Стамбул
Туркээр Истанбул (İstanbul) гэж галиглахаар бичээд Стамбул [ɯsˈtambuɫ][7] гэж галиглахуйц хэлдэг хот бол Турк улс төдийгүй Европ тивийн хамгийн том хот, хотын бөөгнөрөл, улсынхаа эдийн засаг, соёл, түүхт үйл явдлын төв, дэлхийн гуравдугаар их хот юм.
Стамбул
ᠢᠰᠲᠠᠨᠪᠤᠯ İstanbul | |
|---|---|
 | |
OpenStreetMap  | |
  Стамбул ᠢᠰᠲᠠᠨᠪᠤᠯ Турк дахь байршил  Стамбул ᠢᠰᠲᠠᠨᠪᠤᠯ Европ дахь байршил  Стамбул ᠢᠰᠲᠠᠨᠪᠤᠯ Ази дахь байршил | |
| Улс |  Турк |
| Бүс нутаг | Мармара |
| Муж | Стамбул |
| Захиргааны төв[a] | Кагалоглу, Фатих |
| Дүүргүүд | 39 |
| Засаг захиргаа | |
| • Төрөл | Хотын дарга-зөвлөлийн засгийн газар |
| • Биет | Стамбулын Хотын Захиргааны Зөвлөл |
| • Хотын дарга | Экрем Имамоглу (CHP) |
| Газар нутаг | |
| • Хотын нутаг | 2,576.85 км2 (994.93 бээр2) |
| • Бөөгнөрөл | 5,343.22 км2 (2,063.03 бээр2) |
| Хамгийн өндөр цэг | 537 м (1,762 фут) |
| Хүн ам (12 сарын 31, 2022)[4] | |
| • Их хотын захиргаа ба муж | 15,907,951 |
| • Байр | Туркэд 1-т
Европод 1-т |
| • Хотын нутаг | 15,569,856 |
| • Нягтрал | 6,042/км2 (15,650/бээр2) |
| • Нягтрал | 2,977/км2 (7,710/бээр2) |
| Иргэдийн нэршил | Стамбулчууд (Турк: İstanbullu) |
| Цагийн бүс | UTC+3 (TRT) |
| Шуудангийн дугаар | 34000 - 34990 |
| Бүсийн дугаар | +90 212 (Европын тал) +90 216 (Ази тал) |
| Улсын дугаар | 34 |
| ДНБ (Нэрлэсэн) | 2021[5] |
| - Нийт | $ 248 тэрбум |
| - Нэг хүнд ноогдох | $ 15,666 |
| ХХИ (2021) | 0.867[6] (маш өндөр) · 1-р байр |
| GeoTLD | .ist, .istanbul |
| Вэб сайт | |
| Албан ёсны нэр | Стамбулын түүхэн бүс нутаг |
| Шалгуур | Соёлын: (i)(ii)(iii)(iv) |
| Эшлэл | 356bis |
| Бүртгэл | 1985 (9 дэх чуулган) |
| Сунгалт | 2017 |
| Бүс нутаг | 765.5 |
.jpg)
НТӨ 660 онд үүсч 337 онд Константинополь (Κωνσταντινούπολις) гэдэг нэртэй болж, грек Византын нийслэл (395–1204, 1261–1453), XV зуунаас турк Османы нийслэл (1453–1922) болж байгаад БНТУ-ын үед нэрээ ч (1930), нийслэлийн эрхээ ч (Анкарад) алджээ.
Стамбул Хар тэнгис Гантиг тэнгис хоёрын дундах Босфорын хоолой дээгүүр гарсан гүүр, доогуур холбосон хоолойгоор Ази, Европыг холбосон боомт хот юм.
