Диспрози
Диспрози (грекээр δυσπρόσιτος „хүршгүй эсвэл ойртошгүй“) нь дэс дугаар 66, Dy тэмдэглэгээтэй химийн элемент юм. Үелэх системийн лантаноидын бүлэгт байдаг учраас газрын ховор металлд тооцогдоно.
| Шинж чанар | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ерөнхий | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Нэр, тэмдэг, атомын дугаар | Диспрози, Dy, 66 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Цуваа | Лантаноид | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Бүлэг, үе, блок | La, 6, f | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Гадаад байдал | мөнгөлөг цагаан | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| CAS дугаар | 7429-91-6 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Дэлхийн гадаргад эзлэх хэмжээ | 4,3 ppm[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Атомын шинж чанар [2] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Атом масс | 162,500(1)[3] u | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Атомын радиус (тооцоолсон) | 175 (228) пм | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ковалент радиус | 192 пм | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Электрон бүтэц | [Xe] 4f10 6s2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1. Ионжилтын энерги | 573,0 кЖ/моль | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2. Ионжилтын энерги | 1130 кЖ/моль | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3. Ионжилтын энерги | 2200 кЖ/моль | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Физикийн шинж чанар [2] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Бодисын төлөв | хатуу | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Талст бүтэц | гексагональ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Нягт | 8,559 г/см3 (25 °C)[4] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Соронзон чанар | парасоронзон (Χm = 0,065)[5] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Хайлах цэг | 1680 K (1407 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Буцлах цэг | 2873 K[6] (2600 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Молийн эзлэхүүн | 19,01 · 10−6 м3/моль | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ууршилтын дулаан | 280 кЖ/моль[6] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Хайлах дулаан | 11,06 кЖ/моль | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Дууны хурд | 2710 м/сек 293,15 K-д | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Цахилгаан дамжуулалт | 1,08 · 106 A/(В · м) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Дулаан дамжуулалт | 11 Вт/(м · К) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Химийн шинж чанар [2] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Исэлдэлтийн төлөв байдал | 3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Хэвийн потенциал | −2,29 В (Dy3+ + 3 e− → Dy) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Цахилгаан сөрөг чанар | 1,22 (Паулын скала) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Изотопууд | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Өөр бусад изотопуудыг үзэх: Изотопуудын жагсаалт | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ЦСР-шинж чанар | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Аюулгүй байдлын заавар | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Боломжит ба хэрэглэх байдлыг харгалзан аль болох СИ-системийн нэгжүүдийг хэрэглэсэн болно. Хэрэв ямар нэгэн тайлбар байхгүй бол дээр өгөгдсөн утгууд хэвийн нөхцлийн утгууд болно. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Түүх засварлах
1886 онд Францын химич П.Э. Лекок де Буабодран гольмийн оксидын дээжнээс диспрозийн гуравдагч оксидыг ялган авч чаджээ.
Цахим холбоос засварлах
Commons: Диспрози – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан |
Wiktionary: Диспрози – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу |
Эшлэл засварлах
- ↑ Harry H. Binder: Lexikon der chemischen Elemente. S. Hirzel Verlag, Stuttgart 1999, ISBN 3-7776-0736-3.
- ↑ Die Werte für die Eigenschaften (Infobox) sind, wenn nicht anders angegeben, aus www.webelements.com (Dysprosium) entnommen.
- ↑ CIAAW, Standard Atomic Weights Revised 2013.
- ↑ N. N. Greenwood, A. Earnshaw: Chemie der Elemente. 1. Auflage. VCH, Weinheim 1988, ISBN 3-527-26169-9, S. 1579.
- ↑ Robert C. Weast (Hrsg.): CRC Handbook of Chemistry and Physics. CRC (Chemical Rubber Publishing Company), Boca Raton 1990, ISBN 0-8493-0470-9, S. E-129 bis E-145. Werte dort sind auf g/mol bezogen und in cgs-Einheiten angegeben. Der hier angegebene Wert ist der daraus berechnete maßeinheitslose SI-Wert.
- ↑ 6.0 6.1 Yiming Zhang, Julian R. G. Evans, Shoufeng Yang: Corrected Values for Boiling Points and Enthalpies of Vaporization of Elements in Handbooks. In: Journal of Chemical & Engineering Data. 56, 2011, S. 328–337, doi:10.1021/je1011086.
- ↑ 7.0 7.1 Eintrag zu Dysprosium, Pulver in der GESTIS-Stoffdatenbank des IFA, abgerufen am 26. April 2017 (JavaScript erforderlich).