3 сарын 12

3 сарын 12 нь Григорийн тооллын жилийн 71 дахь (өндөр жил бол 72 дэх) өдөр юм. Мөн он дуустал 294 өдөр үлдэж байна.

Онцлох үйл явдал

538 - Остроготын хаан Витижес Ромын бүслэлтийг эцэслэх тулаанд ялалт байгуулж, бүслэлтээс чөлөөлөв. Ромыг тулаанд ялагдсан Византын эзэнт гүрний жанжин Белисариус орхин гарчээ.
1550 - Одоогийн Чилийн нутагт Испанийн 700 гаруй цэрэг Педро де Валдивиагийн удирдлага дор Мапуче омгийн 60,000 цэрэгтэй цуст тулаанаа эхлүүлэв.
1622 - Есүсийн нийгэмлэгийг үндэслэгчид болох Лоёола Игнатиус, Френцис Завьер нарыг Ромын Католик сүмээс гэгээнтэн болгожээ.
1689 - Ирландад дайн дэгдэв.
1811 - Францын маршал Мишель Ней Англи-Португалийн цэргийн хүчийг Рединагын тулаанд буулган авчээ.
1864 - Америкийн иргэний дайн: Улаан голын ойролцоо АНУ-ын тэнгисийн цэрэг 13 хуягт онгоц, 7 буутай завиар хүчээ зузаатгажээ.
1881 - Дэлхийн хөлбөмбөгийн түүхэнд анх удаа хар арьст тоглогч талбайд гарав. Шотландын шигшээ багийн Эндрью Уатсон анхны тоглолтод оролцсон байна.
1885 - Францын цэргийн хүч Вьетнамын Баг Нинь хотыг эзлэн авчээ.
1894 - Кока-Кола компани хийжүүлсэн ундааг анх удаа шилэн лонхонд савлан худалдаалж эхэлсэн байна.
1912 - АНУ-д Охидын скаут байгуулагдав.
1913 - Канберрагын өдөр: Австрали улс нийслэл хотоороо Канберраг зарлажээ.
1918 - Улаан Оросууд Хаант Оросын нийслэлээр 215 жил оршин тогтносон Санкт Петербург хотын нийслэл хотын статусыг буулгаж, Москваг нийслэл хотоороо дахин нэрлэв.
1921 - Туркийн тусгаар тогтнолын хөдөлгөөн Үндэсний их ассемблейг байгуулжээ.
1922 - Армени, Гүрж, Азербайжан улс нэгдэж Зөвлөлт социалист бүгд найрамдах холбоот Транскавказ улсыг байгуулав.
1928 - АНУ-ын Калифорни мужид орших "Гэгээн Френцис"-ын далан нурсаны улмаас үер бууж 431 хүн амиа алджээ.
1930 - Энэтхэгт Их Британи улс давсны худалдаан дээр ноёрхож байгааг эсэргүүцэн тэмцэгч Махатма Ганди тэнгисийн эрэг дагуу 200 миль газар "Давсны жагсаал"-ыг зохион байгуулав.
1933 - Их хямрал: АНУ-ын Ерөнхийлөгч Франклин Д.Рүүзвельт ерөнхийлөгчийн хувиар анхны мэдэгдэлээ хийжээ. Тэрээр хүнд хэцүү цаг үед бүсээ чангалж, сэтгэлийн хатаар даван туулахыг уриалсан юм.
1934 - Эстони улсад төрийн эргэлт хийхийг завдсан Константин Патс, генерал Йохан Лайдонер нарыг аливаа нэг намд элсэж, улстөрд оролцох эрхийг бүх насаар нь хасчээ.
