Брестийн цайзын хамгаалалт

Энэ хуудас нь ЗХУ ба Нацистын Германы 1941 оны тулалдаанууд тухай өгүүлнэ. Бусад Польш-Германы 1939 оны тулалдаанууд, «Брест-литовскийн тулалдаан»-с харна уу.

Брестийн цайзын хамгаалалт нь 1941 оны 6-р сарын 22-29-д болсон. Энэ нь Барбаросса ажиллагааны эхний тулалдааны нэг болсон байна. Брестийн цайзыг Нацистын Германы зэвсэгт хүчин болох Вермахтын довтолгооноос Улаан Арми баатарлагаар хамгаалсан бөгөөд Дэлхийн хоёрдугаар дайны дараа Зөвлөлтийн баатарлаг эсэргүүцлийн билэг тэмдэг болон алдаршжээ. Энэхүү цайзын 1941 оны хамгаалалтыг нь үнэлэн Баатар цайз цол нөхөн 1965 онд олгосон байна.

Брестийн цайзын хамгаалалт
Хамаарах дайн: Дэлхийн хоёрдугаар дайн
Брестийн цайзын Толгодын хаалга
Огноо 1941 оны 6 сарын 22-29 Байрлал Брест, ЗХУ Үр дагавар Германы ялалт
Байлдагч талууд
Нацист Герман	ЗХУ
Удирдагчид
дэслэгч генерал Фриц Шлипер	хошууч Петр Гаврилов ахмад Иван Зубачев комиссар Ефим Фомин (6 сарын 23-26)
Цэргийн хүч
17,000-20,000	9,000 гаруй
Хохирол
428 алуулж, 668 шархадсан	14.576 винтов, 1337 пулемёт, 27 миномёт, 15 75-мм их буу, 10 150-мм их буу, 5 150-мм гаубиц, 3 явган цэргийн их буу, 6 зенитийн буу, 46 танк эсэргүүцэх буу, 18 бусад их буу. Бүгд 103 их буу; 780 морь; 36 танк, 150 автомашин танк, машины ихэнхи нь ашиглах боломжгүй, 101 дарга, 7122 бага дарга, цэрэг олзлогдсон, 2000 гаруй цэрэг алуулсан

Түүх

Нацист Герман-ЗХУ-ын хооронд 1939 онд байгуулсан Молотов-Риббентропын пактын нөлөөллийн бүсээ хуваасан тухай нууц хавсралтын зураг.

Нацистын Герман 1941 оны 6 сарын 22-ны үүрээр Зөвлөлт Холбоот Улсад довтолсоноор германы цахилгаан дайн Блицкриг буюу "Барбаросса ажиллагаа" эхэлсэн юм. Германы эхний довтолгооны нэг нь Белостокийн цүлхэнгийн төвд орших Брест хот болон Брестийн цайзыг эзлэх явдал байсан байна. "Барбаросса ажиллагаа"ны төлөвлөгөөгөөр германчууд 45-р явган цэргийн дивизийн хүчээр Брестийн цайзыг 30 минутын хугацаанд эзлэхээр тооцсон байжээ. Гэнэтийн артиллерийн шуурган галд өртсөн зөвлөлтийн улаан армийн цэргүүд хүн хүч болон зэвсэг, техникийн хувьд хүнд хохирол амссан ухарч эхэлсэн байна. Гэтэл Брестийн цайзад байрлаж байсан Улаан Армийн 6-р дивиз болон 42-р дивизийн ангиудын зарим хэсэг нь цайзаас ухран гарч чадалгүй бүслэгдсэн боловч хатан зоригийг үзүүлэн баатарлагаар хамгаалж эхэлсэнээр домогт Брестийн цайзын хамгаалалт эхэлжээ. Цайзыг хамгаалагчид эхний үед нэгдсэн штаб байгуулан зохион байгуулалт бүхий 3 хэсэгт хориглолтыг хийж байсан боловч их буу, танк байхгүй, агаарын дэмжлэггүй, ар талын нөхөн хангалтгүй энэ хамгаалалтыг германчууд 6 сарын 29 гэхэд үндсэнд нь устган цайзын ихэнхи хэсгийг эзэлжээ. Үүнээс хойш тархай бутархай байдлаар нэг сар гаруй хугацаанд зөвлөлтийн цэргүүд германчуудад эсэргүүцэл үзүүлсэн ба 1941 оны 8-р сарын сүүлчээр эсэргүүцлийн эцсийн цэгүүдийг германчууд Буга голоос ус татан живүүлсэн байна. Германчууд "Барбаросса ажиллагаа"г эхэлсэнээс хойш буюу 1941 оны 6-р сарын 22-29 хоорондох эхний долоо хоногт амссан нийт хохиролын 5 хувийг зөвхөн Брестын цайзын дэргэд авчээ.

