Википедиа

Филадельфи

(Филадельфия-с чиглүүлэгдэв)

Филадельфи (Англи: Philadelphia) нь Америкийн Нэгдсэн Улсын 5 дахь, Пеннсилвани муж улсын хамгийн том хот юм.[11] АНУ-ын нутгийн зүүн хойд хэсэгт, Делавэр, Скүүкил голуудын дагуу орших, Пеннсилванийн цорын ганц нэгдмэл хот-тойрог болно. 2010 оны тооллогоор 1,526,006 оршин суугчтай байв.[12] Делавэрийн хөндийн эдийн засаг, соёлын төв болсон тус хотын ойр орчимд 6 сая хүн оршин суудаг бөгөөд АНУ-ын 5 дахь том метрополи бүсд тооцогдоно.[13] Филадельфия хотыг Филли гэхээс гадна нэрний грек хэлээрх (гре. Φιλαδέλφεια) утгаас гаралтайгаар Ах дүүсийн хайрын хот (philos (φίλος) "хайрлах", adelphos (ἀδελφός) "ах дүү") гэж дуудах нь бий.[14]

Филадельфи
Philadelphia
Нэгдмэл хот-тойрог
Хотын төвийн үзэмж
Үндэсний түүхийн цэцэрлэгт хүрээлэн
Филадельфи хотын танхим
Пеннсилванийн их сургууль
Элфретийн гудамж
Филадельфийн урлагийн музей
Филадельфи далбаа
Далбаа
Филадельфи албан ёсны тамга
Тамга
Үгийн гарал: Эртний Грек: φίλος филос (хайрт) болон ἀδελφός адельфос (ах)
———-———
Хоч: 
"Филли", "Ах дүүсийн хайрын хот", бусад
Уриа: 
"Philadelphia maneto" ("Ах дүүсийн хайр мөнх болтугай" эсвэл "... үргэлжлэх")[1][2]
Map
Map
Map
Филадельфи is located in Пеннсилвани
Филадельфи
Филадельфи
Филадельфи is located in Америкийн Нэгдсэн Улс
Филадельфи
Филадельфи
Солбицол: 39°57′10″N 75°09′49″W / 39.95278°N 75.16361°W / 39.95278; -75.16361Солбицол: 39°57′10″N 75°09′49″W / 39.95278°N 75.16361°W / 39.95278; -75.16361
Улс АНУ
Муж Пеннсилвани
ТойрогФиладельфи
Байгуулагдсан1682; 342 жилийн өмнө (1682)[3]
Нэгтгэсэн10 сарын 25, 1701
Үүсгэн байгуулагчУильям Пенн
Засаг захиргаа
 • ТөрөлХотын захирагч-зөвлөл, нэгдмэл хот-тойрог
 • БиетФиладельфи хотын зөвлөл
 • Хотын даргаШерелл Паркер (АН)
Газар нутаг
[4]
 • Нэгдмэл хот-тойрог369.59 км2 (142.70 бээр2)
 • Газар347.98 км2 (134.36 бээр2)
 • Ус21.61 км2 (8.34 бээр2)
Өндөр
12 м (39 фут)
Хүн ам
 (2020)[5]
 • Нэгдмэл хот-тойрог1,603,797
 • Тооцоо 
(2022)[6]
1,567,258
 • БайрХойд Америкад 10-т
АНУ-д 6-т
Пеннсилванид 1-т
 • Нягтрал4,608.86/км2 (11,936.9/бээр2)
 • Хотын нутаг
[7]
5,696,125 (АНУ: 7-д)
 • Нягтрал1,158.6/км2 (3,000.8/бээр2)
 • Бөөгнөрөл
[8]
6,245,051 (АНУ: 7-д)
Иргэдийн нэршилФиладельфичууд
ДНБ
[9]
 • Филадельфи (ХБСБ)$518.5 тэрбум (2022)
Цагийн бүсUTC−5 (EST)
 • Зун (ЗЦ)UTC−4 (EDT)
ЗИП кодууд
19092–19093, 19099, 191xx
Бүсийн дугаар215, 267, 445
МБХС код42-60000
ГНМС онцлог ID1215531[10]
Вэб сайтwww.phila.gov

