БНМАУ-ын баатар цол

Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улсын баатар
Цолны тэмдэг (“Алтан таван хошуу” тэмдэг)

Өнөөдөр Монгол улсад одон медалийг зүүж хэрэглэх явдлыг БНМАУ-ын Ардын Их Хурлын Тэргүүлэгчдийн 1990 оны 148 дугаар зарлигаар баталсан "БНМАУ-ын цол, одон, медалийн тухай дүрэм"-ээр зохицуулж байна.

Энэхүү шинэчилсэн дүрмээр БНМАУ-ын баатар, БНМАУ-ын хөдөлмөрийн баатар, БНМАУ-ын ардын зүтгэлтэн, БНМАУ-ын гавъяат зүтгэлтэн цол, одон, медаль нь БНМАУ-ын төрийн дээд шагнал мөн” гэж заагаад цол, одон, медаль тус бүрийн шагнах журмыг тодорхойлжээ. Энэ журамд БНМАУ-ын баатар, БНМАУ-ын хөдөлмөрийн баатар цол нь “БНМАУ-ын эрхэм дээд цол мөн” гэж тэмдэглээд: “БНМАУ-ын баатар цол”-ыг эх орноо батлах хамгаалах үйл хэрэгт амь бие хайргүй зүтгэж, төр, нийгмийнхээ өмнө баатарлаг гавъяа байгуулсан хүнд олгоно. БНМАУ-ын баатарт Сүхбаатарын одон, БНМАУ-ын баатрын “Алтан таван хошуу” тэмдэг, БНМАУ-ын баатрын үнэмлэх олгоно.гэж заасан байна.

БНМАУ-ын баатрууд

1. 1922 оны 9-р сарын 23 — Дамдины Сүхбаатар,
2. 1924 оны 4-р сарын 24 — Ардын Хатанбаатар Магсаржав, Цэргийн Яамны сайд
3. 1936 оны 1-р сарын 29 — Шагдарын Гонгор, АА-ийн Хурандаа, Буландэрсний чиглэлээр хил зөрчсөн Японы цэргийн халдлагыг бут цохиж гавъяа байгуулсаны төлөө
4. 1936 оны 4-р сарын 7 — Дамчаагийн Дэмбэрэл, АА-ийн дэд Хурандаа, Япончуудын Адагдулааны чиглэлээр хийсэн довтолгооныг бут цохих байлдааны ажиллагаанд Монголын Ардын армийн нисэх хүчнийг амжилттай удирдан оролцсон төдийгүй, өөрийн биеэр агаарын тулалдаанд оролцож дайсны онгоцуудыг устгаж, гавъяа байгуулсаны төлөө

1936 оны 4-р сарын 7 — Чоймболын Шагдарсүрэн, АА-ийн нисэгч, Япончуудын Адагдулааны чиглэлээр хийсэн довтолгооныг бут цохих байлдааны ажиллагааны үед агаарын тулалдаанд оролцож дайсны онгоцуудыг устган гавъяа байгуулсаны төлөө

