1 сарын 9

1 сарын 9 бол Григорийн тооллоор жилийн ес дэх өдөр. Энэ өдрөөс хойш жил дуусахад 356 өдөр үлдэнэ. Хэрвээ өндөр жил таарвал 357 өдөр үлдэнэ гэсэн үг.

Онцлох үйл явдал

1150 – Ванян Лин тэргүүтэй улстөрийн бүлэглэл Жин гүрний Хаан Шинзоныг хороов. Үүний дараахан Жин гүрний хаан ширээнд Ванян Лин суув.
1431 – Францын хаант улсын Рүен хотноо Жанна Д'Аркын хэргийг мөрдөн байцаах, шүүн хэлэлцэх ажиллагаа эхлэжээ.
1768 – Филип Астлей орчин үеийн циркийн үзүүлбэрийг Лондонгийн тайзнаа тавьжээ.
1788 – Коннектикут муж АНУ-ын тав дахь мужаар элсэв.
1793 – АНУ-д Францын иргэн Жеан-Пьер Бланшард агаарын бөмбөлөгөөр ниссэн анхны хүн болов.
1822 – Бразилын хаан I Педро, Португалийн VI Хао нар энхийн хэлэлцээгээ эхлүүллээ.
1839 – Францын Шинжлэх ухааны академи Дагуеротайп буюу зураг авах хэрэгслийг үзэж, амьдралд хэрэгтэй нээлт хэмээн хүлээн зөвшөөрөв.
1858 – Техасын бүгд найрамдах улсын сүүлийн ерөнхийлөгч Ансон Жонс амиа хорлов.
1878 – Италийн хаан ширээнд I Умберто суув.
1894 – АНУ-ын Массачусетс мужийн Лексингтон хотод байрлах Нью Ингланд цахилгаан мэдээ, холбооны газар баттерейгаар ажилладаг телефон утсыг үйлчилгээнд нэвтрүүлэв.
1909 – Эрнест Шеклтоноор удирдуулсан Өмнөд туйлийг судлах Нимродын экспедиц Өмнөд туйлийн 180 км газарт Британийн эзэнт гүрний далбааг мандуулснаар тухайн цаг үедээ хамгийн алс хол газар хүрсэн үйл явдал болов.
1917 – Дэлхийн нэгдүгээр дайн: Палестин Египетийн хилийн шугам дээр хүчтэй тулаан өрнөв.
1920 – Улаан Арми Эрхүү хотыг чөлөөлжээ.
1923 – Хуан де ла Чьерва автожираар ниссэн анхны хүн болов.
1951 – Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын төв байр АНУ-ын Нью-Йорк хотноо албан ёсоор нээгдэв.
1957 – Египетийн Засгийн газартай Суэцийн сувгийн асуудлаас болж, дипломат харилцаагаа сэвтээхэд хүргэсэн Их Британийн ерөнхий сайд Сир Энтони Эден албан тушаалаа өөрийн хүсэлтээр өгөв.
1960 – Египетийн Ерөнхийлөгч Гамал Абдель Насер Нил мөрний баруун эрэгт Асуаны далан барих шийдвэр гаргаж, 12 тонн гранат, 10 тонн динамитаар тэсэлгээ үйлджээ.
1992 – Босни Герцеговин дахь Серб иргэдийн ассемблей Югославын холбооны улсад өөрийгөө зарласан Српскагийн бүгд найрамдах улсыг байгуулав.
2005 – Өмнөд Суданы ардын чөлөөлөх арми, Өмнөд Суданы Засгийн газартай энхийн гэрээнд гарын үсэг зурснаар, Суданы хоёр дахь иргэний дайн өндөрлөжээ.
2007 – Apple компанийн гүйцэтгэх захирал Стив Жобс iPhone ухаалаг гар утсыг албан ёсоор танилцуулав.

Мэндэлсэн алдартнууд

1554 – XV Григори пап лам (1623 онд нас барсан)
1864 – Оросын математикч, физикч Владимир Стеклов (1926 онд нас барсан)
1908 – Феминист үзлийн "загалмайлсан эх" гэгдэх, зохиолч, философич Симоне де Боварь (1986 онд нас барсан)
1913 – АНУ-ын 37 дахь Ерөнхийлөгч, хуульч Ричард Никсон (1994 онд нас барсан)
1922 – Энэтхэг гаралтай Америкийн иргэн, Нобелийн шагналт химич Хар Гобинд Хорана (2011 онд нас барсан)
1942 – Самсунг группыг үндэслэгч, бизнесмэн И Кун-Хе
1945 – Арменийн анхны Ерөнхийлөгч Левон Тер-Петросян
1955 – Оскарын шагналт жүжигчин Ж.К.Симмонс
1978 – Италийн хөлбөмбөгч Женнаро Иван Каттусо
1982 – Кембрижийн авхай Катерин буюу Кейт Миддлтон
1987 – Бразилийн хөлбөмбөгч, Ливерпүүл клубын од Лукас Лейва
1987 – Шотландын дуучин, хөгжмийн зохиолч Паоло Нутини
1989 – Милоуки Бакс багийн хүчний довтлогч Майкл Бийзли

Нас барсан алдартнууд

1283 – Хятадын нэрт жанжин Вен Тианшиань (1236 онд төрсөн)
1324 – Италийн худалдаачин, аялагч Марко Поло (1254 онд төрсөн)
1775 – Халимагийн хаант улсын сүүлийн хаан Убаши хунтайж (1744 онд төрсөн)
1873 – Италийн улстөрч, Итали улсын анхны ерөнхийлөгч III Наполеон (1808 онд төрсөн)
1891 – "Хөх судар"-ын зохиогч, Монголын их зохиолч Ванчинбалын Инжинааш (1837 онд төрсөн)
1918 – Параксеноскоп буюу хөдөлгөөнт зургийн төхөөрөмж зохион бүтээгч Чарльз-Эмиль Рейно (1844 онд төрсөн)
1939 – Австрийн хийлч, хөгжмийн зохиолч III Йоханн Штраусс (1866 онд төрсөн)
1998 – Нобелийн шагналт химич Фүкүи Кэничи (1918 онд төрсөн)
2013 – Нобелийн шагналт эдийн засагч Жеймс Бюканан (1919 онд төрсөн)
2014 – Нобелийн шагналт эдийн засагч Дейл Мортенсен (1939 онд төрсөн)

Тэмдэглэлт өдрүүд

Панам Зовлонг үл тэвчих өдөр
Өмнөд Судан Энхийн хэлэлцээрийн өдөр

Commons: 1 сарын 9 – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан