Шинж чанар
Электролизээр гарган авсан кобальт
Электролизээр гарган авсан кобальт
Ерөнхий
Нэр, тэмдэг, атомын дугаар Кобальт, Co, 27
Цуваа Шилжилтийн металл
Бүлэг, үе, блок 9, 4, d
Гадаад байдал гялгардуу металлын саарал
CAS дугаар 7440-48-4
Дэлхийн гадаргад эзлэх хэмжээ 37 ppm[1]
Атомын шинж чанар [2]
Атом масс 58,933194(4)[3] u
Атомын радиус (тооцоолсон) 135 (152) пм
Ковалент радиус low-spin: 126 pm, high-spin: 150 пм
Электрон бүтэц [Ar] 3d7 4s2
Гаралтын ажил 5,0 эВ[4]
1. Ионжилтын энерги 7,88101(12) эВ[5] ≈ 760.4 кЖ/моль
2. Ионжилтын энерги 17,0844(12) эВ[5] ≈ 1648,39 кЖ/моль
3. Ионжилтын энерги 33,50(6) эВ[5] ≈ 3232,3 кЖ/моль
4. Ионжилтын энерги 51,27(10) эВ[5] ≈ 4947 кЖ/моль
5. Ионжилтын энерги 79,50(20) эВ[5] ≈ 7671 кЖ/моль
Физикийн шинж чанар [2]
Бодисын төлөв хатуу
Талстын полиморфизм 2
Талст бүтэц гексагональ
Нягт 8,90 г/см3 (20 °C)[6]
Моосын хатуулаг 5,0
Соронзон чанар ферросоронзон
Хайлах цэг 1768 K (1495 °C)
Буцлах цэг 3173 K[7] (2900 °C)
Молийн эзлэхүүн 6,67 · 10−6 м3/моль
Ууршилтын дулаан 390 кЖ/моль[7]
Хайлах дулаан 17,2[8] кЖ/моль
Дууны хурд 4720 м/сек
Хувийн дулаан шингээлт 421[1] Ж/(кг · К)
Цахилгаан дамжуулалт 16,7 · 106 A/(В · м)
Дулаан дамжуулалт 100 Вт/(м · К)
Химийн шинж чанар [2]
Исэлдэлтийн төлөв байдал 2, 3
Хэвийн потенциал −0,28 В (Co2+ + 2 e → Co)
Цахилгаан сөрөг чанар 1,88 (Паулын скала)
Изотопууд
Изотоп ИХ t1/2 ЗТ ЗЭэВ) ЗБ
55Co {син.} 17,53 h ε 3,451 55Fe
56Co {син.} 77,27 d ε 4,566 56Fe
57Co {син.} 271,79 d ε 0,836 57Fe
58Co {син.} 70,86 d ε 2,307 58Fe
59Co 100 % тогтвортой
60Co {син.} 5,2714 a βγγ 0,31+1,17+1,33 60Ni
61Co {син.} 1,850 h β 1,322 61Ni
Өөр бусад изотопуудыг үзэх: Изотопуудын жагсаалт
ЦСР-шинж чанар
  I квантын тоо γ
рад·Тл−1·сек−1
Er (1H) fL
B = 4,7 Тл
МГц-ээр
59Co 7/2 0+6,332 · 107 0,278 047,36
Аюулгүй байдлын заавар
GHS-Аюулын тэмдэг:  Химийн бодисыг зэрэглэx, ангилах, баглах европын холбооны журам,[10] өргөтгөсөн байх боломжтой[9]
08 – Эрүүл мэндэд аюултай

Аюултай

АТ-фразын жагсаалт H: 350i​‐​334​‐​317​‐​413
P: 273​‐​280​‐​304+341​‐​342+311​‐​302+352 [9]
Хорт байдлын мэдээлэл

6171 mg⋅kg−1 (LD50хархамаар)[9]

Боломжит ба хэрэглэх байдлыг харгалзан аль болох СИ-системийн нэгжүүдийг хэрэглэсэн болно.
Хэрэв ямар нэгэн тайлбар байхгүй бол дээр өгөгдсөн утгууд хэвийн нөхцлийн утгууд болно.