1938 - Германы цэргүүд Австрид гэнэт дайрч, эзлэн авав.
1940 - Өвлийн дайн: Финланд улс ЗХУ-тай Москвагын энхийн гэрээ гэгчийг байгуулж, дайнд холбоотон улс болж оролцохоор болжээ.
1942 - Номхон далайн дайн: Ява арлын тулаанд Австрали, Америк, Голланд, Британийн нэгдсэн команд ялалт байгуулж, Японы эзэнт гүрнийг хөөн гаргажээ.
1947 - АНУ-ын ерөнхийлөгч Харри С.Труман коммунизмыг өмгөөлж эхлэв.
1957 - Индонези улсын засаг Сухартогын гарт төвлөрч эхлэв.
1968 - Мауритиус улс Их Британиас тусгаар тогтножээ.
1971 - Цаг үеийн байдалтай холбогдуулан Туркийн Ерөнхий сайд Сулейман Демирел засгийн газраа бүрэн бүрэлдэхүүнээр нь огцруулах баримт бичигт гарын үсэг зурав.
1992 - Мауритиус улс бүгд найрамдах засагтай болж, Үндэстнүүдийн холбоонд үлдэх шийд гаргажээ.
1993 - Энэтхэгийн Мумбай хотод цуврал дэлбэрэлт болсоны улмаас 300 хүн амиа алдаж, 100 гаруй хүн хүнд гэмтжээ.
- Умард Солонгосын цөмийн хөтөлбөр: Умард Солонгосын удирдлагууд Цөмийн зэвсэг үл дэлгэрүүлэх гэрээнд нэгдэн орохтой холбогдуулан цөмийн туршилт үйлдсэн газар болон лабораторийг шалгах шалгагчдыг оруулахгүй байхаар болжээ.
1994 - Английн төв сүм анх удаагаа эмэгтэй санваартнуудыг авч эхлэв.
1999 - Варшавын гэрээнд нэгдэж байсан Чех болон Унгар, Польш улсууд НАТО буюу Умард Атлантын цэргийн эвсэлд нэгдэн оржээ.
2003 - Сербийн Ерөнхий сайд Зоран Диндич Белград хотноо халдлагад өртөн амиа алдав.
- Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллага дэлхий даяар САРС буюу шувууны ханиад тархаж, аюултай нөхцөлд хүрсэнийг анхааруулжээ.
2004 - Өмнөд Солонгосын Ерөнхийлөгч Ро Мүү Хёныг тус улсын Үндэсний Ассемблей огцруулах шийд гаргав. Энэ нь Өмнөд Солонгосын түүхэнд анхны тохиолдол болсон юм.
2009 - Санхүүгийн холбогдох хууль зөрчин хөрөнгийн биржид арилжаа явуулсан гэх үндэслэлээр Бернард Медоффыг яллажээ.
2011 - Хүчтэй газар хөдлөлт болон цүнамигаас нэг өдрийн дараа Фүкүшима Дайичи цөмийн цахилгаан станцын ойр хавьд цацраг идэвхит бодис алдагдаж эхлэв.
2019 - Их Британийн Ард нийтийн танхим Европын холбооны тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг хэлэлцэж 141 гишүүн татгалзжээ.
2020 - АНУ ковид-19 цар тахлаас шалтгаалан Европын орнууд руу зорчихыг хориглов.