1. 1936 оны 9-р сарын 7 — Лодонгийн Дандар, АА-ийн Хурандаа, Халхын Голын дайнд гавьяа байгуулсны төлөө
2. 1939 оны 10-р сарын 21 — Цэндийн Олзвой, АА-ийн Байлдагч, Халхын Голын дайнд гавьяа байгуулсны төлөө
3. 1941 оны 7-р сарын 10 — Хорлоогийн Чойбалсан, БНМАУ-ын Маршал
4. 1945 оны 9-р сарын 20 — Хорлоогийн Чойбалсан, БНМАУ-ын Маршал
5. 1945 оны 9-р сарын 26 — Лувсанцэрэнгийн Аюуш, АА-ийн Байлдагч, пулемётчин Чөлөөлөх дайнд Жанчхүүгийн давааны төлөө тулалдаанд гавьяа байгуулсны төлөө нэхэн
6. 1945 оны 9-р сарын 26 — Сангийн Дампил, АА-ийн Хошууч, Чөлөөлөх дайнд Жанчхүүгийн давааны төлөө тулалдаанд гавьяа байгуулсны төлөө
7. 1945 оны 9-р сарын 26 — Дашийн Данзанваанчиг, АА-ийн Хошууч, Чөлөөлөх дайнд Жанчхүүгийн давааны төлөө тулалдаанд гавьяа байгуулсны төлөө
8. 1949 оны 1-р сарын 28 — Самданжамцын Лхагвадорж, Ахмад, хилчин, Баруун хилийн тулгаралтын үед гоминданы хятад цэрэг болон хасгийн дээрэмчидтэй эрэлхэгээр тулалдаж гавъяа байгуулсаны төлөө
9. 1949 оны 1-р сарын 28 — Баянбалын Тэгшээ, Байлдагч, хилчин, Баруун хилийн Байтаг Богдын хилийн тулгаралтын үед гоминданы хятад цэрэг болон хасгийн дээрэмчидтэй эрэлхэгээр тулалдаж гавъяа байгуулсаны төлөө
10. 1949 оны 1-р сарын 28 — Лхүнрэвийн Даваадорж, Байлдагч, хилчин, Баруун хилийн Байтаг Богдын хилийн тулгаралтын үед гоминданы хятад цэрэг болон хасгийн дээрэмчидтэй эрэлхэгээр тулалдаж гавъяа байгуулсаны төлөө
11. 1949 оны 12-р сарын 17 — Сталин, Иосиф Виссарионович, ЗХУ-ын Генералиссимус, БНМАУ-ын батлан хамгаалах хүчийг бэхжүүлэхэд гаргасан гавъяаны төлөө
12. 1957 оны 5-р сарын 29 — Ворошилов, Климент Ефремович, ЗХУ-ын Маршал, БНМАУ-ын батлан хамгаалах хүчийг бэхжүүлэхэд гаргасан гавъяаны төлөө
13. 1961 оны 10-р сарын 17 — Хорлоогийн Дамба, Байлдагч, Баруун хилийн тулгаралтын үед гоминданы хятад цэрэг болон хасгийн дээрэмчидтэй эрэлхэгээр тулалдаж гавъяа байгуулсаны төлөө
14. 1961 оны 12-р сарын 12 — Титов, Герман Степанович, ЗХУ-ын Сансрын Нисгэгч
15. 1962 оны 7-р сарын 13 — Жадамбын Нэхийт, Хошууч, Баруун хилийн тулгаралтын үед гоминданы хятад цэрэг болон хасгийн дээрэмчидтэй эрэлхэгээр тулалдаж гавъяа байгуулсаны төлөө
16. 1964 оны 9-р сарын 29 — Лувсандоржийн Гэлэгбаатар, Ахлах дэслэгч, , Халхын Голын дайнд гавьяа байгуулсны төлөө
17. 1965 оны 5-р сарын 12 — Чоймболын Шагдарсүрэн, Хурандаа, агаарын зоригт нисгэгч
18. 1965 оны 5-р сарын 31 — Николаев, Андриян Григорьевич, ЗХУ-ын Сансрын Нисгэгч
19. 1966 оны 9-р сарын 16 — Юмжаагийн Цэдэнбал,
20. 1967 оны 8-р сарын 18 — Беляев, Павел Иванович, ЗХУ-ын Сансрын Нисгэгч
21. 1968 оны 6-р сарын 14 — Баясгалангийн Бадам, Хил хамгаалахад туслах отрядын Байлдагч, Баруун хилийн Байтаг Богдын хилийн тулгаралтын үед гоминданы хятад цэрэг болон хасгийн дээрэмчидтэй эрэлхэгээр тулалдаж гавъяа байгуулсаны төлөө
22. 1969 оны 8-р сарын 12 — Жуков, Георгий Константинович, ЗХУ-ын Маршал, БНМАУ-ын батлан хамгаалах хүчийг бэхжүүлэхэд гаргасан гавъяаны төлөө
23. 1969 оны 8-р сарын 18 — Чойн Дугаржав, АА-ийн Хурандаа, Халхын Голын дайнд гавьяа байгуулсны төлөө
24. 1969 оны 8-р сарын 18 — Даржаагийн Хаянхярваа, Хошууч ,Халхын Голын дайнд гавьяа байгуулсны төлөө
25. 1971 оны 3-р сарын 12 — Пунцагийн Чогдон, АА-ийн Хурандаа, дорнод хилийг хамгаалах, Халхын Голын дайнд гавьяа байгуулсны төлөө
26. 1971 оны 3-р сарын 12 — Дүгэрийн Нянтайсүрэн, АА-ийн Хурандаа, Халхын Голын дайнд гавьяа байгуулсны төлөө
