Транс-Монголын төмөр зам

Транс-Монголын төмөр зам нь Оросын Холбооны Улсын Улаан-Үд хотоос эхлэн Монгол Улсын нийслэл Улаанбаатар хотоор дамжин Хятадын Өвөр Монголын Улаанцав хотын Жинин дүүрэг хүртэлх төмөр зам юм.

Улаан-Үд–Жинин дүүрэг

Транс-Монголын төмөр замаар зорчих галт тэрэг

Замын урт:

2215 км

Царигийн өргөн:

Улаан-Үд – Эрээн хот: 1520 мм
Эрээн хот – Жинин: 1435 мм

Тайлбар

		Москвагаас Транссиб
		Улаан-Үд^[1]
		Сибирийн төмөр зам Владивосток руу
	0	Заудинский
		Медведчиково
		Саянтуй
		Сэлэнгэ мөрөн
	38	Шалуты
	83	Убукун
		Загастай
	151	Тамча
	247	Наушки
	253/0	Орос/Монголын хил
	23	Сүхбаатар
	34	Шаамар 1
	43	Шаамар 2
	49	Дулаан
	62	Ерөө
	73	Орхон
	96	Энхтал
	104	Бүрэнтолгой
	122	Дархан 1
	127/0	Дархан 2

	27	Километр 27
	42	Километр 42
	52	Километр 52
	63	Шарын гол
	132	Километр 132
	144	Цайдам
	152	Километр 152
	157/0	Салхит

		Номгон
	29	Хөтөл
	52	Бэлэндалай
	72	Орхонтуул
	91	Километр 91
	97	Километр 97
	109	Километр 109
	121	Хангал
		Улаантолгой
	164	Эрдэнэт
	168	Километр 168
	179	Километр 179
	196	Километр 196
	201	Баруунхараа
	221	Бэрх
	231	Зүүнхараа
	241	Орхироо
	246	Километр 246
	253	Үнэгт
	264	Нарст
	274	Түнх
	284	Километр 284
	290	Километр 290
	295	Шатанга
	300	Баянбуурал
	306	Километр 306
	314	Мандал
	324	Километр 324
	335	Ногоонтолгой
	344	Партизан
	347	Километр 347
	354	Рашаант
	361	Гарам
	369	Даваа
	378	Эмээлт
	395/0	Толгойт

	5	Сонсголон
	20	Сонгино
	407	Улаанбаатар
	412	Амгалан
	418	Туул
	430/0	Хонхор

	14	Налайх
		Бумбат
	450	Баян
		Хайрхан
	468	Хоолт
	477	Цагаан хяр
	487	Чулуут
	497	Хангай
	509/0	Багахангай

	42	Булагтай
	53	Километр 53
	82	Гүнгалуут
	94	Багануур
	521	Мааньт
	546	Агуйт
	573	Наран Элгэн
	598	Оорцог-Энгэр
	621	Километр 621
	649	Чойр
	671	Шивээ Овоо
	683	Шивээ Говь
	702	Өлзийт
	718	Олон Овоо
	728	Цомог
	752/0	Айраг

	32	Километр 32
	60	Бор-Өндөр
	764	Километр 764
	780	Алтганы гол
	793	№ 31
	805	№ 32
	819	Улхын Овоо
	831	№ 34
	845	Сүмбэт
	856	№ 36
	876/0	Сайншанд
		Сайншанд-Зүүнбаянгийн ТЗШ
	25	Километр 25
	50	Зүүнбаян
	885	№ 38
	894	№ 39
	907	Түшлэг
	918	№ 41
	928	№ 42
	939	Өргөн
	951	№ 44
	954	№ 45
	964	Долоодын хөндий
	986	Улаан-Уул
	1006	Номт
	1012	№ 1012
	1018	Цагаан хад
	1027	№ 50
	1033	Сумангийн зоо
	1046	Авгын гол
	1049	Километр 1049
	1069	Нартын хошуу
	1091	Шаргын овоо
	1111	Замын-Үүд
	1116	Улсын урд хил
		Хил Монгол Улс/Хятад
		Эрээн явах анги солих өртөө
		Сонид хошуу
		Цахар баруун хошуу
		Жинин
		Бээжин лүү

