Микронезийн Холбооны Улс
Микронезийн Холбооны Улс (Англи: Federated States of Micronesia) нь баруунаас зүүн тийш Яп, Чуук, Понпей, Косраэ гэсэн дөрвөн улсаас бүрдсэн холбооны, арлын улс юм. Баруун Номхон далайгаар тархсан, ойролцоогоор 702 км² нутаг дэвсгэр бүхий 607 арал дээр оршдог.
Микронезийн Холбооны Улс Federated States of Micronesia (Англи)
| |
|---|---|
Уриа: "Peace, Unity, Liberty" "Энх тайван, эв нэгдэл, эрх чөлөө" | |
| Төрийн дуулал: "Patriots of Micronesia" "Микронезийн эх орончид" | |
_(Polynesia_centered).svg) | |
| Нийслэл | Паликир 6°55′N 158°11′E / 6.917°N 158.183°E |
| Томоохон town | Вэно[1] |
| Албан ёсны хэл | Англи хэл |
| Зөвшөөрөгдсөн нутгийн хэл | |
| Угсаатны бүлгүүд (2000) |
|
| Шашин (2016)[2] |
|
| Ард түмний нэршил | Микронезичууд |
| Төр засаг | Холбооны нам бус ардчилалтай тусгаар ассамблейн бүгд найрамдах улс |
| Вэсли Симина | |
| Арен Палик | |
| Хууль тогтоох байгууллага | Конгресс |
| Тусгаар тогтнол (АНУ-аас) | |
• Бүгд найрамдах улс тунхагласан | 5 сарын 10, 1979 |
| 11 сарын 3, 1986 | |
| Газар нутаг | |
• Нийт | 702 км2 (177) |
• Усны эзлэх талбай (%) | бага |
| Хүн ам | |
• 2019 тооцоо | 104,468[3] (181) |
• Нягтаршил | 158.1/км2 (75) |
| ДНБ (ХАЧП) | 2019 тооцоо |
• Нийт | $367 сая |
• Нэг хүнд ноогдох | $3,584[4] |
| ДНБ (нэрлэсэн) | 2019 тооцоо |
• Нийт | $383 сая |
• Нэг хүнд ноогдох | $3,735[4] |
| ОТББИ (2013) | 40.1[5] дундаж |
| ХХИ (2021) | ▲ 0.628[6] дундаж · 134 |
| Мөнгөний нэгж | Америк доллар (USD) |
| Цагийн бүс | UTC+10 - +11 |
| Огнооны формат | өө/сс/жжжж |
| Жолооны тал | баруун |
| Утасны томьёо | +691 |
| ISO 3166 код | FM |
| Домэйн нэр | .fm |
Вэбсайт FSMGov.org | |
| |
Тус улсын бүрэлдэхүүн дөрвөн улс нь бүгд нэг эсвэл хэд хэдэн гол галт уулын арлаа тойрон тогтсон атоллуудаас бүрэлдэнэ. Микронезийн Холбооны Улс нь Микронезийн бүс нутгийн Каролины арлуудад багтах арлууд дээр оршино.
Микронезийн Холбооны Улс нь Номхон далайн арлуудын итгэмжлэгдсэн нутаг дэвсгэр гэсэн нэрийн дор НҮБ-ээс Америкийн Нэгдсэн Улсын захиргаанд итгэмжлүүлсэн нутаг дэвсгэр байгаад 1979 оны 5 сарын 10-нд өөрийн засаг захиргаатай болж, улмаар 1986 оны 11 сарын 3-нд тусгаар тогтножээ.
Түүх
засварлах4000 орчим жилийн өмнөөс Микронезид хүн суурьшиж эхэлжээ. Анх бие даасан жижиг жижиг хэсгүүд байсан ч яваандаа Япад төвлөрсан, эдийн засаг, шашны эзэнт улс бий болсон аж.
Сувгуудын сүлжээгээр холбогдсон хиймэл арлуудаас тогтох Нан Мадолыг Номхон далайн Венец гэх нь бий. Понпейн арлын ойролцоо орших тус газар нь Понпейн 25,000 орчим хүн амыг нэгтгэн, МЭӨ 500 оноос 1500 он хүртэл буюу төвлөрсөн систем задрах хүртэл захирсан Сауделеур династийн улс төр, ёслол хүндэтгэлийн төв болон ашиглагддаг байв.