Мэндэлсэн алдартнууд

1806 - АНУ-ын тэргүүн хатагтай Жейн Пийрс (1863 онд нас барсан)
1821 - Канадын гурав дахь Ерөнхий сайд Жон Эбботт (1893 онд нас барсан)
1824 - Орос гаралтай Германы нэрт физикч Густав Кирхов (1887 онд нас барсан)
1832 - Улс төрийн ухаанд аль нэг зүйлийг эсэргүүцэх үйлийг "Бойкотт" гэдэг. Өөрийнхөө нэрийг шинжлэх ухаанд мөнхөлсөн Английн хуульч Чарльз Бойкотт (1897 онд нас барсан)
1863 - Оросын нэрт химич Владимир Вернадский (1945 онд нас барсан)
1910 - Японы Ерөнхий сайд Охира Масаёши (1980 онд нас барсан)
1911 - Мексикийн 49 дэх Ерөнхийлөгч Густаво Диаз Ордаз (1979 онд нас барсан)
1917 - Америкийн кино зохиолч Миллард Кауфман (2009 онд нас барсан)
1923 - Олимпын гурав, дэлхийн гурван удаагийн алтан медальт Норвегийн гүйлтийн тэшүүрч Хьлмар Андерсен (2013 онд нас барсан)
1925 - Нобелийн шагналт Японы физикч Эсаки Лео
1927 - Аргентин улсын 46 дахь Ерөнхийлөгч Раул Альфонсин (2009 онд нас барсан)
1942 - Сербийн домогт генерал Ратко Младич
1947 - Олимпын алт, дэлхийн зургаан удаагийн аварга Зөвлөлтийн хүндийн өргөгч
1948 - Греммигийн таван удаагийн шагналт, Кеннеди төвийн хүндэтгэлийн медаль, Ерөнхийлөгчийн эрх чөлөөний одонт дуучин Жеймс Тейлор
1949 - "Галзуу хурд" цуврал киног санаачлагч, найруулагч Роб Коен
1953 - Олимпын аварга, дэлхийн гурван удаагийн аварга Зөвлөлтийн бөх Павел Пинигин
1956 - Олимпын мөнгө, хүрэл медальт, дэлхийн хошой аварга Норвегийн цаначин Ове Аунли
1959 - Дэлхийн аварга, дэлхийн цомын аварга Зүүн Германы чаргачин Михайл Уолтер (2016 онд нас барсан)
1963 - Олимпын алт, мөнгөн медальт Бразилийн гүйгч Хоаким Круз
- Олимп, Пан Америкийн аварга Америкийн усанд сэлэгч Кенди Кости
- Английн хөлбөмбөгч, дасгалжуулагч Йан Халловей
1968 - "Харанхуйн хөлөг баатар" киноны Харви Дент, "Олимпын уналт", "Лондонгийн уналт" киноны од, жүжигчин Аарон Экхарт
1979 - Олимпын аварга, хошой хүрэл медальт, дэлхийн хошой аварга Австралийн зүлэгний хоккейчин Жейми Дуайер
1987 - Олимпын аварга, дэлхийн долоон удаагийн аварга Америкийн усанд сэлэгч Жессика Харди
1994 - Америкийн дуучин Кристина Гримми

Нас барсан алдартнууд

417 - Ромын пап I Инносент (төрсөн огноо тодорхойгүй)
604 - Ромын пап I Григорий (540 онд төрсөн)
1374 - Японы эзэн хаан Когон-Го (1336 онд төрсөн)
1925 - Бүгд найрамдах Хятад улсын анхны Ерөнхийлөгч, доктор Сүн Ят-Сен (1866 онд төрсөн)
1942 - Нобелийн шагналт Английн физикч Уиллиам Хенри Брагг (1862 онд төрсөн)
1957 - Оскарын шагналт нэрт жүжигчин Жозефин Халл (1877 онд төрсөн)
1991 - Нобелийн шагналт Шведийн неврологич Рагнар Гранит (1900 онд төрсөн)
2002 - Киприйн хоёр дахь Ерөнхийлөгч Спирос Киприану (1932 онд төрсөн)
2013 - "Айронмейден" хамтлагийн бөмбөрчин Клайв Бөрр (1957 онд төрсөн)
2016 - Нобелийн шагналт Америкийн эдийн засагч Ллойд Шапли (1923 онд төрсөн)

Тэмдэглэлт өдөр

Хятад Тайвань Гудамжинд мод тарих өдөр
Америкийн Нэгдсэн Улс Охидын скаутын өдөр
Маврики Үндэсний өдөр
Умард Македон Мод тарих өдөр
Замби Залуусын өдөр
Цахим хяналтын эсрэг дэлхийн өдөр

Commons: 3 сарын 12 – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан