Хөлбөмбөгийн дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээн

Хөлбөмбөгийн дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээн (ХБДАШТ) (Англи: FIFA World Cup) нь Олон Улсын Хөлбөмбөгийн Холбооноос зохион явуулдаг хөлбөмбөгийн эрэгтэй насанд хүрэгчдийн дэлхийн аварга баг шалгаруулах цомын тэмцээн юм. 1930 оноос эхлэн дайны улмаас 1942, 1946 онуудыг алгасч, дөрвөн жил тутамд зохиогдсоор ирсэн. Герман Аргентиныг ялж одоо цагийн аваргаар тодорсон.

Хөлбөмбөгийн дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээн
ОУХХ-ны логоЗагвар:Инфобокс Хөлбөмбөгийн тэмцээн/Засвар/Лого формат
Бүтэн нэр FIFA World Cup
Товчлол WM
Холбоо ФИФА
Анхны тоглолт 1930
Баг 32 (Endrunde, seit 1998)
Тэмцээний горим Тойргийн систем (1 группэд 4-н баг бүхий 8-н групп)
Хасагдах систем (шөвгийн наймаас)
Цолоо хамгаалагч  Франц (2 дахь удаа)
Хамгийн олон түрүүлсэн  Бразил (5 удаа)
Хамгийн олон оролцогч  Герман (25 тоглолт)
Мэргэн бууч  Герман (16 гоол)
Цахим хуудас www.fifa.com

Өнөөгийн журмаар сарын турш зохион байгуулагч оронд 32 баг аваргын төлөө өрсөлдөнө. Гол тэмцээн болохоос өмнө гурван жилийн туршид дэлхий даяар шигшээ багууд зохион байгуулагч орны шигшээгийн хамт оролцох эрхийн төлөө өрсөлддөг. ДАШТ нь дэлхийн хамгийн их үзэгчтэй спортын арга хэмжээ бөгөөд 2006 оныхыг 715.1 сая орчим хүн үзжээ. [1]

19 тэмцээн болсноос найман баг аварга болж байв. Бразил нь бүх тэмцээнд оролцож байсан бөгөөд 5 удаа буюу хамгийн олон удаа түрүүлж байжээ. 2006 онд Герман улсад болсон тэмцээнээр Итали улс шигшээд Франц улсыг ялж 4 дэх түрүүгээ авчээ. 2010 оны ДАШТ нь 6 сарын 11-ээс 7 сарын 11 хүртэл Өмнөд Африкийн Бүгд Найрамдах Улсад зохиогдож, Испанийн баг Нидерландын багийг ялж анхны түрүүгээ авсан түүхэн үйл явдал тохиосон билээ. Дараагийн тэмцээн 2014 онд Бразил улсад зохион байгуулагдана.