Сонирхолтой баримтууд

• 1941 оны 9 сард А.Хитлер, Б.Муссолини нар Брестийн цайзад очсон ба Гитлерийн дурсгал болгон авсан цайзын чулууны хэлтэрхий нь 1945 оны 5 сард Берлин дэх түүний газар доорхи нуувчнаас олдсон байна.
• Брестийн цайзын сүүлчийн хамгаалагч нэгэн нэргүй баатар 1942 оны 4-р сард цайзын нэгэн хонгилд хамгаалалт хийж байгаад олзлогдсон байна. Түүний нэр, цолыг тогтоох оролдлогууд бүтээгүй ажээ.
• Германчууд Брестийн цайзыг дайрахдаа 500 кг хүнд сумаар бууддаг, 600 мм-ийн Карл хэт хүнд их бууг ашиглаж байсан төдийгүй довтолгоонд орсон танкууд нь устгагдахад зөвлөлтийн олзлогдсон танкуудыг ашиглан дайралт хийж байжээ.
• Германчууд давшилтанд орохдоо урдаа олзлогдсон цэргүүд болон энгийн иргэдийг халхавч болгон дайрах хамгийн харгис аргыыг Зөвлөлтийн эсрэг анх энд ашиглаж байсан.
• Брестийн цайзын хамгаалалтын тухай Зөвлөлтийн тал анх 1942 оны 2 сард Орёл хотын орчимд бут цохигдсон германы дивизийн штабын бичиг баримтаас олж мэдсэн гэдэг.
• Брестийн цайзын тэнгэрт 1941 оны 6-р сарын 22-ны өглөөний 10 цагийн орчимд дэслэгч Б.Рябцев өөрийн сөнөөгч онгоцоор германы онгоцыг халз мөргөн сөнөөсөн байна.
• Брестийн цайзын хамгаалалт шиг урт хугацааны баатарлаг хориглолтыг Брест хотын Галт тэрэгний буудалд хэсэг улaан цэргүүд хийжээ.
• Нацистын Германы нэрд гарсан хорлон сүйтгэгч СС-ийн штандартанфюрер Отто Скорцени саперын ангид байхдаа Брестийн цайзыг эзлэх тулалдаанд оролцсон байна.
• Брестын цайзын гарнизоны дарга нарын эхнэр болон цайзад байсан энгийн олон тооны эмэгтэйчүүд хамгаалалтанд баатарлагаар оролцсон байна.
• Германы армийн ахмад Иоганн Вестман 1943 оны зун Брестэд байсан бөгөөд өөрийн өдрийн тэмдэглэлд "Зарим шөнө цайзын байруудад нуугдсан оросууд биднийг бууддаг. Тэдгээр нь 5 аас илүүгүй хүн байна гэж ярьцгааж байна. Тэд нар ус, хоолгүйгээр яаж 2 жил амьдарч байна вэ? Би үүнийг мэдэхгүй байна" гэж бичсэн байдаг.
• Германчууд Брестын цайзыг бөмөбгдөхдөө 1800 кг жинтэй хүнд бөмбөбг ашиглаж байсан нь цайз бүү хэл хажууд байсан Брест хотыг доргиулж байсан байна.

Германы цэргийн командлалын баримт

45-р дивизийн командлагч дэслэгч генерал Шлиперийн Брест-Литовск цайзыг эзэлсэн тухай байлдааны тайлан

1941 оны 7-р сарын 8 Дивизийн үүрэг - Дивизийн тушаал, их бууны тушаалд тулгуурлан Брест-Литовскийн цайз руу довтлох хүч, их бууны галын төлөвлөгөө.

22.6. Довтолгооны их бууны галын төлөвлөгөө нь бодит үйлдлээс илүүтэйгээр гайхшруулах зорилготой байсан... Ийм ч байх ёстой. Урлагийн янз бүрийн ажлуудын ачаар. Дивизийн техник хэрэгсэл хангалтгүй байсан тул урт хугацааны артиллерийн довтолгоо хийх боломжгүй байв. Харин хүнд миномётын галын ёс суртахууны нөлөөг ашиглах ёстой байсан. Ачаатай хүнд миномётуудыг бараг ил галын байрлалд (зайнд) байрлуулах шаардлагатай байсан тул довтолгоо эхлэхэд нэн даруй ажиллах шаардлагатай байсан бөгөөд явган цэргүүд миномётын гал ашиглан хэдхэн минутын дотор довтолгоонд орох ёстой байв. Юуны өмнө урт хугацааны бэлтгэл хийх нь зүйтэй байх. бэлтгэл ажил хийж, зөвхөн дараа нь дайсны сөрөг хүчний аюулаас болж миномётуудыг ашиглалтад оруулсны улмаас миномет, сум нь бүтэлгүйтсэн тул энэ санаагаа орхих шаардлагатай байв. Хүнд миномётууд цайзын хонгил, хоргодох байрыг устгаж чадахгүй байсан нь мэдэгдэж байсан бөгөөд дивизийн командлагч их бууны онцгой сул тал гэж дахин онцолжээ. Минометийн галын хуваарилалт нь 4-р химийн командлагчийн саналтай ойролцоо байв. тусгай зориулалтын дэглэм. Гэсэн хэдий ч дивизийн командлагч төв арал дээр санал болгож байснаас илүү хүчтэй галыг төвлөрүүлэхийг тушаажээ.