2012 оны байдлаар 11.6 сая хүнтэй байна. 1985 онд түүхэн газрууд нь ЮНЕСКО-гийн Дэлхийн өвийн жагсаалтад орсон байна.
| Стамбулын хүн амын түүхэн тоо | |||||||||||||
| Он | Хүн ам | Он | Хүн ам | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 330 | 40 000 | 1914 | ▼ 909,978 | ||||||||||
| 400 | ▲ 200 000 | 1927 | ▼ 680,857 | ||||||||||
| 530 | ▲ 550 000 | 1935 | ▲ 741,148 | ||||||||||
| 545 | ▼ 350 000 | 1940 | ▲ 793,949 | ||||||||||
| 715 | ▼ 300 000 | 1945 | ▲ 860,558 | ||||||||||
| 950 | ▲ 400 000 | 1950 | ▲ 983,041 | ||||||||||
| 1200 | ▼ 250 000 | 1955 | ▲ 1,268,771 | ||||||||||
| 1453 | ▼ 36 000 | 1960 | ▲ 1,466,535 | ||||||||||
| 1477 | ▲ 70 000 | 1965 | ▲ 1,742,978 | ||||||||||
| 1566 | ▲ 600 000 | 1970 | ▲ 2,132,407 | ||||||||||
| 1690 | ▲ 750 000–800 000 | 1975 | ▲ 2,547,364 | ||||||||||
| 1817 | ▼ 500 000 | 1980 | ▲ 2,772,708 | ||||||||||
| 1860 | ▲ 715 000 | 1985 | ▲ 5,475,982 | ||||||||||
| 1885 | ▲ 873,570 | 1990 | ▲ 6,629,431 | ||||||||||
| 1890 | ▲ 874 000 | 2000 | ▲ 8,803,468 | ||||||||||
| 1897 | ▲ 1,059 000 | 2007 | ▲ 11,372,613 | ||||||||||
| 1901 | ▼ 942,900 | 2010 | ▲ 13,120,596 | ||||||||||
| Стамбул | |
| Монгол нэрийдэл | |
|---|---|
| кирилл үсгээр | |
| монгол | Стамбул (одоо үе) Истанбул (одоо үе) Константинополь (дээр үе) |
| англи | Istanbul / Constantinople |
| орос | Стамбу́л / Константино́поль |
| турк | İstanbul / Konstantinopolis |
| хятад | 伊斯坦堡 (yī sī tǎn bǎo) |
| Монголд эхлээд оросоор дамжин «Стамбул», хожим англиар дамжин «Истанбул» орж ирсэн. Турк хэлний дуудлагаас Стамбул гэх зөв,[7] турк бичгээс үсэгчлэвэл Истанбул гэх зөв. | |
Газар зүй
засварлахЦаг уур
засварлах| Стамбул | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Уур амьсгалын диаграмм | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Стамбул
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Зураг
засварлах-
Эгц дээрээс харсан зураг -
«Жевахир» их дэлгүүр -
Лалын «Цэнхэр сүм» -
Стамбул хот -
Таксимын талбай -
Автобусны зам ба автомашины зам
Тэмдэглэл
засварлах- ↑ Захирагчийн газар байрладаг.
Эх сурвалж
засварлах- ↑ "YETKİ ALANI". Istanbul Buyuksehir Belediyesi. Archived from the original on 2020-04-06. Татаж авсан: 2020-02-04.
- ↑ Стамбул аймаг = 5,460.85 км2
Хуурай газар = 5,343.22 км2
Нуур/Далан = 117.63 км2
Европ (25 дүүрэг) = 3,474.35 км2
Ази (14 дүүрэг) = 1,868.87 км2
Хотын нутаг (36 дүүрэг) = 2,576.85 км2 [Хотын бөөгнөрөл (39 дүүрэг) – (Чаталжа+Силиври+Шилэ)]
* Хүн амын тоо, их хотын статусын дагуу Стамбул хотын хил хязгаар нь мужийн хил хязгаартай тохирч, тус мужийг Стамбулын метрополитан хот гэж үздэг. - ↑ "İstanbul'un En Yüksek Tepeleri". Hava Forumu. Hava Durumu Forumu. 2020-04-15.
- ↑ "Хаягт суурилсан хүн амын бүртгэлийн системийн үр дүн, 2022 он". Туркийн статистикийн хүрээлэн. 2022-12-31. Татаж авсан: 2023-02-06.
- ↑ "Kişi başına GSYH ($) (2021)". Туркийн статистикийн хүрээлэн. Татаж авсан: 2021-01-30.
- ↑ "Sub-national HDI – Area Database – Global Data Lab". hdi.globaldatalab.org.
- ↑ 7.0 7.1 Forvo: Istanbul
Цахим хуудас
засварлах
Commons: Стамбул – Викимедиа дуу дүрсний сан