Тэмцээнүүд

засварлах

Тэмцээнүүдийн хураангуй

засварлах
Жил Зохион байгуулагч орон Шигшээ тоглолт Гуравдугаар байрын төлөө
Аварга баг Оноо Хоёрдугаар байр Гуравдугаар байр Оноо Дөрөвдүгээр байр
1930
Дэлгэрэнгүй
  Уругвай   Уругвай 4–2   Аргентин   Америкийн Нэгдсэн Улс 1   Югослав
1934
Дэлгэрэнгүй
Italien 1861  Итали Italien 1861  Итали 2–1 нэм.   Чехословак   Германы эзэнт гүрэн 3–2   Австри
1938
Дэлгэрэнгүй
  Франц Italien 1861  Итали 4–2 Унгар 1940  Унгар   Бразил 4–2   Швед
1950
Дэлгэрэнгүй
  Бразил   Уругвай 1   Бразил   Швед 1   Испани
1954
Дэлгэрэнгүй
  Швейцар   Баруун Герман 3–2   Унгар   Австри 3–1   Уругвай
1958
Дэлгэрэнгүй
  Швед   Бразил 5–2   Швед   Франц 6–3   Баруун Герман
1962
Дэлгэрэнгүй
  Чили   Бразил 3–1   Чехословак   Чили 1–0   Югослав
1966
Дэлгэрэнгүй
  Англи   Англи 4–2 нэм.   Баруун Герман   Португал 2–1   Зөвлөлт Холбоот Улс
1970
Дэлгэрэнгүй
  Мексик   Бразил 4–1   Итали   Баруун Герман 1–0   Уругвай
1974
Дэлгэрэнгүй
  Баруун Герман   Баруун Герман 2–1   Нидерланд   Польш 1–0   Бразил
1978
Дэлгэрэнгүй
  Аргентин   Аргентин 3–1 нэм.   Нидерланд   Бразил 2–1   Итали
1982
Дэлгэрэнгүй
  Испани   Итали 3–1   Баруун Герман   Польш 3–2   Франц
1986
Дэлгэрэнгүй
  Мексик   Аргентин 3–2   Баруун Герман   Франц 4–2 нэм.   Бельги
1990
Дэлгэрэнгүй
  Итали   Баруун Герман 1–0   Аргентин   Итали 2–1   Англи
1994
Дэлгэрэнгүй
  Америкийн Нэгдсэн Улс   Бразил 0–0 нэм.
(3–2) торг.
  Итали   Швед 4–0   Болгар
1998
Дэлгэрэнгүй
  Франц   Франц 3–0   Бразил   Хорват 2–1   Нидерланд
2002
Дэлгэрэнгүй
  Өмнөд Солонгос
&   Япон
  Бразил 2–0   Герман   Турк 3–2   Өмнөд Солонгос
2006
Дэлгэрэнгүй
  Герман   Итали 1–1 нэм.
(5–3) торг.
  Франц   Герман 3–1   Португал
2010
Дэлгэрэнгүй
  Өмнөд Африк   Испани 1–0
нэм.
  Нидерланд   Герман 3–2   Уругвай
2014
Дэлгэрэнгүй
  Бразил   Герман 1–0
(нэм.)
  Аргентин   Нидерланд 3–0   Бразил
2018
Дэлгэрэнгүй
  Орос  
Франц
4–2  
Хорват
 
Бельги
2–0  
Англи
Түлхүүр
  • нэм. — нэмэлт цагийн дараа
  • торг. — торгуулийн цохилт
1 = 1930 онд гуравдугаар байрны төлөөх албан ёсны тоглолт болоогүй. ФИФА нь тэмцээнд оролцсон ерөнхий байдлаар нь АНУ-ыг гуравт, Югославыг дөрөвт жагсаадаг.[2]


2 = 1950 онд албан ёсны шигшээ тоглолт болоогүй. [3] Тэмцээний аваргыг сүүлд үлдсэн 4 баг (Уругвай, Бразил, Швед, Испани) хоорондоо тойргоор өрсөлдөж тодруулсан. Уругвай улс Бразилыг 2-1 -ээр ялсан тоглолт нь харин энэ тэмцээний шийдвэрлэх үүргийг гүйцэтгэсэн. Мөн Шведийн ялалт нь гуравдугаар байрын эзнийг тодруулахад шийдвэрлэх үүргийг гүйцэтгэжээ.[4]

Улсуудын амжилт

засварлах
 
Улсуудын оролцсон тоо
Шигшээ Аварга болсон тоо Хоёрдугаар байр
  Бразил 5 (1958, 1962, 1970, 1994, 2002) 2 (1950*, 1998)
  Герман^ 4 (1954, 1974*, 1990, 2014) 4 (1966, 1982, 1986, 2002)
  Итали 4 (1934*, 1938, 1982, 2006) 2 (1970, 1994)
  Аргентин 2 (1978*, 1986) 3 (1930, 1990, 2014)
  Франц 2 (1998*, 2018) 1 (2006)
  Уругвай 2 (1930, 1950)
  Англи 1 (1966*)
  Испани 1 (2010)
  Нидерланд 3 (1974, 1978, 2010)
  Унгар 2 (1938, 1954)
  Чехословак# 2 (1934, 1962)
  Швед 1 (1958*)
  Хорват 1 (2018)
* = зохион байгуулагч орон
^ = 1954, 1990 онуудад Баруун Герман улс түрүүлснийг оруулан тооцсон
# = 2 буюу хэд хэдэн орон болж бутарсан
  1. 2006 FIFA World Cup broadcast wider, longer and farther than ever before, FIFA.com. Retrieved on September 16, 2008.
  2. 1930 FIFA World Cup, FIFA.com. Retrieved on 5 March 2009.
  3. 1950 FIFA World Cup, FIFA.com. Retrieved on 5 March 2009.
  4. FIFA World Cup Finals since 1930 (PDF), FIFA.com. Retrieved on 5 March 2009.

Цахим холбоос

засварлах
  Commons: FIFA World Cup – Викимедиа дуу дүрсний сан