Дивизийн техник хэрэгсэлд дивизийн их буу (9 хөнгөн, 3 хүнд миномёт), 9 миномётын батерей - 2880 сум), таван минут тутамд нэг л буудлага хийдэг хоёр буу байх ёстой байв. Хязгаарлагдмал үйл ажиллагааны хамрах хүрээний улмаас сүүлийнх нь зөвхөн хязгаарлагдмал хугацаанд довтолгоонд ашиглагдах боломжтой. 302-р зенитийн их бууны командлагч дэслэгч генерал Хайнеманы хувийн туслалцаатайгаар их буугаар бэхжүүлэх хүсэлтийг ийм үндэслэлээр гаргажээ. дэглэм нь дараахь үр дүнг өгсөн: 9 миномётыг цөөрүүлсэн алба хаагчидтай болгосон бөгөөд үүнээс дивиз нь довтолгооноос өмнөх сүүлийн өдрүүдэд өөрийн хүчин чармайлтаар миномётын сайн дивизийг байгуулж, 27-р их бууны командлагч байв. хэлтэст харьяалагддаг. довтолгооны хүнд хэцүү өдрүүдэд галыг удирдан чиглүүлэхэд өөрийгөө сайн харуулсан дэглэм. Нэмж дурдахад, армийн XII корпусын командлагч генерал довтолгооны эхний таван минутад 34, 31-р дивизийн хоёр миномётын батальоны галыг цайз дээр төвлөрүүлэв; Энэ нь хангалттай бэхлэлт байсан.

Оросын гайхалтай урлаг. Гал түймэр, маш эрч хүчтэй явган цэргийн довтолгоо нь юуны түрүүнд дараахь үр дүнг өгсөн. 1. Буг дээрх төмөр замын гүүрийг гэнэтийн дайралтаар авсан; тэсрэх бодисыг устгасан. Гүүр, түүнчлэн дараагийн жижиг төмөр замын гүүр хадгалагдан үлджээ. Цэргүүд төмөр замын гүүрээр гарах боломжтой болсон.

2.Цайз уулсаас урагш 130 дугаар ангийн давшилт. Брест-Литовск хотын баруун өмнөд болон зүүн өмнөд хэсэгт байрлах 1-р танкийн замд чухал ач холбогдолтой Мухавецийг дайран өнгөрөх гүүрийг үдийн хоолны өмнө 81-р булчирхайн дайралтын завь бүрэн бүтэн авчээ. Мухавецын голын өөд замд гарсан батальон дайсны эсэргүүцлийг хурдан даван туулсан. Оросын танкуудын эсрэг довтолгоог үл харгалзан гүүрүүдийг барьж байсан. Үүний зэрэгцээ 130-р хүчитгэсэн дэглэм Оросын 12 танкийг устгасан.

3. Цайзын урд захын Буг дээрх гүүрийг цаг тухайд нь засч өгөх боломжтой. Үүнээс гадна 81-р Sap. Дайсны галд өртөж байсан батальон цайзын хойд захад найман тоннын даацтай туслах гүүр барьж байв. Удалгүй (ойролцоогоор 5.30 - 7.30) урагшилсаар ирсэн манай ротын ар талд оросууд явган цэрэг, 35-40 танк, хуягт техникийг байлдаанд ашиглаж, маш зөрүүд, тууштай хамгаалж эхэлсэн нь тодорхой болов. цайз. Хүчтэй гал гаргаж, тэд нэгэн зэрэг мэргэн буудагч, "хөхөө", дотуур байрны цонх, мансарда, хонгилоос буудах ур чадварыг ашиглаж, офицер, ахлагчийн дунд бидэнд их хэмжээний хохирол учруулсан. Комиссаруудын үзэж байгаагаар олзлогдоход буудчих вий гэсэн айдас нь эцсийн мөч хүртэл хамгаалах шийдвэр гаргахад ихээхэн нөлөөлсөн нь ойлгомжтой.

Үдийн хоолны өмнө урлаг гэдэг нь тодорхой болсон. Манай явган цэрэг оросуудтай харьцсан тул цайз дахь ойрын тулалдаанд дэмжлэг үзүүлэх боломжгүй юм. Түүнчлэн, барилга байгууламж, бут, мод, хог хаягдал эмх замбараагүй байсан тул тулалдаан болсон шугамыг тогтооход маш хэцүү байв. Манай явган цэргийг Оросын эсэргүүцлийн халааснууд хэсэгчлэн хаасан. Явган болон танк эсэргүүцэх буу, хөнгөн хээрийн гаубицууд шууд буудах оролдлого амжилтгүй болсон. Үүний шалтгаан нь ажиглалт хангалтгүй, дайчдынхаа ялагдах аюул байв. Үүнээс гадна цайзын бүтэц, зузаан хана нь эвдэрч сүйрдэггүй байв. Үүнтэй ижил шалтгаанаар үдээс хойш 135-р явган цэргийн дэглэмийн командлагч өөрийн шийдвэрээр захиран зарцуулсан дайралтын бууны батерей ямар ч тусламж үзүүлээгүй. 13:00 цагаас өмнөд болон баруун арлуудад 133-р явган цэргийн дэглэмийн (хуучнаар корпусын нөөц) шинэ хүчийг байлдааны ажиллагаанд оруулж байна. 14 мин. Энэ нь ч нөхцөл байдлыг өөрчилсөнгүй: Оросуудыг буцааж хөөж эсвэл тамхи татсан үед богино хугацааны дараа хонгил, ус зайлуулах хоолой болон бусад хоргодох газруудаас шинэ хүч гарч ирэн маш сайн буудсан тул бидний алдагдал мэдэгдэхүйц нэмэгдэв.

