Нобели
Нобели нь зөвхөн зохиомлоор аргаар гаргаж авдаг химийн элемент, атомын дугаар нь 102, химийн тэмдэглэгээ нь No. Үелэх системийн актиноидын бүлгийн цацраг идэвхт трансураны элементэд багтдаг элемент юм. Нобелийг 1957 онд нээсэн ба Альфред Нобелийн нэрээр нэрлэжээ. 1994 онд тус нэрийг олон улсын цэвэр ба хэрэглээний химийн холбооноос албан ёсоор баталжээ.[3]
| Шинж чанар | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ерөнхий | |||||||||||||||||||||||||
| Нэр, тэмдэг, атомын дугаар | Нобели, No, 102 | ||||||||||||||||||||||||
| Цуваа | Актиноид | ||||||||||||||||||||||||
| Бүлэг, үе, блок | Ac, 7, f | ||||||||||||||||||||||||
| CAS дугаар | 10028-14-5 | ||||||||||||||||||||||||
| Атомын шинж чанар [1] | |||||||||||||||||||||||||
| Атом масс | 259 u | ||||||||||||||||||||||||
| Электрон бүтэц | [Rn] 5f14 7s2 | ||||||||||||||||||||||||
| Физикийн шинж чанар [1] | |||||||||||||||||||||||||
| Бодисын төлөв | хатуу | ||||||||||||||||||||||||
| Химийн шинж чанар [1] | |||||||||||||||||||||||||
| Исэлдэлтийн төлөв байдал | +2, +3 | ||||||||||||||||||||||||
| Изотопууд | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| Өөр бусад изотопуудыг үзэх: Изотопуудын жагсаалт | |||||||||||||||||||||||||
| Аюулгүй байдлын заавар | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| Цацраг идэвхт задрал | |||||||||||||||||||||||||
 Цацраг идэвхт элемент | |||||||||||||||||||||||||
| Боломжит ба хэрэглэх байдлыг харгалзан аль болох СИ-системийн нэгжүүдийг хэрэглэсэн болно. Хэрэв ямар нэгэн тайлбар байхгүй бол дээр өгөгдсөн утгууд хэвийн нөхцлийн утгууд болно. | |||||||||||||||||||||||||
Түүх
засварлахТус элементийг анх нээсэн тухай 1957 онд АНУ, Их Британи, Шведийн эрдэмтдийн ажлын хэсэг мэдэгдсэн байдаг.[4] 1958 онд Альберт Гиорсо, Торбёрн Сиккеланд, Жон Р. Волтон, Гленн Т. Сиборг нар 254No изотопыг нээсэн болохоо мэдэгдэв.[5] Мөн онд Георгий Николаевич Флёров|Георгий Флёровын ахалсан зөвлөлтийн хэсэг эрдэмтэн ?No[6] изотопыг нээсэн тухай мэдэгдэв. 1964 онд Дубна хотоос 256No изотопыг ихээхэн хэмжээгээр гаргаж авсан тухай мэдэгдсэн байна. Гэвч 1968 онд л Берклид 249Cf ба 12C-өөс ойролцоогоор 3000 атомыг 255No гаргаж авчээ.[7][8]
![{\displaystyle \mathrm {^{249}_{\ 98}Cf\ +\ _{\ 6}^{12}C\ {\xrightarrow[{-2n,\ -\alpha }]{}}\ \ _{102}^{255}No} }](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/05f5f645742cd32d4adb6a3e1c589d3200341128)
Цахим холбоос
засварлах
Commons: Nobelium – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан |
Wiktionary: Нобели – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу |
Эшлэл
засварлах- ↑ Die Werte der atomaren und physikalischen Eigenschaften (Infobox) sind, wenn nicht anders angegeben, entnommen aus: Robert J. Silva: Fermium, Mendelevium, Nobelium, and Lawrencium, in: Lester R. Morss, Norman M. Edelstein, Jean Fuger (Hrsg.): The Chemistry of the Actinide and Transactinide Elements, Springer, Dordrecht 2006; ISBN 1-4020-3555-1, S. 1621–1651.
- ↑ Энэ элементэд нэг бол түүний хор хөнөөлийн тухай найдвартай эх сурвалж бүхий материал олдоогүй эс бөгөөс түүний аюулын зэрэглэлийг тогтоогоогүй байна.
- ↑ Names and Symbols of Transfermium Elements (IUPAC Recommendations 1994). (PDF; 172 kB).
- ↑ P. R. Fields and A. M. Friedman (Argonne National Laboratory, Lemont, Illinois); J. Milsted (Atomic Energy Research Establishment, Harwell, England); H. Atterling, W. Forsling, L. W. Holm, and B. Åström (Nobel Institute of Physics, Stockholm, Sweden): Production of the New Element 102, in: Phys. Rev., 1957, 107 (5), S. 1460–1462 (doi:10.1103/PhysRev.107.1460).
- ↑ A. Ghiorso, T. Sikkeland, J. R. Walton, G. T. Seaborg: Element No. 102, in: Phys. Rev. Lett., 1958, 1 (1), S. 18–21 (doi:10.1103/PhysRevLett.1.18; Нобели, Гүүгл дэх ном ).
- ↑ G. N. Flerov: Synthesis and Investigation of Element 102 (review), in: Atomic energy, 1968, 24 (1), S. 3–15 (doi:10.1007/BF01133459).
- ↑ Harry H. Binder: Lexikon der chemischen Elemente, S. Hirzel Verlag, Stuttgart 1999, ISBN 3-7776-0736-3.
- ↑ A. F. Holleman, E. Wiberg, N. Wiberg: Lehrbuch der Anorganischen Chemie. 102. Auflage. de Gruyter, Berlin 2007, ISBN 978-3-11-017770-1, S. 1954.