Астана

Астана (хас. Астана) - Бүгд Найрамдах Казахстан Улсын нийслэл хот юм. Казахстаны төв умар талд Акмола мужаар хүрээлүүлж 722 км² газар эзлэн Ишим голын эрэг дээр байрладаг. 2020 оны байдлаар 1.136,156 оршин суугчтай болсон байна. Үүгээрээ бол Алматы хотын дараах хүн амаараа улсын хоёрдугаарт орж байгаа хот юм.

Астана хот
улсын ач холбогдолтой хот
хас. Астана қаласы орос. город Астана
Сүлд туг Сүлд тэмдэг
Нур-Султан Казах орон дахь Астана хот
Улс орон	Казахстан (БНКазУ)
Улсын хот	Астана
Дүүрэг (3)	Нэр бүхий 3 дүүрэгтэй
Газар нутаг	710 км²
Хүн ам	2012 онд 742 918 хүн
Нягт сийрэг	958 хүн/км²
Ард түмэн	87,8% - казах, 11,4% - орос
Нутгийн олон	Астаныхан
1830 он	{{{түүхэн_үйл}}}
Хожим	оросоор Акмолинск гэдэг болов
1961 он	Целиноград нэртэй болсон
1992 он	Акмола гэх казах нэрээ өргөсөн
1998 он	Улсын нийслэл, Астана хот болов
2019 он	Нур-Султан нэртэй болсон
Цагийн бүс	Алматын цаг (ГЦ+6)
Утасны дуг.	+7 7172
Шуудан-дугаар	010000
ТХ-улсын дугаар	Z
Цахим хуудас	astana.kz (казахаар)

Хотын түүх

1862 онд анх хотын статустай болсон Акмолинск 100 жилийн дараа ЗХУ-ын үед буюу 1961-1992 оны хооронд Целиноград гэж нэртэй болоод Казахстан улс тусгаар тогтносны дараа 1992 оноос Акмола (казак хэлээр "Цагаан шүтээн") гэж нэрлэгдэх болсон. 1997 онд Астана («нийслэл») гэж нэрийдэж 1998 оны 6 дугаар сарын 10-нд албан ёсоор нийслэл болжээ. 2019 оны 3 дугаар сарын 20-нд БНКазУ-ын Ерөнхийлөгч Нурсултан Назарбаев албан тушаалаасаа буусантай холбогдуулж түүнд зориулж Казахстаны парламент улсын нийслэлийг Нур-Султан гэж албан ёсоор нэрлэх болсон ч 2022 оны 9-р сарын 17-нд эргээд Астана нэртэй болжээ. Ийнхүү тус хот түүхэндээ 6 удаа нэрээ сольжээ.

Хүн ам

1989 онд бүх хүн амын тоо 281 мянга байж оросууд дийлэнхдээ (хүн амын 54.1% орос, 17.7% хасаг) сууж байсан бол 2010 онд нийт хүн амын тоо 684 мянгад хүрч хүн амын 65.1%-ийг казах үндэстэн бүрдүүлэх болжээ. 2021 оны байдлаар тус хотын хүн ам 1 184 469 хүрээд байна гэж Казахстаны Үндэсний эдийн засгийн яамнаас мэдээлсэн байна.

Казахстаны нийслэлийн хүн амын өөрчлөлт
1945	1989	1992	1993	1994	1995	1996	1997	1998	1999	2000
69 400	↗281 252	↗298 700	↘292 200	↗294 600	↘293 200	↘289 700	↘287 200	↗300 500	↗326 900	↗381 000
2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011
↗440 200	↗493 100	↗501 998	↗510 533	↗529 335	↗550 438	↗574 448	↗602 684	↗605 254	↗649 146	↗697 156
2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020
↗742 884	↗778 198	↗814 435	↗852 882	↗872 655	↗972 672	↗1 032 475	↗1 078 384	↗1 136 156

Газар зүй

Цаг агаар

Астана
Уур амьсгалын диаграмм
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12     18   -11 -19     14   -10 -20     14   -4 -13     22   11 0     34   20 7     36   26 13     49   27 15     29   25 12     22   19 6     26   9 -1     23   -2 -10     20   -8 -16 Температур °C,  Тунадас мм Эх сурвалж: pogoda.ru.net; wetterkontor.de

Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Астана 1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар Маx. Температур (°C) −10.5 −10.3 −4.1 10.7 19.7 25.7 27.0 24.5 18.5 8.9 −2.3 −7.9 Ø 8.4 Мин. Температур (°C) −19.3 −19.7 −13.3 0.2 7.2 12.9 15.1 12.0 6.4 −0.6 −10 −16.1 Ø −2 Температур (°C) −15 −15.2 −8.8 5.1 13.3 19.3 20.9 18.1 12.1 3.7 −6.3 −12 Ø 3 Тунадас (мм) 18 14 14 22 34 36 49 29 22 26 23 20 Σ 307 Нартай цаг (h/d) 2.7 4.1 4.9 7.0 8.9 10.2 9.8 8.6 6.9 4.0 2.4 2.1 Ø 6 Бороотой өдөр (d) 7 4 4 4 6 8 6 7 5 7 6 6 Σ 70 Агаарын чийгшил (%) 81 81 82 71 56 55 58 60 63 73 82 83 Ø 70.4 Т е м п е р а т у р −10.5 −19.3 −10.3 −19.7 −4.1 −13.3 10.7 0.2 19.7 7.2 25.7 12.9 27.0 15.1 24.5 12.0 18.5 6.4 8.9 −0.6 −2.3 −10 −7.9 −16.1 1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар Хур тунадас Х у р т у н а д а с 18 14 14 22 34 36 49 29 22 26 23 20   1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар Эх сурвалж: pogoda.ru.net; wetterkontor.de

Зургийн цомог

• Астанын барилга байгууламж
• 

  Тусгаар тогтнолын ордон

Тээвэр

Олон улсын

• Нурсултан Назарбаев олон улсын нисэх буудал - 12.5 км
• Кокшетау олон улсын нисэх буудал - 287 км

Мөн үзэх

• Казахстаны хотын жагсаалт

Цахим холбоос

 Commons: Астана – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан

Wiktionary: Астана – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу

• astana.gov.kz: Хотын албан ёсны цахим хуудас

Эшлэл

Азийн улсуудын нийслэл

Бүрэн эрхт улсын нийслэл: Абу-Даби (Арабын Нэгдсэн Эмират Улс) | Амман (Йордан) | Анкара (Турк) | Ашхабад (Туркменистан) | Багдад (Ирак) | Баку (Азербайжан) | Бандар Сери Бегаван (Бруней) | Бангкок (Тайланд) | Бейрут (Ливан) | Бишкек (Киргиз) | Бээжин (Хятад) | Вьентьян (Лаос) | Дакка (Бангладеш) | Дамаск (Сири) | Дили (Зүүн Тимор) | Доха (Катар) | Душанбе (Тажикистан) | Жакарта (Индонез) | Ереван (Армени) | Иерусалим (Израил) | Исламабад (Пакистан) | Кабул (Афганистан) | Каир¹ (Египет) | Катманду (Балба) | Куала Лумпур (Малайз) | Кувейт (Кувейт) | Мале (Мальдив) | Манама (Бахрейн) | Манила (Филиппин) | Маскат (Оман) | Москва² (Орос) | Нейпьидо (Мьянмар) | Никоси (Кипр) | Нур-Султан (Казахстан) | Пномпень (Камбож) | Пёньян (Умард Солонгос) | Санаа (Йемен) | Сөүл (Өмнөд Солонгос) | Сингапур³ (Сингапур) | Ташкент (Узбекистан) | Тбилиси (Гүрж) | Тхимпху (Бутан) | Тегеран (Иран) | Токио (Япон) | Улаанбаатар (Монгол) | Ханой (Вьетнам) | Шинэ Дели (Энэтхэг) | Эр-Рияд (Саудын Араб) |

Маргаантай нутаг дэвсгэрийн нийслэл: Рамалла (Палестины Өөртөө Засах Нутаг Дэвсгэр) | Степанакерт (Бүгд Найрамдах Арцах Улс) | Сухум (Абхаз) | Тайбэй (Тайвань) | Цхинвал (Өмнөд Осети) |

¹ Африк тивд оршдог.  ² Европ тивд оршдог.  ³ Хот улс.