Цайзнаас гарч болзошгүй Оросын танкуудыг устгах Хот руу чиглэн, хойд арлын хойд хэсэгт байрлах төмөр замын депо (Брест-Литовскоос баруун хойд зүгт) байрлах хотын хэсгийг цэвэрлэхийн тулд танкийн эсрэг 45-р сөнөөгч дивизийг нэвтрүүлэв. Энд дивиз Оросын танкуудыг цохих илүү их боломж байсан.

13.50 цагт 135-р цэгт (Хойд арал) байсан дивизийн командлагч хувийн ажиглалтаар цайзыг явган цэргийн тулалдаанд авах боломжгүй гэдэгт итгэлтэй байв. 14.30 цагийн үед тэрээр өөрийн хүчээ эргүүлэн татахаар шийдсэн бөгөөд ингэснээр цайзыг бүх талаас нь бүсэлж, дараа нь (23.6-ны өглөө эрт удаан хугацаагаар) оросуудыг нэгэн зэрэг устгаж, ядраах зорилготой гал нээв. 18.30 цагт энэ шийдвэрийг 4-р армийн командлагч баталж, шаардлагагүй алдагдал хүлээхийг хүсээгүй.

Хурдны болон төмөр замаар хөдөлгөөн хийх боломжтой болсноос хойш бид оросуудын эсэргүүцлийг эвдэж чадсан бөгөөд үүний үр дүнд Оросууд өлсгөлөнд нэрвэгдэх болно. Орой 22.6. 133-р догол мөрийг баруун, өмнөд, зүүн талаас 98-р дэглэмийн нэгдүгээр дивиз (Брест) ба 98-р дэглэмийн хоёрдугаар дивиз, хойд зүгээс 98-р дэглэмийн гуравдугаар дивизтэй 135-р хэсэг гэсэн тушаалуудыг хүлээн авсан. цайзыг цэвэрлэж, таслах ёстой.

Устгах зорилгоор гал асаахын тулд тус дивизийг Корова муж дахь суурин 854-р миномётын дивиз (12 миномёт) 31-р дивизийн байрлалд хуваарилав. Мөн 34-р дивизийн гурван миномётыг хавсаргасан боловч үйлчлэгч, холбооны хэрэгсэл дутмаг байсан тул ашиглах боломжгүй байсан ч сумыг нь авчирч, галыг нэмэгдүүлэхэд ашигласан.

23.6. Шөнийн цагаар цайз руу нэвтэрсэн 133, 135-р явган цэргийн ангиудыг тушаалын дагуу бүслэлтийн шугам руу буцаан татав. Оросууд орхигдсон газрууд руу шууд довтолж эхэлсэн тул энэ нь хүнд нөхцөл байдлыг бий болгосон. Хэсэг Герман цэргүүд (тоо нь тодорхойгүй) сүмд (төв арал) түгжигдсэн хэвээр байв.

5.00 цагаас хойш чиглэсэн галын хар салхи болон агаарын цохилтууд төв арал болон хойд арлын өмнөд зах руу чиглэв. Гал түймрийн үеэр Оросын хөхөөнүүдийн үйлдэл зогссон бөгөөд гал зогсоосны дараа тэд даруй дахин эхэлсэн. Өнгөлөн далдалсан дээл өмссөн эдгээр буудагчдыг тодорхойлоход маш хэцүү байсан.

Оройн 9.00 цагийн үед 4-р армиас суртал ухуулгын машин ирсэн бөгөөд тэндээс оросууд эсэргүүцлийн дэмий болохыг тайлбарлаж, бууж өгөхийг уриалав. Энэ кампанит ажил хүссэн үр дүнг авчирсангүй. Тиймээс дивиз шинэ танкуудыг тулалдаанд оруулсан бөгөөд энэ нь дангаараа арлыг цэвэрлэж, шаардлагагүй алдагдлаас зайлсхийх боломжтой байв.

Үүний зэрэгцээ системчилсэн устгалын гал үргэлжилсээр байв. 14.00 цагаас өмнө дивизийн командын байранд эхлээд жижиг, дараа нь том суртал ухуулгын машинууд гарч ирэв. Текстүүдийг эмхэтгэсний дараа тэдгээрийг салхины чиглэлээс хамааран 135-р PP (хойд арал) руу илгээсэн бөгөөд тэнд 17.00 - 17.15 цагийн хооронд хүчтэй галын төвлөрөл үүссэний дараа тэд Оросуудыг бууж өгөхийг уриалан дуудах ёстой байв. Үүний тулд 1-1.5 цагийн хугацаа шаардагдана.

