Бор нь химийн элемент бөгөөд түүнийг тэмдэглэх олон улсын химийн тэмдэг "B", атомын дугаар нь 5 юм. Үелэх системийн 3-р үндсэн бүлэг буюу өөрөөр үелэх системийн 13-р бүлэг, борын бүлэг, мөн түүнчлэн 2-р үеийн элемент юм. Энэхүү ховор хагас металл нь хүчилтөрөгчийн нэгдлээр борын оксид болон кермит-д ихээр хуримтлагдан байгальд оршино.
| Шинж чанар
|
|
|
| Ерөнхий
|
| Нэр, тэмдэг, атомын дугаар
|
Бор, B, 5
|
| Цуваа
|
Металлоид
|
| Бүлэг, үе, блок
|
13, 2, p
|
| Гадаад байдал
|
хар
|
| CAS дугаар
|
7440-42-8
|
| Дэлхийн гадаргад эзлэх хэмжээ
|
16 ppm[1]
|
| Атомын шинж чанар [2]
|
| Атом масс
|
10,81 (10,806 – 10,821)[3][4] u
|
| Атомын радиус (тооцоолсон)
|
85 (84) пм
|
| Ковалент радиус
|
82 пм
|
| Ван дер Ваальсын радиус
|
192[5] пм
|
| Электрон бүтэц
|
[He] 2s2 2p1
|
| Гаралтын ажил
|
4,45 эВ[6]
|
| 1. Ионжилтын энерги
|
800,6 кЖ/моль
|
| 2. Ионжилтын энерги
|
2427,1 кЖ/моль
|
| 3. Ионжилтын энерги
|
3659,7 кЖ/моль
|
| Физикийн шинж чанар [2]
|
| Бодисын төлөв
|
хатуу
|
| Талст бүтэц
|
Ромбоэдр
|
| Нягт
|
2,460 г/см3
|
| Моосын хатуулаг
|
9,3
|
| Соронзон чанар
|
Дисоронзон (Χm = −1,9 · 10−5)[7]
|
| Хайлах цэг
|
2349 K (2076 °C)
|
| Буцлах цэг
|
4203 K[8] (3930 °C)
|
| Молийн эзлэхүүн
|
4,39 · 10−6 м3/моль
|
| Ууршилтын дулаан
|
508 кЖ/моль[8]
|
| Хайлах дулаан
|
50 кЖ/моль
|
| Дууны хурд
|
16.200 м/сек 293,15 K-д
|
| Хувийн дулаан шингээлт
|
1260[1] Ж/(кг · К)
|
| Цахилгаан дамжуулалт
|
1,0 · 10−4 A/(В · м)
|
| Дулаан дамжуулалт
|
27 Вт/(м · К)
|
| Химийн шинж чанар [2]
|
| Исэлдэлтийн төлөв байдал
|
3
|
| Оксид (суурь)
|
B2O3 (бага зэрэг хүчиллэг)
|
| Цахилгаан сөрөг чанар
|
2,04 (Паулын скала)
|
| Изотопууд
|
|
|
| Өөр бусад изотопуудыг үзэх: Изотопуудын жагсаалт
|
| ЦСР-шинж чанар
|
|
|
| Аюулгүй байдлын заавар
|
|
|
Боломжит ба хэрэглэх байдлыг харгалзан аль болох СИ-системийн нэгжүүдийг хэрэглэсэн болно.
Хэрэв ямар нэгэн тайлбар байхгүй бол дээр өгөгдсөн утгууд хэвийн нөхцлийн утгууд болно.
|
- ↑ 1.0 1.1 Harry H. Binder: Lexikon der chemischen Elemente. S. Hirzel Verlag, Stuttgart 1999, ISBN 3-7776-0736-3.
- ↑ Die Werte für die Eigenschaften (Infobox) sind, wenn nicht anders angegeben, aus www.webelements.com (Bor) entnommen.
- ↑ Angegeben ist der von der IUPAC empfohlene Standardwert, da die Isotopenzusammensetzung dieses Elements örtlich schwanken kann, ergibt sich für das mittlere Atomgewicht der in Klammern angegebene Massenbereich. Siehe: Michael E. Wieser, Tyler B. Coplen: Atomic weights of the elements 2009 (IUPAC Technical Report). In: Pure and Applied Chemistry. 2010, S. 1, doi:10.1351/PAC-REP-10-09-14.
- ↑ IUPAC, Standard Atomic Weights Revised 2013.
- ↑ Manjeera Mantina, Adam C. Chamberlin, Rosendo Valero, Christopher J. Cramer, Donald G. Truhlar: Consistent van der Waals Radii for the Whole Main Group. In: J. Phys. Chem. A. 113, 2009, S. 5806–5812, doi:10.1021/jp8111556.
- ↑ Ludwig Bergmann, Clemens Schaefer, Rainer Kassing: Lehrbuch der Experimentalphysik. Band 6: Festkörper. 2. Auflage. Walter de Gruyter, 2005, ISBN 3-11-017485-5, S. 361.
- ↑ David R. Lide (Hrsg.): CRC Handbook of Chemistry and Physics. 90. Auflage. (Internet-Version: 2010), CRC Press/Taylor and Francis, Boca Raton, FL, Properties of the Elements and Inorganic Compounds, S. 4-142 – 4-147. Die Werte dort sind auf g/mol bezogen und in cgs-Einheiten angegeben. Der hier angegebene Wert ist der daraus berechnete maßeinheitslose SI-Wert.
- ↑ 8.0 8.1 Yiming Zhang, Julian R. G. Evans, Shoufeng Yang: Corrected Values for Boiling Points and Enthalpies of Vaporization of Elements in Handbooks. In: Journal of Chemical & Engineering Data. 56, 2011, S. 328–337, doi:10.1021/je1011086.
- ↑ 9.0 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 M. Hesse, H. Meier, B. Zeeh: Spektroskopische Methoden in der organischen Chemie. Thieme Verlag, 2002.
- ↑ 10.0 10.1 Eintrag zu Bor in der GESTIS-Stoffdatenbank des IFA, abgerufen am 30. April 2017 (JavaScript erforderlich).
Commons: Бор – Викимедиа дуу дүрсний сан