Эрдэнэт
Эрдэнэт, ᠡᠷᠳᠡᠨᠢᠲᠤ — Монгол Улсын Орхон аймгийн төв, улсдаа Улаанбаатарын дараа орох 2 дахь том хот юм. Улаанбаатар хотоос ойролцоогоор 380 км зайд орших бөгөөд засмал болон төмөр замаар нийслэл хоттой холбогдсон байдаг.
Эрдэнэт
ᠡᠷᠳᠡᠨᠢᠲᠦ | |
|---|---|
| Баян-Өндөр сум ᠪᠠᠶ᠋ᠠᠨᠥᠨᠳᠦᠷᠰᠤᠮᠤ | |
 | |
 Тамга | |
  Эрдэнэт | |
| Улс |  Монгол |
| Аймаг |  Орхон |
| Байгуулагдсан | 1974 |
| Газар нутаг | |
| • Нийт | 208.0 км2 (80.3 бээр2) |
| Өндөр | 1,280 м (4,200 фут) |
| Хүн ам (2022) | |
| • Нийт | ▼ 101,976 [1] |
| Цагийн бүс | UTC+8 (UTC + 8) |
| Бүсийн дугаар | +976 7035 (7039) |
| Улсын дугаар | OP_ ( _ янз бүр) |
| Уур амьсгал | Dwc |
| Вэб сайт | www |
Түүх
засварлах1975 оны 12-р сарын 11-нд БНМАУ-ын Ардын Их Хурлын Тэргүүлэгчдийн тогтоолоор Булган аймгийн Эрдэнэт хороог Эрдэнэт хот болгох шийдвэр гаргасан түүхтэй.
Эрдэнэт хотын шавыг Эрдэнэтийн овооны арын сайхан хөндийд 1973 онд тавьж, 1974 оноос Булган аймгийн Эрдэнэт хороо нэртэйгээр засаг захиргааны нэгжийн хувьд үүсгэн байгуулжээ. Хурдан тэлж, хүн ам нь огцом өссөн тул хороог 1976 онд Эрдэнэт хот болгон зохион байгуулснаар Монгол Улсын гурав дахь том хот болж, хөгжлийнх нь шинэ үе эхэлсэн юм. Нутаг дэвсгэр, засаг захиргааны нэгжийн өөрчлөлтөөр 1994 онд Орхон аймаг болжээ. Зууны манлай бүтээн байгуулалт Эрдэнэт хот нь 1976 оноос эдүгээ хүртэл хүн амын тоо, эдийн засагт оруулах хувь нэмрээрээ Монгол Улсын хоёр дахь том хот болтлоо дэвжин хөгжжээ.
Газар зүй
засварлахУур амьсгал
засварлах| Эрдэнэт | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Уур амьсгалын диаграмм | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Эрдэнэт
Эх сурвалж: WMO
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Аж үйлдвэр
засварлахЖилдээ 26 сая тонн зэс, молибдений баяжмал, уурхайн тэсэлгээний бодис үйлдвэрлэх болон зэсийн хүдэр бутлах ган бөмбөлөгний үйлдвэр ажилладаг. Мөн өнгөт металлын, хүнсний, мод боловсруулах, хивсний зэрэг хөнгөн үйлдвэрүүдтэй, соёл урлаг, боловсрол, эмнэлэг, үйлчилгээний газруудтай томоохон хэмжээний аж үйлдвэрийн хот юм.
Ажил олгогчид
засварлах- Эрдэнэт уулын баяжуулах үйлдвэр ТӨХК
- Цахилгаан дамжуулах үндэсний сүлжээ ТӨХК-ний Хангайн бүсийн салбар
- Эрдэнэтийн дулааны цахилгаан станц ТӨХК
- Эрдэнэт Булганы цахилгаан түгээх сүлжээ ТӨХК
- Эрдэнэт хотын захиргаа
- Ерөнхий боловсролын сургууль, цэцэрлэгүүд
- Орхон аймгийн захиргаа
- Баян-Өндөр сумын захиргаа
- Эрдэнэт Хивс ХК
- Эрдмин ХХК
Уулын баяжуулах Эрдэнэт үйлдвэр нь зэс, молибдений хүдрийн олборлолт, баяжуулалтаар Ази тивдээ томоохонд тооцогддог үйлдвэр юм. 1978 онд Монгол, ЗХУ хоёр орны засгийн газар хоорондын гэрээний дагуу "Эрдэнэтийн овоо"-ны орд газарт байгуулагдсан бөгөөд 2016 онд ОХУ-ын эзэмшлийн 49 хувийг Монголын зэс корпораци худалдан авчээ. Орд газар нь улсын нийслэл Улаанбаатар хотоос баруун хойд зүгт 340 км, Дархан хотоос баруун зүгт 180 км, Булган аймгийн төвөөс хойд зүгт 60 км, мөн Оросын Холбооны Улсын хилээс 140 км-т тус тус байрладаг. Дорнод-Сибирийн төмөр замын сүлжээтэй Наушки өртөө, Хятадын төмөр замын сүлжээтэй Эрээн хотоор дамжин холбогдож үйл ажиллагаагаа явуулж байна.