Түүх

1940 он гэхэд Транс-Сибирийн төмөр зам нь Орос-Монголын хил дээр ирсэн ба 1950 гэхэд Улаанбаатар хотод хүрчээ. Эндээс цааш Жинин хүртэлх замыг 1955 он хүртэл бариад, замын төгсгөлийг 1961 онд дорнод хятадын Шаньдун муж хүртэл барин дуусгажээ. Төмөр замын сүлжээний ашиглалт, засварын ажлыг Зөвлөлт Холбоот Улс ба Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улс хоёрын хооронд 1949 онд хийгдсэн гэрээгээр зохицуулсан нь өнөөг хүртэл хүчинтэй байгаа юм. Түүнээс хойш Транс-Монголын төмөр зам нь орос-монголын хамтарсан хувьцаат компанийн хөрөнгөөр бүртгэгдсэн байдаг ба энэхүү гэрээнд өөрчлөлт оруулалгүйгээр Улаанбаатар төмөр зам (УБТЗ) хэмээн нэрээ өөрчлөн үйл ажиллагаагаа явуулсаар байна. Төмөр замыг Оросын Холбооны Улс, Монгол Улсын төр тэнцүү хуваан эзэмшдэг.^[2] УБТЗ нь Монгол дахь чухал тээврийн үйлчилгээний байгууллагуудын нэг юм. Жишээлбэл улсын хэмжээнд 2024 оны байдлаар нийт ачаа тээвэрлэлтийн 60 хувийг энэ байгууллага дангаар тээврлэдэг байна. УБТЗ нь нийт 1815 километр замын сүлжээтэй, 16.000 ажилтан, албан хаагчтай.^[3]

Дэд бүтэц ба технологи

Транс-Монголын төмөр зам нь анхнаасаа оросын техник, техонологийн стандартыг ашигласан байдаг. Тийм ч учраас төмөр замын цариг нь Хятад улсын хил хүртэл ОХУ-д стандарт байх өргөн царигтай замтай. Хятад улсын стандарт зам болох энгийн царигт шилжүүлэх үйлдлийг Эрээн хотын өртөөн дээр гүйцэтгэнэ. Монголын төмөр зам нь нэг л эгнээтэй бол хятадынх хоёр эгнээ буюу сөрөг хөдөлгөөн бүхий хос төмөр замтай. Орос-Монголын хил дээрээс Монгол-Хятадын хил хүртэлх нийт замын урт нь яг 1.111 километр юм.^[4]

Хэд хэдэн салаалсан төмөр замуудаар өөр хотуудтай (жишээ нь Эрдэнэт) холбогдоно. Улаанбаатар хотын галт тэрэгний төв буудлаас гаднах чухал өртөөнүүдийн тоонд Сүхбаатар, Дархан, Чойр, Сайншанд, Замын-Үүдийг зайлшгүй нэрлэх шаардлагатай. Мөн түүнчлэн транс-монголын төмөр замын ихэнх хэсгийг цахилгаанжуулаагүйгээс шалтгаалан дизель зүтгүүрийг ихээхэн хэрэглэдэг. Зүтгүүрийн тээврийн хэрэгслээр украины Луханск хотод үйлдвэрлэсэн давхар локомотив ЛЗҮ М62 ба 2ТЭ10Л зэргийг ашиглана. АНУ-аас цөөн тооны Даш-7 зүтгүүрийг бас импортолсон. Ерөнхийдөө олон зүтгүүрийг нэг галт тэргэнд ашиглана. Энэ нь техникийн доголдлоос шалтгаалан нэг зүтгүүр нь эвдэрсэн тохиолдолд солионы зүтгүүрийг хүлээх шаардлагагүй болон замыг түгжихээс хамгаалах сайн талуудтай юм.

Өнөө хүртэл энэ зам нь цахилгаанжуулаагүй байгаа юм.

Зургийн цомог

Улаанбаатар өртөө
Транс-Монголын галт тэрэг говьд
Наушкийн өртөө
Эрээн хотод явах эд ангийг сольж буй нь

Мөн үзэх

Цахим холбоос

Commons: Транс-Монголын төмөр зам – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан

Монголын төмөр замын албан ёсны цахим хуудас

Эшлэл

↑ Angaben für den russischen Abschnitt nach: Н.П.Лагутина, Т.Ю. Набокова u. Т.П. Филатова: Атлас Железные Дороги. Омск 2010, S. 63.
↑ Udo B. Barkmann: Dokumente zur Außen- und Sicherheitspolitik der Mongolei 1990–2015. Böhlau Verlag, 2016, S. 21.
↑ Markus Jaklitsch: RZD hilft Ulan-Bator-Eisenbahn (UBZD) auf die Sprünge. in: Logistik Express. Fachzeitschrift für Handel, Industrie, Transport, Einkauf und Logistik. 27.08.2009.
↑ Udo B. Barkmann: Dokumente zur Außen- und Sicherheitspolitik der Mongolei 1990–2015. Böhlau Verlag, 2016, S. 21.

[1] Angaben für den russischen Abschnitt nach: Н.П.Лагутина, Т.Ю. Набокова u. Т.П. Филатова: Атлас Железные Дороги. Омск 2010, S. 63.

[2] Udo B. Barkmann: Dokumente zur Außen- und Sicherheitspolitik der Mongolei 1990–2015. Böhlau Verlag, 2016, S. 21.

[3] Markus Jaklitsch: RZD hilft Ulan-Bator-Eisenbahn (UBZD) auf die Sprünge. in: Logistik Express. Fachzeitschrift für Handel, Industrie, Transport, Einkauf und Logistik. 27.08.2009.

[4] Udo B. Barkmann: Dokumente zur Außen- und Sicherheitspolitik der Mongolei 1990–2015. Böhlau Verlag, 2016, S. 21.

[1]

[2]

[3]

[4]