1682 онд хотыг Виллиам Пенн Пеннсилвани колонийн нийслэл болгон байгуулсан түүхтэй. Ийнхүү байгуулагдсан тус хот нь 1750-д онд Британийн Америкийн хамгийн том хот, хамгийн завгүй боомт болон цэцэглэж байжээ.[15][16] Америкийн хувьсгалын үеэр Филадельфия хот 1776 оны Тусгаар тогтнолын тунхаглал, 1787 оны үндсэн хуульд гарын үсэг зурцгаасан, Америкийн Нэгдсэн Улсын тусгаар тогтнолын эцгүүдийн уулздаг газар байж, чухал үүрэг гүйцэтгэсэн юм. Филадельфия хот хувьсгалын дайны үеэр тус улсын нийслэлүүдийн нэг байснаас гадна Вашингтон хот баригдаж байх явцад түр нийслэлийн үүргийг гүйцэтгэж байжээ. 19-р зуунд аж үйлдвэрийн төв болсон Филадельфия хот нь мөн Европоос ирсэн шилжин суурьшигчид цутган ирдэг төмөр замын зангилаа байлаа. Цаашилбал, Африк-Америкчуудын Их нүүдлийн гол хүрэх цэгүүдийн нэг байсан бөгөөд 1950-д онд 2 сая хүн шилжин суурьшсан аж.

Өдгөө тус хот нь мэдээлэл, үйлчилгээнд суурилсан эдийн засагтай. Санхүүгийн үйл ажиллагаа нь хотын эдийн засгийн хамгийн том салбар юм. АНУ-ын хамгийн том эрүүл мэндийн сургалт, судалгааны төвүүдийн нэг нь тус хотод байрладаг. Филадельфийн баялаг түүхийн дурсгал жуулчдын сэтгэлийг ихэд татдаг бөгөөд Эрх чөлөөний хонхыг л гэхэд 2010 онд 2 сая жуулчин үзэж сонирхжээ.[17] Делавэрийн хөндийд Форчюн 500 жагсаалтад багтсан 12 компани төвлөрдгөөс 4 нь Филадельфияд бий.[18] Орон нутгийн нийт бүтээгдэхүүн нь $388 тэрбум бөгөөд АНУ-ын 4 дэх, дэлхийн 9 дэх том эдийн засагтай хот болноb.[19]

Хүн ам

засварлах
Огноо Хүн амын тоо
1790 28.522
1800 41.220
1810 53.722
1820 63.802
1830 80.462
1840 93.665
1850 121.376
1860 565.529
Огноо Хүн амын тоо
1870 674.022
1880 847.170
1890 1.046.964
1900 1.293.697
1910 1.549.008
1920 1.823.779
1930 1.950.961
1940 1.931.334
Огноо Хүн амын тоо
1950 2.071.605
1960 2.002.512
1970 1.948.609
1980 1.688.210
1990 1.585.577
2000 1.517.550
2010 1.526.006
2016 1.567.872
 
Томруулах
Филадельфи хотын төв

Ах дүү хотууд

засварлах

Филадельфи нь албан ёсоор найман хоттой хамтын ажиллагаатай:

Уур амьсгал

засварлах
Филадельфи
Уур амьсгалын диаграмм
123456789101112
 
 
77
 
5
-4
 
 
67
 
7
-2
 
 
96
 
12
1
 
 
90
 
18
7
 
 
94
 
23
12
 
 
87
 
28
18
 
 
111
 
31
21
 
 
89
 
30
20
 
 
96
 
26
16
 
 
81
 
19
9
 
 
76
 
13
4
 
 
90
 
7
-1
Температур °C,  Тунадас мм
Эх сурвалж: National Weather Service, US Dept of Commerce
Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Филадельфи
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Маx. Температур (°C) 4.6 6.6 11.5 17.7 23.2 28.2 30.6 29.6 25.6 19.2 13.3 7.1 Ø 18.2
Мин. Температур (°C) −3.6 −2.4 1.3 6.7 12.2 17.7 20.7 19.9 15.7 9.1 4.0 −1.1 Ø 8.4
Тунадас (мм) 77.0 67.3 96.3 90.4 94.2 87.1 110.5 88.9 96.0 80.8 75.9 90.4 Σ 1,054.8
Бороотой өдөр (d) 10.6 9.4 10.5 11.3 11.1 9.8 9.9 8.4 8.7 8.6 9.3 10.6 Σ 118.2
Т
е
м
п
е
р
а
т
у
р
4.6
−3.6
6.6
−2.4
11.5
1.3
17.7
6.7
23.2
12.2
28.2
17.7
30.6
20.7
29.6
19.9
25.6
15.7
19.2
9.1
13.3
4.0
7.1
−1.1
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Хур тунадас
Х
у
р