Үүний үр дүнд гал намжих хооронд 18.30 цагаас хойш 1900 орчим оросууд бууж өгсөн байна. Оросын эсэргүүцэх хүсэл зориг суларч, суртал ухуулга урлагтай хослуулсан мэт санагдсан. Галын улмаас цайз цаашид алдагдалгүйгээр унаж болно. Тиймээс орой нь нэг суртал ухуулгын машиныг 139-р AP (Өмнөд арал) руу илгээж, энд бас бууж өгөхийг уриалав. Гэсэн хэдий ч энд суртал ухуулга амжилттай болсонгүй. Харанхуй болоход оросууд зүүн хойд болон зүүн тийш хот руу хүчтэй дайралт хийж, чанга яригчийг их буу, пулемётоор буудаж дуугүй болгосон.

24.6. Оросууд байлдааны ажиллагаа явуулах оролдлого хийж, дахин гал нээсний дараа тэдний цөөн хэдэн анги л бууж өгсөн нь тодорхой болов. Тэмцэлээ үргэлжлүүлэхэд бэлэн байгаа бусад ангиуд бууж өгөх саналаас татгалзав. Хоригдлуудын мэдүүлгийн дагуу эдгээр нь эцсийн мөч хүртэл эсэргүүцэхээ бичгээр амласан командлагч, комиссарууд байв. Тэд цэргээ цаазлах аюулын дор бууж өгөхөөс хамгаалсан эсвэл Германы олзлогдолд ч буудуулсаар байх болно гэсэн түүхтэй.

Дивизийн командлагч авто зам, төмөр замын гүүрэн дээрх хөдөлгөөнийг хамгаалах зорилгоор их бууны ажиллагааг сэргээхээр шийджээ. гал түймэр, удаан галыг хүчтэй төвлөрсөн галаар устгалаар солих. Галын завсарлагааны үеэр Оросын эсэргүүцэх хүслийг эвдэх гэж найдаж, бууж өгөхийг радиогоор уриалав. Энэ шийдвэрийг 4-р армийн штабын дарга баталсан бөгөөд энэ нь ерөнхий командлагчийн хүсэлд үндэслэсэн бөгөөд шаардлагагүй цус урсгахгүй байх явдал юм. Үүнтэй ижил зорилгоор танкийн зам дагуу хөдөлгөөнийг зөвхөн яаралтай шаардлагатай тохиолдолд л зөвшөөрсөн. Сүмд түгжигдсэн хүмүүс тэссээр байсан бөгөөд радио холбоо дахин сэргэх үед тусламж гуйсан тул их бууны галыг үргэлжлүүлэх шийдвэрийг маш их бэрхшээлтэй гаргасан. Алдагдлыг багасгахын тулд сүмийн эргэн тойронд их бууны талбайг хязгаарлаж, 150 сумтай бэлэн байсан миномет буудахыг хориглов.

Үдийн хоолны өмнө цөөхөн оросууд л бууж өгсөн. 11.30-11.45 цагийн хооронд галын шинэ төвлөрөл төлөвлөж, дараа нь завсарлага авч, радиогоор бууж өгөхийг уриалав. Сүмд түгжигдсэн хүмүүстэй радио холбоогоор дамжуулан тэнд 50 орчим хүн амьд үлдэж, хэсэгчлэн шархадсан, маш их ядарсан байсныг тогтоожээ. Тиймээс радио дуудлагыг зогсоож, 11.45 цагт их бууны галаа зогсоосноор 133-р бригадын хүчтэй цохилтын хүчийг сүм рүү илгээж, баригдсан хүмүүсийг суллахаар шийдвэрлэсэн. 11.20-11.45 цагийн хооронд их буугаар буудсаны дараа 133-р дэглэм сүмд хоригдсон 50 орчим хүнийг суллаж, хэд хэдэн байшинг эс тооцвол төв арлыг нэгэн зэрэг эзэлжээ; 135-р явган цэргийн дивиз хойд арлын баруун хэсгийг эзэлсэн; Хожим нь 133-р явган цэргийн дэглэмийн 2-р батальон - өмнөд арал, 1250 хүн олзлогдсон. Байшингийн салангид хэсгүүд болон төв арал дээрх команд штабын байр, хойд арлын зүүн хэсэг (замын зүүн хэсэг), 145-р үйлдвэр, зүүн цайз оросуудын гарт үлджээ.

Үдээс хойш төв арлыг цэвэрлэж байх үед оросууд компанийн хүч чадлаараа Мухавецын гүүрээр зүүн тийш нэвтрэхийг оролдсон боловч сүйрчээ. Эсэргүүцлийн халааснаас гарсан оросуудын амьд гал нь тэд шөнийн цагаар нэвтрэх шинэ оролдлого хийх болно гэж итгэх үндэслэлийг өгсөн. Тиймээс 135-р явган цэргийн дэглэм, 133-р явган цэргийн дэглэмийн 3-р батальоны хоорондох цагирагийн сул талыг дарахын тулд шөнийн цагаар өөр 45-р тагнуулын отрядыг ажиллуулав. Үнэхээр ч шөнийн цагаар Оросын танкийн ба явган цэргүүд нэвтрэн орохыг оролдсон боловч эсэргүүцсэн байна.

