Астана

(Нур-Султан-с чиглүүлэгдэв)

Астана (хас. Астана) - Бүгд Найрамдах Казахстан Улсын нийслэл хот юм. Казахстаны төв умар талд Акмола мужаар хүрээлүүлж 722 км² газар эзлэн Ишим голын эрэг дээр байрладаг. 2020 оны байдлаар 1.136,156 оршин суугчтай болсон байна.[11] Үүгээрээ бол Алматы хотын дараах хүн амаараа улсын хоёрдугаарт орж байгаа хот юм.

Астана
Астана
Байтерек цамхагтай хотын төвийн үзэмж
Евразийн үндэсний их сургууль
Map

Казахстан дахь Астанагийн байршил
Астана is located in Казахстан
Астана
Астана
Астана is located in Ази
Астана
Астана
Солбицол: 51°08′50″N 71°25′20″E / 51.14722°N 71.42222°E / 51.14722; 71.42222Солбицол: 51°08′50″N 71°25′20″E / 51.14722°N 71.42222°E / 51.14722; 71.42222
УлсКазахстан Казахстан
Байгуулагдсан8-р зуун (Бозок)[2]
Засаг захиргаа
  ТөрөлХотын дарга–зөвлөл
  БиетХотын зөвлөл
  АкимЖенис Касымбек[3]
Газар нутаг
  Хот бүхэлдээ810.2 км2 (312.8 миль2)
Өндөр
347 м (1,138 фут)
Хүн ам
 (12 сарын 1, 2022)[4]
  Хот бүхэлдээ1,350,228[1]
  Бөөгнөрөл1,400,000
ДНБ
  Хот бүхэлдээKZT 10,672.5 тэрбум
$ 23.115 тэрбум (2022)
  Нэг хүнд ноогдохKZT 8,053,900
$ 17,443 (2022)
Цагийн бүсUTC+6 (АЛМЦ)
Шуудангийн дугаар
010000–010015[7]
Бүсийн дугаар7172[8]
ХХИ (2021)0.796[9]
өндөр · 5-д
Улсын дугаар01, Z
Вэб сайтwww.gov.kz/memleket/entities/astana?lang=kk Edit this at Wikidata

Хотын түүх засварлах

1862 онд анх хотын статустай болсон Акмолинск 100 жилийн дараа ЗХУ-ын үед буюу 1961-1992 оны хооронд Целиноград гэж нэртэй болоод Казахстан улс тусгаар тогтносны дараа 1992 оноос Акмола (казак хэлээр "Цагаан шүтээн") гэж нэрлэгдэх болсон. 1997 онд Астана (казах . «нийслэл») гэж нэрийдэж 1998 оны 6 дугаар сарын 10-нд албан ёсоор нийслэл болжээ.

2019 оны 3 дугаар сарын 20-нд БНКазУ-ын Ерөнхийлөгч Нурсултан Назарбаев албан тушаалаасаа буусантай холбогдуулж түүнд зориулж Казахстаны парламент улсын нийслэлийг Нур-Султан гэж албан ёсоор нэрлэх болсон ч 2022 оны 9-р сарын 17-нд эргээд Астана нэрээ буцаан авчээ. Ийнхүү тус хот түүхэндээ 6 удаа нэрээ сольжээ.

Хүн ам засварлах

1989 онд бүх хүн амын тоо 281 мянга байж оросууд дийлэнхдээ (хүн амын 54.1% орос, 17.7% казах) сууж байсан бол 2010 онд нийт хүн амын тоо 684 мянгад хүрч хүн амын 65.1%-ийг казах үндэстэн бүрдүүлэх болжээ.[12][13] 2021 оны байдлаар тус хотын хүн ам 1 184 469 хүрээд байна гэж Казахстаны Үндэсний эдийн засгийн яамнаас мэдээлсэн байна.

