Терби
Терби (Англи: Terbium; ) нь дэс дугаар 65, Tb тэмдэглэгээтэй химийн элемент. Үелэх системд лантаноидын бүлэгт байрлах учир газрын ховор металлд тооцогдоно. Терби нь Иттри, Эрби, Иттерби зэрэг химийн элементүүдтэй адил түүнийг олборлосон Стокхольм дахь Иттербю уурхайн нэрээр нэрлэгдсэн аж.
| Шинж чанар | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ерөнхий | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Нэр, тэмдэг, атомын дугаар | Терби, Tb, 65 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Цуваа | Лантаноид | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Бүлэг, үе, блок | La, 6, f | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Гадаад байдал | мөнгөлөг цагаан | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| CAS дугаар | 7440-27-9 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Дэлхийн гадаргад эзлэх хэмжээ | 0,85 ppm[1] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Атомын шинж чанар [2] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Атом масс | 158,92535(2)[3] u | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Атомын радиус (тооцоолсон) | 175 (225) пм | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ковалент радиус | 194 пм | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Электрон бүтэц | [Xe] 4f9 6s2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1. Ионжилтын энерги | 565,8 кЖ/моль | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2. Ионжилтын энерги | 1110 кЖ/моль | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3. Ионжилтын энерги | 2114 кЖ/моль | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 4. Ионжилтын энерги | 3839 кЖ/моль | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Физикийн шинж чанар [2] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Бодисын төлөв | хатуу | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Талст бүтэц | гексагональ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Нягт | 8,253 г/см3 (25 °C)[4] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Соронзон чанар | Парасоронзон (Χm = 0,11)[5] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Хайлах цэг | 1629 K (1356 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Буцлах цэг | 3396 K[6] (3123 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Молийн эзлэхүүн | 19,30 · 10−6 м3/моль | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ууршилтын дулаан | 391 кЖ/моль[6] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Хайлах дулаан | 10,8 кЖ/моль | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Дууны хурд | 2620 м/сек 293,15 K-д | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Цахилгаан дамжуулалт | 0,870 · 106 A/(В · м) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Дулаан дамжуулалт | 11 Вт/(м · К) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Химийн шинж чанар [2] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Исэлдэлтийн төлөв байдал | 4, 3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Изотопууд | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Өөр бусад изотопуудыг үзэх: Изотопуудын жагсаалт | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ЦСР-шинж чанар | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Аюулгүй байдлын заавар | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Боломжит ба хэрэглэх байдлыг харгалзан аль болох СИ-системийн нэгжүүдийг хэрэглэсэн болно. Хэрэв ямар нэгэн тайлбар байхгүй бол дээр өгөгдсөн утгууд хэвийн нөхцлийн утгууд болно. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Түүх
засварлах
Тербиг нээсэн түүх нь ихээхэн эргэлзээтэй бөгөөд өнөөдрийг хүртэл шийдэгдээгүй байна. Гэхдээ Карл Густав Мосандерыг нээсэн гэж үздэг бөгөөд тэрбээр финландын химич Ёхан Гадолины нээсэн газрын ховор элемент болох иттриг судалж байгаад нээжээ. Түүний гаргаж авсан цэвэр тербийн нэгдэл нь угтаа хэд хэдэн лантаноидын холимог байсан аж. Учир нь цэвэр тербиг 1945 оноос хойш бий болсон ионы солилцооны аргаар анх гаргаж авчээ.
Цахим холбоос
засварлах |
Wiktionary: Терби – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу |
Commons: Терби – Викимедиа дуу дүрсний санЭшлэл
засварлах- ↑ Harry H. Binder: Lexikon der chemischen Elemente. S. Hirzel Verlag, Stuttgart 1999, ISBN 3-7776-0736-3.
- ↑ Die Werte für die Eigenschaften (Infobox) sind, wenn nicht anders angegeben, aus www.webelements.com (Terbium) entnommen.
- ↑ CIAAW, Standard Atomic Weights Revised 2013.
- ↑ N. N. Greenwood, A. Earnshaw: Chemie der Elemente. 1. Auflage. VCH, Weinheim 1988, ISBN 3-527-26169-9, S. 1579.
- ↑ Robert C. Weast (Hrsg.): CRC Handbook of Chemistry and Physics. CRC (Chemical Rubber Publishing Company), Boca Raton 1990, ISBN 0-8493-0470-9, S. E-129 bis E-145. Werte dort sind auf g/mol bezogen und in cgs-Einheiten angegeben. Der hier angegebene Wert ist der daraus berechnete maßeinheitslose SI-Wert.
- ↑ 6.0 6.1 Yiming Zhang, Julian R. G. Evans, Shoufeng Yang: Corrected Values for Boiling Points and Enthalpies of Vaporization of Elements in Handbooks. In: Journal of Chemical & Engineering Data. 56, 2011, S. 328–337, doi:10.1021/je1011086.
- ↑ 7.0 7.1 Datenblatt Terbium bei Sigma-Aldrich, abgerufen am 26. April 2017 (PDF).