Тересполоос дивизийн командын постыг Брест-Литовск руу шилжүүлэв. 25.6. Өглөө эртлэн эсэргүүцлийн халаасыг цэвэрлэх ажил үргэлжилж, үүний тулд 135-р явган цэргийн дэглэмийн командлагч 130-р явган цэргийн дэглэмийн хоёрдугаар батальон, 133-р явган цэргийн дэглэмийн 3-р батальонтой 45-р тагнуулын отрядыг нэмж томилов. Үйл ажиллагааны хязгаарлагдмал талбайн улмаас их буу ашиглах боломжгүй болсон. Хүчтэй хана нь тэднийг явган цэргийн хүчээр дайрах оролдлогыг үгүйсгэж, танк, өөрөө явагч буу байхгүй байв. Галын таглаагүй 81-р батальоны нэг идэвхтэй миномёт оросуудын эзэлсэн байшинд хүрч чадахгүй байв. Оросын танкуудыг сэргээх оролдлого зөвхөн 6-р сарын 26-нд амжилттай дуусч магадгүй юм. Францын гурван Сомой танкаас бүрдсэн армийн тушаалаар томилогдсон 28-р танкийн взводыг зөвхөн 6-р сарын 26-ны өглөө ашиглалтад оруулах боломжтой байв.

Хойд арал дээрх оросуудын хажуугийн галыг арилгахын тулд 81-р Саббатад төв арал дээрх командын штабын байшингаас энэ байшинг дэлбэлэх даалгавар өгсөн. Байшингийн дээвэр дээрээс тэсрэх бодисыг цонх руу буулгаж, дараа нь гал хамгаалагчийг асаав. Дэлбэрэлтээс болж оросууд хашгирч, ёолж байгаа нь сонсогдсон ч тэд үргэлжлүүлэн буудаж байв. Өдөржингөө ойрын тулалдаанд, танкийн байлдааны бэлтгэлд зарцуулсан.

26.6. Төв арал дээр 81-р батальон дэлбэрэлт хийхээр бэлтгэж байв. 450 орчим хоригдлуудын зарим нь коммунист командлагчийн сургуульд харьяалагддаг байшингаас нэг метр зузаантай тоосгон ханыг нураажээ. Үүний үр дүнд хойд арлын жигүүрийг устгасан. Одоо зүүн цайз эсэргүүцлийн төв хэвээр үлдэхийн тулд хойд арлыг цэвэрлэх шаардлагатай байв. Гүн шуудуу, тах хэлбэртэй хашаанаас хүчтэй винтов, пулемётын буудлага ойртож буй бүх хүмүүсийг хадав.

Оросуудыг өлсөж цангаж бууж өгөхөд хүргэх ганц л зүйл үлдлээ. Үүний тулд оросуудыг траншейгаар эсвэл хашааны эргэн тойронд нүүхээс урьдчилан сэргийлэхийн тулд хүнд миномётоор байнга гал гаргах, танкаас буудах, дуудлага хийх (мегафон) гэх мэт ядрахыг түргэсгэх бүх арга хэрэгслийг ашиглах шаардлагатай байв. бууж өгөх, дээд булангаас шуудуунд ухуулах хуудас тараах гэх мэт. Франц, Оросын олзлогдсон танкууд тулалдаанд ороход хараахан бэлэн болоогүй байв.

27.6. Тэнд 20 орчим командлагч, 370 гаруй цэрэг дөрвөн хошуут пулемёт (буудах), 10 хөнгөн пулемёт, 10 автомат буу, 1000 гар гранат, хангалттай хэмжээний сум, хоол хүнстэй хамгаалж байсныг зүүн цайзаас нэг дайчнаас олж мэдэв. Ус хүрэлцэхгүй байгаа ч ухсан нүхнээс гаргаж авсан. Цайзад бас эмэгтэйчүүд, хүүхдүүд байдаг. Эсэргүүцлийн сүнс нь нэг хошууч, нэг комиссар байдаг гэж үздэг. Цайзын гол хүч нь 393-р зенитийн дивиз (42-р дивиз) -д харьяалагддаг. Үдийн хоолны үеэр Францын нэг "Сома" танк ажиллаж эхлэх боломжтой байсан (28-р танкийн взводын хоёр танк тулалдаанд оролцоход бэлэн биш байсан, Оросын нэг танк (хоёр дахь нь хөдөлгүүрийн олон согогийн улмаас) зөвхөн ажиллах боломжтой байв. хязгаарлагдмал хэмжээгээр). 27.6. Тэнд 20 орчим командлагч, 370 гаруй цэрэг дөрвөн хошуут пулемёт (буудах), 10 хөнгөн пулемёт, 10 автомат буу, 1000 гар гранат, хангалттай хэмжээний сум, хоол хүнстэй хамгаалж байсныг зүүн цайзаас нэг дайчнаас олж мэдэв. Ус хүрэлцэхгүй байгаа ч ухсан нүхнээс гаргаж авсан. Цайзад бас эмэгтэйчүүд, хүүхдүүд байдаг. Эсэргүүцлийн сүнс нь нэг хошууч, нэг комиссар байдаг гэж үздэг. Цайзын гол хүч нь 393-р зенитийн дивиз (42-р дивиз) -д харьяалагддаг. Үдийн хоолны үеэр Францын нэг "Сома" танк ажиллаж эхлэх боломжтой байсан (28-р танкийн взводын хоёр танк тулалдаанд оролцоход бэлэн биш байсан, Оросын нэг танк (хоёр дахь нь хөдөлгүүрийн олон согогийн улмаас) зөвхөн ажиллах боломжтой байв. хязгаарлагдмал хэмжээгээр). Оросууд цоорхой, цонхны галд ихээхэн дарагдсан боловч тэднийг ялах нь хол байсан. Хойд арал дээр нэг довтолгооны бууг сэргээж, буудахаар бэлтгэв. Эсэргүүцлийн үлдэгдэл халаасыг (хогийн нүх, овоо хог гэх мэт нэвтрэх боломжгүй байрнаас буудаж байсан Оросын бие даасан дайчид) цэвэрлэв. Тэд зүүн цайзаас үргэлжлүүлэн гал нээв.

