Австри
Бүгд Найрамдах Австри Улс (герм. Republik Österreich, "Österreich" нь [ˈøːstəˌʁaɪç], 
Өстэррайх) — төв Европт оршдог далайд гарцгүй улс. Хойд талаараа Герман, Чех, зүүн талаараа Словак, Унгар, урд талаараа Словен, Итали, баруун талаараа Швейцари, Лихтенштейн гэсэн найман улстай газраар хиллэдэг. Дунай мөрний эрэгт байх Вена нэрт нийслэл хоттой.
| Бүгд Найрамдах Австри Улс
ᠪᠦᠬᠦᠳᠡ ᠨᠠᠢᠷᠠᠮᠳᠠᠬᠤ ᠠᠦᠰᠲᠷᠢ ᠤᠯᠤᠰ Republik Österreich (герман)
| ||||||
| тусгаар тогтносон орон, бүрэн эрхт улс | ||||||
|
||||||
| Төрийн дууллын нэр: герм. "Land der Berge, Land am Strome" (Уул усны орон) |
||||||
 Европ, Европын холбооны газрын зурагт Австрийг улаанаар
|
||||||
| Нийслэл |  Вена
| |||||
| Том хот | Грац, Линц, Зальцбург | |||||
| Албан хэл | герман хэл | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ард түмэн (2012 он) |
81.1% - Австри 6,3% - Югослав 2.7% - Герман 2.2% - Турк 8.7% - бусад ард түмэн |
|||||
| - | Нутгийн олон | Австрийнхан (Австри улсынхан) |
||||
| Төр засаг | Холбооны парламентын бүгд найрамдах улс | |||||
| - | Ерөнхийлөгч | Александр Ван дер Беллен | ||||
| - | Канцлер | Бриджит Берлин | ||||
| - | Дэд канцлер | Клеменс Жаблонер | ||||
| - | Үндэсний зөвлөлийн ерөнхийлөгч | Вольфганг Соботка | ||||
| Улсын хурал | ᠌Парламент | |||||
| - | Дээд танхим | Холбооны Зөвлөл (ХЗ) | ||||
| - | Доод танхим | Үндэсний Зөвлөл (ҮЗ) | ||||
| Түүхэн үйл явдал | ||||||
| - | 1156 он | Гүнт улс үүссэн | ||||
| - | 1804 он | Эзэнт улс тогтсон | ||||
| - | 1918-10-17 | Австри улс салсан | ||||
| Нутаг дэвсгэр | ||||||
| - | Бүх талбай | 83,855 км2 (115) | ||||
| - | Гадаргын ус (%) | 1.7 хувь | ||||
| Хүн ам | ||||||
| - | Тооцоо (2011) | 8,414,638 хүн[1] (92) | ||||
| - | Тооллого (2001) | 8,032,926 хүн | ||||
| - | Нягт сийрэг | 100 хүн/км2 | ||||
| ДНБ (ХАЧТ) | 2011 оны тооцоо | |||||
| - | Нийт дүн | $351.873 тэрбум | ||||
| - | Нэг хүнд | $41,805 | ||||
| ДНБ (Нэрлэсэн) | 2011 оны тооцоо | |||||
| - | Нийт дүн | $425.091 тэрбум | ||||
| - | Нэг хүнд | $50,504 | ||||
| ХХИ (2011) | ▲ 0.885[2] (дээгүүр) (19) | |||||
| Мөнгөний нэгж | евро1 (€) (EUR) | |||||
| Цагийн бүс | Төв Европын цаг (НЗНЦ+1) | |||||
| - | Зуны цаг | ТЕЗЦ (НЗНЦ+2) | ||||
| Утас, домэйн | +43 / .at2 | |||||
| Нэр томъёо | AT, AUT / БНАвсУ | |||||
| 1 | 1999-2002 оноос өмнө Австрийн шиллинг нэгжтэй байв. | |||||
| 2 | Европын холбооны гишүүн улс тул .eu-г бас хэрэглэнэ. | |||||
 2005 оны 6-р сард хиймэл дагуулаас Австрийг харсан нь
|
||||||
Орчин үеийн Австрийн түүх нь 9-р зуунд дээд, доод Австрийн нутаг дэвсгэрт хүн ам ихсэх үеэс эхлэсэн байна. 996 онд "Остаррихи" (Ostarrichi) гэдэг нэр албан ёсны бичигт тэмдэглэгдэн үлджээ. Энэ үг нь одоо Оостеррайх (Österreich) болтлоо хувьссан ажээ.
Австри нь парламентийн засаглалтай төлөөллийн ардчилсан системтэй бөгөөд есөн холбооны мужтай. Мөн үүрдийн үл довтлох байдлыг тунхагласан зургаан Европын орны нэг бөгөөд Үндсэн хуулинд нь тийнхүү заагдсан байдаг цөөн орнуудын нэг юм. 1955 оноос НҮБ, 1995 оноос Европын холбооны гишүүн байна.