Казахстаны нийслэлийн хүн амын өөрчлөлт
1945 1989 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000
69 400 ↗281 252 ↗298 700 ↘292 200 ↗294 600 ↘293 200 ↘289 700 ↘287 200 ↗300 500 ↗326 900 ↗381 000
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
↗440 200 ↗493 100 ↗501 998 ↗510 533 ↗529 335 ↗550 438 ↗574 448 ↗602 684 ↗605 254 ↗649 146 ↗697 156
2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
↗742 884 ↗778 198 ↗814 435 ↗852 882 ↗872 655 ↗972 672 ↗1 032 475 ↗1 078 384 ↗1 136 156

Газар зүй засварлах

Цаг агаар засварлах

Астана
Уур амьсгалын диаграмм
123456789101112
 
 
18
 
-11
-19
 
 
14
 
-10
-20
 
 
14
 
-4
-13
 
 
22
 
11
0
 
 
34
 
20
7
 
 
36
 
26
13
 
 
49
 
27
15
 
 
29
 
25
12
 
 
22
 
19
6
 
 
26
 
9
-1
 
 
23
 
-2
-10
 
 
20
 
-8
-16
Температур °CТунадас мм
Эх сурвалж: pogoda.ru.net; wetterkontor.de
Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Астана
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Маx. Температур (°C) −10.5 −10.3 −4.1 10.7 19.7 25.7 27.0 24.5 18.5 8.9 −2.3 −7.9 Ø 8.4
Мин. Температур (°C) −19.3 −19.7 −13.3 0.2 7.2 12.9 15.1 12.0 6.4 −0.6 −10 −16.1 Ø −2
Температур (°C) −15 −15.2 −8.8 5.1 13.3 19.3 20.9 18.1 12.1 3.7 −6.3 −12 Ø 3
Тунадас (мм) 18 14 14 22 34 36 49 29 22 26 23 20 Σ 307
Нартай цаг (h/d) 2.7 4.1 4.9 7.0 8.9 10.2 9.8 8.6 6.9 4.0 2.4 2.1 Ø 6
Бороотой өдөр (d) 7 4 4 4 6 8 6 7 5 7 6 6 Σ 70
Агаарын чийгшил (%) 81 81 82 71 56 55 58 60 63 73 82 83 Ø 70.4
Т
е
м
п
е
р
а
т
у
р
−10.5
−19.3
−10.3
−19.7
−4.1
−13.3
10.7
0.2
19.7
7.2
25.7
12.9
27.0
15.1
24.5
12.0
18.5
6.4
8.9
−0.6
−2.3
−10
−7.9
−16.1
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Хур тунадас
Х
у
р

т
у
н
а
д
а
с
18
14
14
22
34
36
49
29
22
26
23
20
  1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Эх сурвалж: pogoda.ru.net; wetterkontor.de

Зургийн цомог засварлах

Тээвэр засварлах

Олон улсын засварлах

Мөн үзэх засварлах

Цахим холбоос засварлах

  Commons: Астана – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан
 
Wiktionary
Wiktionary: Астана – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу

Эшлэл засварлах

  1. "stat.gov.kz". stat.gov.kz. Archived from the original on 28 June 2020. Retrieved 2023-01-06.
  2. Pospelov 1993, pp. 24–25.
  3. "О назначении Касымбека Ж.М." (in орос). akorda.kz. 2022-12-08. Retrieved 2022-12-08.
  4. Иш татахад гарсан алдаа: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named stat.gov.kz
  5. Иш татахад гарсан алдаа: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named informburo
  6. DOSM. "Department of Statistics Kazakhstan". stat.gov.kz. Archived from the original on 2 January 2024. Retrieved 2023-03-01.
  7. "Postal Code for Astana, Kazakhstan". Postal Codes Database. Archived from the original on 2 April 2015. Retrieved 10 March 2015.
  8. "Kazakhstan Country Codes". CountryCallingCodes.com. Archived from the original on 23 September 2015. Retrieved 9 March 2015.
  9. "Sub-national HDI – Area Database – Global Data Lab". hdi.globaldatalab.org (in англи). Archived from the original on 23 September 2018. Retrieved 2021-07-21.
  10. "ISO Subentity Codes for Kazakhstan". GeoNames.org. Archived from the original on 26 February 2015. Retrieved 10 March 2015.
  11. Численность населения РК по областям, городам и районам[permanent dead link]
  12. Агентство Республики Казахстан по статистике. Архив (Memento 13. Арваннэгдүгээр сар 2013 цахим архивт): Национальный состав населения Республики Казахстан и его областей (том 1) (Memento 16. Наймдугаар сар 2011 цахим архивт)
  13. "Численность населения по областям, городам и районам, полу и отдельным возрастным группам, отдельным этносам на 1 января 2010 года". Archived from the original on 2013-01-17. Retrieved 2012-04-04.