Кобальт (Co) нь газрын гадаргад 0,003% хүнцэл /мышъяк/, хүхэрт хүнцэл хэлбэрээр /CoAsS, CoAs2 / оршино. Ургамал амьтдын эд эрхтэнд тогтмол оролцдог витамин В12–ын найрлагын нэг хэсэг болж гурван валенттай кобальт 4,5% агуулагддаг байна. Шошлог ургамлын иш навч зэрэг эрхтэнд кобальтын хуримтлал тогтворжихын хирээр азотын молекулуудыг бэхжүүлдэг байна. Металлт энзим болох трансфераза, изомераза, дипептидаза ферментүүдийн найрлаганд оролцохоос гадна, пируваткарбоксилаза, рибофлавинкиназа, шүлтлэг фосфотаза, аргиназа зэргийг идэвхжүүлнэ. Загасны гурил, улаан буудайн хивэг, цагаан лууван кобальтаар баялаг байна. Мөн сүү, хүнсний ногоо, гурилан бүтээгдэхүүн кобальтын эх үүсвэр болно. Бие махбодид бага хэмжээгээр, биеийн жингийн 1 кг тутам 30-60 мкг ноогдож байвал зохино. Кобальт нуклейн хүчил нийлэгжих, цус төлжих, нүүрс ус, эрдэсийн солилцоо, ферментийн үйл ажиллагаанд оролцдог. Кобальт цус, дэлүү, яс, өндгөвч, өнчин тархи, элгэнд хуримтлагдана. Амьтдын 1 кг шинэ эд эрхтэнд (мкг-аар): элгэнд 30-100, дэлүүнд 20-40, нойр булчирхайнд 10-30, бөөр, ясанд тус бүр 30, зүрхэнд 12-35 байна. Бие махбодид кобальт дутагдвал өсөлт саатах, цус багадах, турж эцэх шинж ажиглагддаг байна. Далбагын төрлийн мөөгөнд хийгдсэн судалгаанаас үзвэл, түүний 1 кг хуурай жинд нь 0,13-1,00 мг кобальт илэрчээ. /Mlodecki et.al 1965/

Эшлэл засварлах

  1. 1.0 1.1 Harry H. Binder: Lexikon der chemischen Elemente, S. Hirzel Verlag, Stuttgart 1999, ISBN 3-7776-0736-3.
  2. Die Werte für die Eigenschaften (Infobox) sind, wenn nicht anders angegeben, aus www.webelements.com (Cobalt) entnommen.
  3. CIAAW, Standard Atomic Weights Revised 2013
  4. Ludwig Bergmann, Clemens Schaefer, Rainer Kassing: Lehrbuch der Experimentalphysik, Band 6: Festkörper. 2. Auflage, Walter de Gruyter, 2005, ISBN 978-3-11-017485-4, S. 361.
  5. 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 Eintrag zu cobalt in Kramida, A., Ralchenko, Yu., Reader, J. und NIST ASD Team (2019): NIST Atomic Spectra Database (ver. 5.7.1). Hrsg.: NIST, Gaithersburg, MD. doi:10.18434/T4W30F (https://physics.nist.gov/asd). Abgerufen am 11. Juni 2020.
  6. N. N. Greenwood und A. Earnshaw: Chemie der Elemente, 1. Auflage, VCH, Weinheim 1988, ISBN 3-527-26169-9, S. 1427.
  7. 7.0 7.1 Yiming Zhang, Julian R. G. Evans, Shoufeng Yang: Corrected Values for Boiling Points and Enthalpies of Vaporization of Elements in Handbooks. In: Journal of Chemical & Engineering Data. 56, 2011, S. 328–337, doi:10.1021/je1011086.
  8. John Dallas Donaldson, Detmar Beyersmann: Cobalt and Cobalt Compounds. In: Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry. Wiley-VCH Verlag, Weinheim 2005, doi:10.1002/14356007.a07_281.pub2 (Zugang über subskribierte Institutionen).
  9. 9.0 9.1 9.2 Eintrag zu Cobalt, Pulver in der GESTIS-Stoffdatenbank des IFA, abgerufen am 18. Oktober 2020 (JavaScript erforderlich)
  10. Eintrag zu Cobalt im Classification and Labelling Inventory der Европын химийн агентлаг (ECHA), abgerufen am 18. Oktober 2020. Hersteller bzw. Inverkehrbringer können die harmonisierte Einstufung und Kennzeichnung erweitern.