Газар нутагЗасварлах
Австрийн нутаг дэвсгэрийнх нь хэмжээ нь нийт 83,872 квадрат километр. Нутгийн баруун болон баруун өмнөд хэсэг нь Альпийн нурууны бүсэд хамаарна. Нутгийн зүүн болон хойд хэсэгт Дунай мөрний бэлчир, тал нутаг оршдог. Хамгийн нам дор цэг болох Нойзийдлэр нуур далайн түвшнээс дээш 115 метр, хамгийн өндөр цэг болох Альпийн нурууны Гроссглокнер оргил 3798 метр өндөр юм.
Хил хязгаарЗасварлах
Австрийн хилийн нийт урт нь нийт 2562 км. Үүнд, Германтай 816 км, Чехтай 466 км, Словактай 107 км, Унгартай 354 км, Словенитай 816 км, Швейцаритай 166 км, Лихтенштайнтай 35 км.
Байгаль, уур амьсгалЗасварлах
Эх газрын чийглэг уур амьсгалтай. Өвөлдөө Альпийн нуруунд цас их унадаг. Өндөр уулын цас нурах, Дунай мөрний усны түвшин нэмэгдэж үер болох үзэгдэл тохиолдоно.
Байгалийн баялагЗасварлах
Төмрийн хүдэр, хүрэн нүүрсний нөөцтэй. Өндөр уулын бүсэд усны эрчим хүч ашиглах өргөн боломжтой.
Хүн амЗасварлах
Австрийн хүн ам нь 2017 оны 9 сарын байдлаар 8,596,912 байна. Хүн амын өсөлт жилд дунджаар 0,27 хувьтай. Нийт хүн амын 98 хувь нь герман хэлээр ярьдаг, албан ёсны хэл нь герман хэл юм. Үлдэх 2 хувь нь хорват, унгар, словен, чех, словак, румын хэлүүдээр ярилцдаг. Хүн амын ихэнх хувь нь христийн шашинтан бөгөөд 78 хувь нь католик, 5 хувь нь протестант ургалынх. 4.5 хувь нь бусад шашин шүтдэг.
Засаглалын хэлбэрЗасварлах
Австри нь парламентын бүгд найрамдах улс. Хууль тогтоох, гүйцэтгэх болон шүүх засаглал нь чанд тусгаарлагдсан.
Төрийн тэргүүнЗасварлах
Холбооны Ерөнхийлөгчийг 6 жилээр ард түмэн шууд сонгодог. Одоогийн Ерөнхийлөгч Александр Ван дер Беллен нь 2017 оны 1-р сарын 26-наас хойш төр барьж байна.
Хууль тогтоох дээд байгууллагаЗасварлах
Австрийн парламент нь Холбооны болон Үндэсний зөвлөл гэсэн хоёр танхимтай. Дээд танхим болох Холбооны зөвлөл нь муж улсуудын Засгийн газрын төлөөлөгчдөөс тухайн муж улсын хүн амын тооноос хамааруулан сонгодог 64 гишүүнтэй. Доод танхим болох Үндэсний зөвлөлийг 4 жил тутамд намын нэрсийн жагсаалтаар шууд сонгоно. 183 депутаттай, дөрвөн хувийн босготой. Үндэсний зөвлөлийн Ерөнхийлөгчөөр 2006 оны парламентын сонгуулийн дүнд АСДН-ын төлөөлөгч, хатагтай Барбара Праммер сонгогдон ажиллаж байна.
Австри нь Европын парламентад 21 депутаттай, тэднийг Үндэсний зөвлөлийн сонгуулийн дүнг үндэслэн намуудад хувь тэнцүүлэн суудал хуваарилж илгээд
Гүйцэтгэх засаглалЗасварлах
2006 оны сонгуулийн үр дүнд голлох улс төрийн хүчнүүд болсон АДСН, ААН их эвсэл байгуулж Холбооны Засгийн газрыг байгуулсан. Засгийн газрын бүрэн эрх энэ оны нэгдүгээр сараас эхлэсэн бөгөөд холбооны канцлер буюу Еерөнхий сайдаа Альфред Гузэнбауэр ажиллаж байна.
Орон нутагЗасварлах
Холбооны төрийн байгууламжтай Австри улсын нутаг дэвсгэр холбоот 9 муж (газар, орон, муж улс, bundesländer, «бундэс-лайндаа») болж хуваагдана.
|
Цахим холбоосЗасварлах
ЭшлэлЗасварлах
- ↑ "Bevölkerungsstand und −veränderung".
- ↑ Human Development Report 2011. United Nations (2011). 8 November 2011-д хандсан.