"Эрдэнэт" үйлдвэр Финландын "Оутокүмпү", Австралийн "Бэйтмэн Инженеринг", "Пэсифик Оур Техноложи", Их Британийн "Брүк Хант", АНУ-ын "Фелпс Дож" корпораци, "Кей-Ди Инженеринг" компани, Өмнєд Солонгосын "Самсунг" корпораци зэрэг уул уурхай, өнгөт металлургийн салбарын манлайлагч нартай түншийн нягт холбоотой хамтран ажиллаж байна.
"Эрдэнэт" үйлдвэрийн дүрмийн сангийн 51 хувийг Монгол Улсын Засгийн газар, 49 хувийг Монголын зэс корпораци эзэмшдэг. Жилд 25 сая тонн хүдэр боловсруулж, 530.0 орчим мянган тонн зэсийн баяжмал, 3.0 орчим мянган тонн молибдены баяжмал vйлдвэрлэдэг. Уулын баяжуулах үйлдвэр нь Монгол улсын төсвийн 30 орчим хувийг бүрдүүлдэг.
Боловсрол
засварлахТус аймагт "Эрдэнэт үйлдвэр" ТӨҮГ-ын харьяа, ШУТИС-ийн харьяа, Ш.Отгонбилэгийн нэрэмжит "Эрдэнэт цогцолбор" дээд сургууль, 2 МСҮТ, аймгийн хэмжээнд 25 Ерөнхий боловсролын сургууль болон хувийн хэвшлийн Эрдмийн сан,Билигт Ѳргѳѳ, Орхон Эмпати сургуулиуд үйл ажиллагаагаа явуулж байна.
Хүн ам
засварлахЭрдэнэт хот анх байгуулагдаж байх үедээ 1655 өрхийн 7.8 мянган хүн амтай байсан бол өдгөө 2023 оны байдлаар Орхон аймгийн хүн ам 103.600 гаруй болжээ. Энэ үзүүлэлтээрээ улсынхаа хэмжээнд Улаанбаатарын дараа хоёрдугаарт ордог байна. Хүн амын жилийн дундаж өсөлт 2,2 хувь бөгөөд нийт хүн амын 63,9 хувийг залуучууд эзэлдэг. Аймгийн хүн амын 64,0 хувь нь хөдөлмөрийн насных бөгөөд эдийн засгийн идэвхтэй хүн амын 95,2 хувь нь хөдөлмөр эрхэлдэг аж. Нийт иргэдийн 53,0 орчим хувь нь долоон бичил хороололд буюу орчин үеийн тохилог орон сууцанд амьдарч байна.
| 1975 тооц. |
1979 тоол. |
1981 тооц. |
1985 тооц. |
1989 тоол. |
1994 тооц. |
2000 тоол. |
2003 тооц. |
2006 тооц. |
2008 тооц. |
2011 тооц. |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 4,100 | 31,900 | 38,700 | 45,400 | 56,100 | 63,000 | 68,310 | 78,882 | 83,160 | 86,866 | 92,000 |
Сүүлийн хэдэн жилүүдэд Улаанбаатар хот руу нүүх болсноор Эрдэнэт хотын хүн амын тоо буурч эхэлсэн
Засаг захиргаа
засварлах
Зургийн цомог
засварлах
Мөн үзэх
засварлахЭшлэл
засварлах- ↑ "Türklerin tarihî başkenti: Ötüken - Avrasya'dan - Haber".
- ↑ National Statistical Office[1]
- ↑ National Economy of the Mongolian People's Republic (1921 - 1981), Ulaanbaatar 1981
- ↑ , GeoHive: Global Statistics, [2]
- ↑ Population Statistics: historical demography [3]
- ↑ Mongolia City Development Strategies for Secondary Cities [4]