28.6. Зүүн цайзыг танк болон олдсон довтолгооны буугаар буудах ажиллагаа үргэлжилсээр байсан ч амжилтанд хүрсэнгүй. 88-р зенитийн буугаар буудсан нь бас үр дүнгүй байв. Тиймээс дивизийн командлагч агаарын бөмбөгдөлт хийхийн тулд Мухавецын нисэх онгоцны буудлын нисгэгчидтэй холбоо тогтоох үүрэг даалгавар өглөө. Тэсрэх бөмбөг хаях боломжтой болох нь тогтоогдсон боловч үүнийг хийхийн тулд бид өөрсдийн цэргүүдийг гадна талын хананы цаана, баруун цайз руу татах шаардлагатай байв. Эдгээр хөдөлгөөнийг үдээс хойш болгоомжтой галын дор хийсэн бөгөөд Оросууд зүүн цайзыг таслахгүй байв. Харамсалтай нь 28.6 гарч ирэв. үүлэрхэг байдал нь цайзыг агаараас бөмбөгдөх боломжгүй болгосон. Зүүн цайзын эргэн тойрон дахь хатуу цагиргийг дахин сэргээв. Шөнийн цагаар энэ цайзыг гэрэлтүүлэхэд Оросын хайс (хэсэгчилсэн машины гэрэл) ашигладаг байв. Оросууд хайхрамжгүй хандах болгонд галтай хариулсаар байв. Цайзыг эзлэхээр авчирсан хүчнүүд ангиудад шаардлагатай амралтыг өгөхийн тулд багассан.

29.6. 08:00 цагаас эхлэн нисэх онгоцууд 500 кг жинтэй олон бөмбөг хаясан боловч үр дүнд хүрсэнгүй. Зүүн цайзыг танк, довтолгооны буугаар шинэ эрчимтэй буудсан нь зарим газарт хана нурсан байсан ч амжилтгүй болсон. 30.6. Довтолгоог бензин, тос, өөх тос ашиглан бэлтгэсэн. Энэ бүгдийг торх, лонхонд өнхрүүлэн цайзын шуудуунд хийж, гар болон галын сумаар галд шатаах ёстой байв.

Үдээс хойш нисэх онгоцууд дахин 500 кг бөмбөг хаяж эхлэв. 1800 кг жинтэй бөмбөг хаяж, цайзын хананы буланг мөргөж, дэлбэрэлтээрээ Брест хотыг доргиоход оросууд зөөлөрчээ. Орой нь 389 хүн эмэгтэйчүүд, хүүхдүүдтэй хамт бууж өгчээ. Тэд бууж өгөх зөвшөөрлийг цайзын командлагч, хошуучаас авсан. Хоригдлууд огт цочирдсонгүй, эрүүл саруул, сайн хооллож, сахилга баттай мэт сэтгэгдэл төрүүлэв. Хошууч, комиссар хоёр олдсонгүй: тэд өөрсдийгөө буудсан гэж ярьдаг.

31.6. Өглөө эрт Зүүн цайзыг бүрэн эрэн сурвалжилж, шархадсан хэд хэдэн оросууд болон тэнд хэвтэж байсан үхсэн германчуудыг авав. Их хэмжээний сум олдсон байна. Шинжилгээгүй хэд хэдэн байр шатсан. Байлдааны бүх өдрийн туршид командлал утастай холбоо ашигласан бөгөөд олон гол мөрөн, дайсны байнгын гал түймэртэй байсан ч холбооны 66-р дивиз үлгэр жишээ дэг журамтай байв.