Европын аялагчдаас анх португалчууд Халуун Ногооны арлуудыг хайх замдаа нээж, дараа нь испаинчууд 16 зууны үед Каролины арлуудад хүрч, хяналтаа тогтоосон ч 1899 онд Германд заржээ. 1914 онд Японд эзлэгдэж, Дэлхийн хоёрдугаар дайны үед Америкчуудын хяналтад орсон тус бүс нутаг дайны дараа 1947 онд НҮБ-ын хяналт дор АНУ-ын Номхон далайн арлуудын итгэмжлэгдсэн нутаг дэвсгэр гэгдэх болжээ.
Дэлхийн хоёрдугаар дайны үеэр Японы усан флот Трак Лагонд байрлаж байсан ба тус дайны тэнгисийн чухал тулаануудын нэг болох Хэйлстон ажиллагааны үеэр Японы маш олон усан онгоц, нисэх онгоц сүйрчээ.
1979 оны 5 сарын 5-нд Номхон далайн арлуудын итгэмжлэгдсэн нутаг дэвсгэр шинэ үндсэн хуультай болж, Микронезийн Холбооны Улс бий болоход Палау, Маршаллын арлууд, Хойд Марианы арлууд оролцоогүй аж. Улмаар АНУ-тай "Чөлөөт холбооны гэрээ" байгуулж, тэр нь 1986 оны 11 сарын 3-нд хүчин төгөлдөр болсноор албан ёсоор тусгаар тогтносон бөгөөд уг гэрээг 2004 онд шинэчилжээ.
Засаг захиргааны хуваарь
засварлах
Холбооны бүрэлдэхүүн дөрвөн улс:
| Далбаа | Улс | Нийслэл | Захирагч | Газар нутаг | Хүн ам[7] | Нягтшил | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| км²[8] | квадрат миль | км² тутамд[7] | кв. миль тутамд | |||||
 |
Чуук | Вэно | Вэсли Симина | 127 | 49.2 | 54,595 | 420 | 1088 |
 |
Косраэ | Тофол | Линдон Жэксон | 110 | 42.6 | 9,686 | 66 | 170 |
 |
Понпей | Колониа | Жон Эса | 345 | 133.2 | 34,685 | 98 | 255 |
 |
Яп | Колониа | Себастьян Анефал | 118 | 45.6 | 16,436 | 94 | 243 |
Газар зүй
засварлахМикронезийн Холбооны Улс нь Филиппиний зүүн талд орших Каролины арлуудын, 2900 км бүст сунан тогтсон 607 гаруй арал дээр оршино. Дөрвөн арлын бүлгээс тогтоно: Яп, Чуук (1990 оны 1 сар хүртэл Трак), Понпей (1984 оны 11 сар хүртэл Понапе), Косраэ (хуучнаар Кусайэ). Эдгээр нь тус Холбооны Улсын далбаан дээр дөрвөн одоор төлөөлөгддөг.
Албан ёсны долоон хэлтэй: англи, улит, волеай, яп, понпей, косраэ, чуук.
Зам тээвэр
засварлахМикронезийн Холбооны Улс нь олон улсын нисэх онгоцны дөрвөн буудалтай:
Эшлэл
засварлах- ↑ Summary Analysis of Key Indicators: from the FSM 2010 Census of Population and Housing (PDF). Palikir: Division of Statistics, Office of SBOC. p. 8. Архивласан (PDF) огноо April 17, 2018. Татаж авсан: 16 March 2018 – via Prism (SPC).
- ↑ "Religions in Federated States Of Micronesia | PEW-GRF". www.globalreligiousfutures.org. Архивласан огноо July 3, 2020. Татаж авсан: August 2, 2020.
- ↑ "NA – FSM Statistics". Архивласан огноо September 28, 2020. Татаж авсан: June 10, 2020.
- ↑ 4.0 4.1 "Report for Selected Countries and Subjects". www.imf.org. Архивласан огноо June 12, 2020. Татаж авсан: May 12, 2020.
- ↑ "GINI index". World Bank. Архивласан огноо December 20, 2013. Татаж авсан: 26 July 2013.
- ↑ "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (англи хэлээр). United Nations Development Programme. 8 September 2022. Архивласан (PDF) огноо 2022-10-09. Татаж авсан: 16 October 2022.
- ↑ 7.0 7.1 "FSM government website - Population". Эх хувилбараас архивласан: 2012-06-29. Татаж авсан: 2011-03-12.
- ↑ "FSM government website - Geography". Эх хувилбараас архивласан: 2016-03-04. Татаж авсан: 2011-03-12.