т
у
н
а
д
а
с 		77.0
67.3
96.3
90.4
94.2
87.1
110.5
88.9
96.0
80.8
75.9
90.4
  1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар

Цахим холбоос

засварлах
  Commons: Филадельфи – Викимедиа дуу дүрсний сан

Эшлэл

засварлах
  1. ↑ Robinson, Sam (November 5, 2013). "Behind Philadelphia Maneto: Dissecting The City Seal". Hidden City Philadelphia. Архивласан огноо January 19, 2018. Татаж авсан: January 18, 2018.
  2. ↑ McDevitt, John (May 5, 2015). "Plaque Dedication Marks 120th Anniversary of Creation of Philadelphia's Flag". CBS Broadcasting Inc. Архивласан огноо January 19, 2018. Татаж авсан: January 18, 2018.
  3. ↑ Иш татахад гарсан алдаа: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named weigley
  4. ↑ "ArcGIS REST Services Directory". United States Census Bureau. Архивласан огноо November 9, 2022. Татаж авсан: October 16, 2022.
  5. ↑ "Census Population API". АНУ-ын хүн амын тооллогын товчоо. Архивласан огноо November 9, 2022. Татаж авсан: October 16, 2022.
  6. ↑ "QuickFacts: Philadelphia city, Pennsylvania". census.gov. United States Census Bureau. Архивласан огноо January 31, 2023. Татаж авсан: July 14, 2023.
  7. ↑ "List of 2020 Census Urban Areas". census.gov. United States Census Bureau. Архивласан огноо January 14, 2023. Татаж авсан: January 8, 2023.
  8. ↑ "2020 Population and Housing State Data". United States Census Bureau. Архивласан огноо August 24, 2021. Татаж авсан: August 22, 2021.
  9. ↑ "Total Gross Domestic Product for Philadelphia-Camden-Wilmington, PA-NJ-DE-MD (MSA)". fred.stlouisfed.org.
  10. ↑ "US Board on Geographic Names". United States Geological Survey. February 2, 2015. Архивласан огноо October 27, 2023. Татаж авсан: January 31, 2008.
  11. ↑ Gammage, Jeff (March 11, 2012). "Against all odds, Philadelphia retakes No.5 spot among largest U.S. cities". Philadelphia Inquirer. Татаж авсан: March 12, 2012.
  12. ↑ "American Fact Finder". United States Census Bureau. Татаж авсан: May 4, 2012.
  13. ↑ "Population and Housing Occupancy Status: 2010 – United States – Metropolitan Statistical Area; and for Puerto Rico more information 2010 Census National Summary File of Redistricting Data". 2010 United States Census. United States Census Bureau, Population Division. April 14, 2011. Татаж авсан: April 14, 2011.
  14. ↑ The popular educator. Oxford, England: Oxford University. 1767. p. 776. Татаж авсан: July 14, 2011.
  15. ↑ Lew, Alan A. (2004). "Chapter 4 – The Mid-Atlantic and Megalopolis". Geography: USA. Northern Arizona University. Archived from the original on 2015-02-02. Татаж авсан: 2017-10-22.
  16. ↑ Rappleye, Charles (2010). Robert Morris: Financier of the American Revolution. New York City: Simon and Schuster. p. 13. ISBN 1-4165-7091-8.
  17. ↑ Park Statistics, National Park Service.
  18. ↑ "Fortune 500". CNN Money. Татаж авсан: 26 July 2012.
  19. ↑ "Global city GDP rankings 2008–2025". Pricewaterhouse Coopers. Archived from the original on Тавдугаар сар 4, 2011. Татаж авсан: November 20, 2009.
  20. ↑ "SISTER CITIES PROGRAM". Archived from the original on 2018-08-15. Татаж авсан: 2021-01-08.
"https://mn.wikipedia.org/w/index.php?title=Филадельфи&oldid=777480"-с авсан