22-29.6.41-ний хооронд дивизийн хүнд тулааны үр дүнд дараахь зүйлийг тогтоох боломжтой. 1. Брест-Литовск цайз, хотыг авав. Хамгийн чухал хангамжийн шугамын дагуу зүүн тийш (1-р зам ба Варшав - Брест-Литовск төмөр зам) явах боломжтой бөгөөд аюулгүй болсон. 2. Оросын хоёр дивизийн үндсэн хүчийг (6, 42) устгасан. Цомууд нь: а) 14576 винтов, 1337 пулемёт, 27 миномёт, 15 75 мм буу, 10 150 мм буу, 5 150 мм-ийн гаубиц, 3 явган буу, 6 зенит, 46 танк эсэргүүцэх буу, бусад 18 буу Нийт 103 буу; б). Морь - 780; в) тээврийн хэрэгсэл: 36 танк, гинжит машин, 150 орчим тээврийн хэрэгсэл, тэдгээрийн ихэнх нь ашиглах боломжгүй. Олзлогдсон: 101 дарга, 7122 бага дарга, цэрэг. Үүнээс гадна Оросын хохирогчдын тоо асар их байна.

Хичээл сурсан. 1. Хуучин цайзын тоосгон ханыг бетоноор бэхэлсэн, гүн хонгил, ажиглагдаагүй хоргодох газруудад богино хэмжээний хүчтэй их буугаар галлах нь үр дүнтэй үр дүнг өгдөггүй. Бэхжүүлсэн төвүүдийг сайтар устгахын тулд урт хугацааны зорилтот гал түймэр, асар их хүч шаардагдана. Довтолгооны буу, танк гэх мэтийг ашиглалтад оруулах нь олон хоргодох байр, цайз, олон тооны боломжит бай нь үл үзэгдэх учир маш хэцүү бөгөөд барилга байгууламжийн хананы зузаанаас шалтгаалан хүлээгдэж буй үр дүнг өгдөггүй. Ялангуяа хүнд зуурмаг нь ийм зорилгод тохирохгүй. Хамгаалах байранд байгаа хүмүүст ёс суртахууны цохилт өгөх маш сайн арга бол том калибрын бөмбөг хаях явдал юм.

2. Зоригтой хамгаалагчийн сууж буй цайз руу дайрахад маш их цус урсдаг. Энэхүү энгийн үнэн нь Брест-Литовскийг эзлэн авах үеэр дахин нотлогдсон. Хүнд их буу нь ёс суртахууны нөлөө үзүүлэх хүчирхэг хэрэгсэл юм.

3. Брест-Литовск дахь оросууд туйлын зөрүүд, тууштай тулалдсан. Тэд явган цэргийн сургуулилтыг маш сайн харуулж, тулалдах гайхалтай хүсэл зоригийг харуулсан.

45-р анги өөрт өгсөн үүрэг даалгавраа биелүүлсэн. Алдагдал их байсан бөгөөд үүнд: 32 офицер, 421 бага офицер, цэрэг амь үрэгдэж, сураггүй алга болсон, 31 офицер, 637 бага офицер, цэрэг шархадсан ...

Гарын үсэг - Шлипер

Кино

• Үхэшгүй гарнизон, уран сайхны кино. 1957 он.
• Брестийн цайз, уран сайхны кино. 2010 он.

Уран зохиол

• С.С.Смирнов. Брестийн цайз, түүхчилсэн роман. 1965 он.
• Б.Л.Васильев. Бүртгэлд ороогүй хүн, тууж. 1986 он.
• Х.Д. Ошаев. Брест — галт самар, роман. 1990 он.

Цаашид унших

• Aliev, Rostislav & Britton, Stuart, The Siege of Brest 1941: A Legend of Red Army Resistance on the Eastern Front, Pen & Sword, October 2013
• Christian Ganzer: Straty po stronie niemieckiej i radzieckiej jako wskaźnik długotrwałości i intensywności walk o twierdzę brzeską. In: Białoruskie Zeszyty Historyczne, 40, 2013, p. 171–188.
• Christian Ganzer, Alena Paškovič: „Heldentum, Tragik, Kühnheit.“ Das Museum der Verteidigung der Brester Festung. In: Osteuropa 12/2010, pp. 81–96. [1]
• Christian Ganzer: Remembering and Forgetting: Hero Veneration in the Brest Fortress. In: Siobhan Doucette, Andrej Dynko, Ales Pashkevich (ed.): Returning to Europe. Belarus. Past and Future. Warsaw 2011, p. 138-14. [2]
• Christian Ganzer: Czy „legendarna twierdza“ jest legendą? Oborona twierdzy brzeskiej w 1941 r. w świetle niemeckich i austriackich dokumentów archiwalnych. In: Wspólne czy osobne? Miesca pamięci narodów Europy Wschodniej. Białystok/Kraków 2011, S. 37-47. [3]
• Moschansky, I. & V. Parshin, THE TRAGEDY OF BREST 1941, Military Chronicle 2007 Paperback (Russian text but English summary and captions)

Гадаад холбоос

• Soviet Citadel of Brest-Litovsk is Captured Jun 1941, Combat footage. German Wartime Newsreel (Die Deutsche Wochenschau Nr.565)
• (Орос хэл) Подвиг героев бессмертен
• (Орос хэл) Брестская крепость (English version available)
• (Орос хэл) [4]
• World War II aerial photo
• [5]