27. 1971 оны 5-р сарын 7 — Конев, Иван Степанович, ЗХУ-ын Маршал, БНМАУ-ын батлан хамгаалах хүчийг бэхжүүлэхэд гаргасан гавъяаны төлөө
28. 1971 оны 5-р сарын 7 — Плиев, Исса Александрович, ЗХУ-ын Армийн Генерал, БНМАУ-ын батлан хамгаалах хүчийг бэхжүүлэхэд гаргасан гавъяаны төлөө
29. 1971 оны 5-р сарын 7 — Судец, Владимир Александрович, ЗХУ-ын Нисэх Хүчний Маршал, БНМАУ-ын батлан хамгаалах хүчийг бэхжүүлэхэд гаргасан гавъяаны төлөө
30. 1971 оны 6-р сарын 1 — Горбатко, Виктор Васильевич, ЗХУ-ын Сансрын Нисгэгч
31. 1971 оны 10-р сарын 13 — Түвдэнгийн Бор, БНМАУ-ын батлан хамгаалах хүчийг бэхжүүлэхэд гаргасан гавъяаны төлөө
32. 1971 оны 10-р сарын 13 — Бэгзийн Гиваан бага түрүүч, Баруун хилийн Байтаг Богдын хилийн тулгаралтын үед гоминданы хятад цэрэг болон хасгийн дээрэмчидтэй эрэлхэгээр тулалдаж гавъяа байгуулсаны төлөө
33. 1972 оны 10-р сарын 1 — Рукавишников, Николай Николаевич, ЗХУ-ын Сансрын Нисгэгч
34. 1973 оны 7-р сарын 13 — Дуламдоржийн Самдан, Байлдагч , Халхын Голын дайнд гавьяа байгуулсны төлөө
35. 1973 оны 9-р сарын 12 — Дүгэрийн Гуулин, Байлдагч, дорнод хилийг хамгаалах, Халхын Голын дайнд гавьяа байгуулсны төлөө
36. 1974 оны 3-р сарын 6 — Гомбын Цэнд, БНМАУ-ыг бэхжүүлэхэд гаргасан гавъяаны төлөө
37. 1974 оны 9-р сарын 16 — Батын Дорж, Армийн Генерал, БХЯ-ны сайд, БНМАУ-ын батлан хамгаалах хүчийг бэхжүүлэхэд гаргасан гавъяаны төлөө
38. 1975 оны 7-р сарын 15 — Федюнинский, Иван Иванович, ЗХУ-ын Армийн Генерал, БНМАУ-ын батлан хамгаалах хүчийг бэхжүүлэхэд гаргасан гавъяаны төлөө
39. 1975 оны 9-р сарын 2 — Магсарын Жанчив, Чөлөөлөх дайнд Жанчхүүгийн давааны төлөө тулалдаанд гавьяа байгуулсны төлөө
40. 1976 оны 12-р сарын 14 — Брежнев, Леонид Ильич, ЗХУ-ын Маршал, ЗХУКН-ын Төв Хорооны Ерөнхий нарийн бичгийн дарга
41. 1979 оны 2-р сарын 19 — Косыгин, Алексей Николаевич, ЗХУ-ын Сайд нарын Зөвлөлийн дарга
42. 1979 оны 8-р сарын 18 — Норпилийн Жамбаа, Ахлагч, дорнод хилийг хамгаалах , Халхын Голын дайнд гавьяа байгуулсны төлөө
43. 1979 оны 8-р сарын 18 — Самдангийн Төмөрбаатар, дэд Хурандаа, дорнод хилийг хамгаалах , Халхын Голын дайнд гавьяа байгуулсны төлөө
44. 1979 оны 8-р сарын 18 — Мазимын Экей, Дэслэгч , Халхын Голын дайнд гавьяа байгуулсны төлөө
45. 1981 оны 3-р сарын 13 — Бутачийн Цог, Хурандаа Генерал, БХЯ-ны сайд, БНМАУ-ын батлан хамгаалах хүчийг бэхжүүлэхэд гаргасан гавъяаны төлөө
46. 1981 оны 3-р сарын 31 — Жүгдэрдэмидийн Гүррагчаа, Хурандаа анхны Сансрын Нисгэгч
47. 1981 оны 3-р сарын 31 — Жанибеков, Владимир Александрович, ЗХУ-ын Сансрын Нисгэгч
48. 1981 оны 6-р сарын 8 — Устинов, Дмитрий Фёдорович, ЗХУ-ын Маршал, БХЯ-ны сайд,БНМАУ-ын батлан хамгаалах хүчийг бэхжүүлэхэд гаргасан гавъяаны төлөө
49. 1981 оны 10-р сарын 22 — Коваленок, Владимир Васильевич, ЗХУ-ын Сансрын Нисгэгч
50. 1981 оны 10-р сарын 22 — Савиных, Виктор Петрович, ЗХУ-ын Сансрын Нисгэгч
51. 1983 оны 6-р сарын 9 — Дамдины Намнан, Байлдагч, Баруун хилийн тулгаралтын үед гоминданы хятад цэрэг болон хасгийн дээрэмчидтэй эрэлхэгээр тулалдаж гавъяа байгуулсаны төлөө
52. 1984 оны 8-р сарын 15 — Энхийн Шийлэгдорнод хилийг хамгаалах , Халхын Голын дайнд гавьяа байгуулсны төлөө
53. 1984 оны 8-р сарын 15 — Ванчинжавын Шарав, Халхын Голын дайнд гавьяа байгуулсны төлөө
54. 1985 оны 8-р сарын 31 — Түүвэйн Дүүдэй, Чөлөөлөх дайнд Жанчхүүгийн давааны төлөө тулалдаанд гавьяа байгуулсны төлөө
55. 1989 он 7-р сарын 19 — Жамъянгийн Лхагвасүрэн, Хурандаа Генерал, Халхын Голын дайнд гавьяа байгуулсны төлөө нэхэн