Албани
Бүгд Найрамдах Албани Улс буюу Албани (Албани хэл: Republika e Shqipлrise) нь Зүүн Европын Балканы хойгийн баруун өмнөд хэсэгт орших бүгд найрамдах улс юм. Нийслэл нь Тирана.
| Republika e Shqipërisë | |||||
| Бүгд Найрамдах Албани Улс | |||||
| |||||
| Албан хэл | Албани | ||||
| Төрийн тэргүүн | Улсын ерөнхийлөгч Илир Мета | ||||
| Засгийн газрын тэргүүн | Ерөнхий сайд Эди Рама | ||||
| Газар нутгийн талбай | 28.748[1] км² | ||||
| Хүн ам | 2.800.138 (2011 он)[2] | ||||
| Хүн амын нягтрал | 97,4 хүн/км² | ||||
| Хүн амын өсөлт | ▼ −0,04 % (2018 он)[3] жилд | ||||
| ДНБ | 2018 он:[4] | ||||
| ДНБ хүн тутамд | 2018 он:[4] | ||||
| Хүний хөгжлийн илтгэцүүр | ▲ 0,795 (69.) (2019 он)[5] | ||||
| Мөнгөн тэмдэгт | Лек (ALL) | ||||
| Тусгаар тогтносон | 1912 оны 11 сарын 28 (Османы Эзэнт Гүрнээс) | ||||
| Төрийн дуулал | Албанийн төрийн дуулал | ||||
| Үндэсний баярын өдөр | 11 сарын 28 | ||||
| Цагийн бүс | UTC+1 ТЕЦ ба UTC+2 ТЕЗЦ (3-р сараас 10-р сар) | ||||
| ТХ-н дугаар | AL | ||||
| ISO 3166 | AL, ALB, 008 | ||||
| Домэйн нэр | .al | ||||
| Утасны бүсчлэлийн дугаар | +355 | ||||
  | |||||
Баруун талд нь Адриатын тэнгис, баруун өмнө талд нь Ионий тэнгис цэлийж, хойд талаараа Монтенегро, зүүн талаараа Умард Македон, Косово[6], өмнө талаараа Гректэй хиллэдэг. Мөн Итали улстай Отрантогийн хоолойгоор 72 км зайтай тусгаарлагддаг. Албан ёсны хэл нь- албани хэл.
Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага, Европын Аюулгүй Байдлын Хамтын Ажиллагааны Байгууллага, Европын Зөвлөл, Дэлхийн Худалдааны Байгууллага, Газар Дундын Тэнгисийн Холбооны гишүүн. Мөн Европын Холбоонд элсэхээр нэр нь дэвшигдээд байгаа, Умард Атлантын Цэргийн Эвсэлд элсэх урилгыг 2008 оны 4 сард хүлээн авсан[7] орон юм. Тус улс нь албан ёсоор 2009 онд, НАТО-гийн 60 жилийн ойн үеэр 26 улсын цэргийн эвсэлд нэгдэн орох бөгөөд Балканы хойг, Ирак[8][9], Афганистан, Чад[10] дахь энхийг сахиулах үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлж буй.
Албани нь парламентийн ардчилсан тогтолцоотой, шилжилтийн үеийн эдийн засаг бүхий орон болно. Нийслэл Тиранадаа нийт 3.5 сая хүн амын нь 895,000 нь төвлөрч оршин суудаг, санхүүгийн төв хот нь юм.[11] Чөлөөт зах зээл рүү шилжиж буй тус орон нь гадаадын хөрөнгө оруулалт, ялангуяа эрчим хүч, зам тээврийн дэд бүтцийн салбар дахь гадаадын хөрөнгө оруулалтыг нээлттэй болгож буй.
Османы эзэнт гүрэнд хамаарч ирсэн түүхэн шалтгааны улмаас хүн амын олонхи нь буюу 64% нь исламын шашин сунит урсгалыг шүтдэг ч үнэн алдартны шашин, католик шүтлэгтэн ч элбэг.
НэршилЗасварлах
Албани хэлээр улсын нэр болох Shqipлrise нь "Бүргэдийн орон" гэсэн утгатай бөгөөд албаничууд өөрсдийгөө бүргэдээс гаралтай гэж үздэг аж. Харин Албани гэдэг нь латин хэлний albus буюу цагаан гэдэг үгнээс гаралтай. Энэ нь шохойн чулуу элбэг байдгаас газар нь цайран харагддаг гэдгээс улбаатай юм байна.
ТүүхЗасварлах
Энэ хэсгийг өргөтгөх хэрэгтэй.Засаг захиргааны хуваарьЗасварлах
Тус улс нь 12 аймаг, 36 хошуу, 351 суурин газарт хуваагдана.
ЭшлэлЗасварлах
- ↑ CIA World Factbook: Албани (англиар)
- ↑ Instat (Hrsg.): Population and Housing Census in Albania 2011: Main Results (Part 1). Tirana Dezember 2012 (online [PDF; abgerufen am 30. Januar 2019]).
- ↑ Albanien Bevölkerungsuhr Abgerufen am 20. Januar 2019.
- ↑ 4.0 4.1 Bericht des Internationalen Währungsfonds: World Economic Outlook Database Imf.org, Oktober 2018, abgerufen am 20. März 2017 (englisch).
- ↑ Table: Human Development Index and its components Entwicklungsprogramm der Vereinten Nationen Human Development Report 2020. United Nations Development Programme, New York 2020, ISBN 978-92-1126442-5, S. 344 (englisch, undp.org [PDF])
- ↑ Косовог НҮБ Сербийн муж гэж үздэг ч НҮБ-ын гишүүн 50 улс тусгаар тогтнолыг нь хүлээн зөвшөөрдөг.
- ↑ Albania membership Nato. NATO. the original on 2007-12-13-с архивлагдсан.
- ↑ Croatia, Albania sign NATO membership accords. USA Today.
- ↑ U.S. Supports Albania for NATO Membership. America.gov - Telling America's Story. the original on 2008-03-28-с архивлагдсан.
- ↑ The official site of the Government of Albania (PDF).
- ↑ tirana.gov.al дахь хүн амын статистик
ХолбоосЗасварлах
- Америкийн Нэгдсэн Улсын Төрийн департмент дэх Албаний улсын мэдээлэл
- Albania UCB Libraries GovPubs вэбсайтаас
- Albania national profile from the Association of Religion Data Archives
- Засгийн газар
- Албаний Ерөнхийлөгчийн Тамгын газар
- Албаны Засгийн газар (Элчин сайдууд)
- Албаний парламент
- The Albanian Constitutional Court
- Albanian Institute of Statistics
- Chief of State and Cabinet Members
- Аялал жуулчлал
- Shqiperia Albanian portal
- Albania.Shqiperia.com Informations related to Albania
- National Tourism Organization Official website for travel and tourism information
- National Tourism Agency (in English)
- Tourism, history
- Travel album, with photos and maps
- Various Topographic Map Collections of Albania (updated 18 January 2009)
- GPS Basemap for Albania
- VIVAlbania, hospitality and ecotourism in Albania
- Guide To Albania (with pictures)
- Website of the National Tourist Organisation of Albania
- Бусад
- Treasure of the national library of Albania
- Information on Albania
- Lajme
- Guide to materials pertaining to Albania at the Eisenhower Presidential Library
- Albania Country Brief DFAT
- Books about Albania and the Albanian people (scribd.com) Албанийн тухай болон ард түмний нь тухай; тэдний түүх, хэл, угсаа, соел, уран зохиол, г.м.
- Албани өнөөдөр