Кени
Бүгд Найрамдах Кени Улс (свах. Jamhuri ya Kenya; Англи: Republic of Kenya) — Дорнод Африкт оршдог улс. Зүүн урд хэсгээр нь Энэтхэгийн далай хөвөөлдөг. Урд талаараа Танзани, баруун талаараа Уганда, хойд талаараа Өмнөд Судан, Этиоп, зүүн талаараа Сомали гэх 5 улстай газраар хил залгадаг. Орны нутгаар экватор (улаан зам) дайрдаг.
Бүгд Найрамдах Кени Улс Jamhuri ya Kenya (Свахили)
| |
|---|---|
| Төрийн дуулал: "Ee Mungu Nguvu Yetu" (Монгол: "Бүхнийг бүтээгч бурхан минь!") | |
.svg)  | |
| Нийслэл ба томоохон хот | Найроби 1°16′S 36°48′E / 1.267°S 36.800°E |
| Албан ёсны хэл | [1] |
| Үндэсний хэл | Свахили хэл[1] |
| Угсаатны бүлгүүд (2019 тооллого)[2] | |
| Шашин (2019 тооллого)[2] |
|
| Ард түмний нэршил | Кеничүүд |
| Төр засаг | Нэгдмэл ерөнхийлөгчийн бүгд найрамдах улс |
| Уильям Руто | |
| Ригати Гачагуа | |
| Амасон Кинги | |
| Мосе Ветангула | |
| Марта Куме | |
| Хууль тогтоох байгууллага | Парламент |
| Сенат | |
| Үндэсний Ассамблей | |
| Тусгаар тогтнол | |
• Доминион | 12 сарын 12, 1963 |
| 12 сарын 12, 1964 | |
| Газар нутаг | |
• Нийт | 580,367 км2[3][4] (48) |
• Усны эзлэх талбай (%) | 2.3 |
| Хүн ам | |
• 2023 тооцоо | 51,526,000[5] (28) |
• 2019 тооллого | 47,564,296[6] |
• Нягтаршил | 82/км2 (124) |
| ДНБ (ХАЧП) | 2023 тооцоо |
• Нийт | ▲$333.1 тэрбум [7] (66) |
• Нэг хүнд ноогдох | ▲$6,569 [7] (140) |
| ДНБ (нэрлэсэн) | 2023 тооцоо |
• Нийт | ▲$118.1 тэрбум[7] (66) |
• Нэг хүнд ноогдох | ▲ $2,269[7] (147) |
| ОТББИ (2015) | 40.8[8] дундаж |
| ХХИ (2021) | ▼ 0.575[9] дундаж · 152 |
| Мөнгөний нэгж | Кени шиллинг (KES) |
| Цагийн бүс | UTC+3 (ДАЦ) |
| Огнооны формат | өө/сс/жж |
| Жолооны тал | зүүн |
| Утасны томьёо | +254 |
| Домэйн нэр | .ke |
.svg)
580,000 км² талбайтай энэ оронд 42 ястанд хамаарах[10] 2016 оны байдлаар 46 сая орчим хүн[11] амьдардаг. Албан ёсоор Англи, Суахили хэл хэргэлдэг.
Их Британий колони улс байж байгаад 1963 оны 12-р сарын 12-нд тусгаар тогтнолоо олж авсан бөгөөд Үндэстнүүдийн хамтын нөхөрлөлд багтдаг байна.
3 сая хүнтэй нийслэл Найроби Каирын дараах Африкийн хоёрдугаар их хот юм. Кени улс бүс нутагтаа хүн ам, эдийн засгийн хэмжээгээр тэргүүлдэг зангилаа газар гэгдэнэ. Кенийн хүн ам сүүлийн жилүүдэд хурдацтай өсч буй. Тус улс нь онгон зэлүүд байгалийн нөөц газрууд, мянга мянган төрлийн амьтдаараа алдартай билээ.
Африк тивийн хоёрдугаар өндөр Кени уулын (5199 м) нэрээс улсын нэрийг өгчээ[12][13].
Эх үүсвэр
засварлах- ↑ 1.0 1.1 Constitution (2009) Art. 7 [National, official and other languages] "(1) The national language of the Republic is Swahili. (2) The official languages of the Republic are Swahili and English. (3) The State shall–-–- (a) promote and protect the diversity of language of the people of Kenya; and (b) promote the development and use of indigenous languages, Kenyan Sign language, Braille and other communication formats and technologies accessible to persons with disabilities."
- ↑ 2.0 2.1 "2019 Kenya Population and Housing Census Volume IV: Distribution of Population by Socio-Economic Characteristics". Kenya National Bureau of Statistics. Архивласан огноо 5 June 2020. Татаж авсан: 24 March 2020.
- ↑ "Demographic Yearbook – Table 3: Population by sex, rate of population increase, surface area and density" (PDF). United Nations Statistics Division. 2012. Архивласан (PDF) огноо 26 August 2020. Татаж авсан: 4 September 2017.
- ↑ "United Nations Statistics Division – Demographic and Social Statistics". unstats.un.org. Архивласан огноо 28 April 2015. Татаж авсан: 4 September 2017.
- ↑ "2019 KPHC – Analytical Report on Population Projections Vol XVI". Kenya National Bureau of Statistics. September 2022. p. 38. Татаж авсан: 11 July 2023.
- ↑ "2019 Kenya Population and Housing Census Results". Kenya National Bureau of Statistics. 4 November 2019. Архивласан огноо 13 November 2019. Татаж авсан: 15 November 2019.
- ↑ 7.0 7.1 7.2 7.3 "World Economic Outlook Database, October 2022". IMF.org. International Monetary Fund. October 2022. Татаж авсан: December 21, 2022.
- ↑ "Gini index". World Bank Group. 2019. Архивласан огноо 4 February 2020. Татаж авсан: 17 June 2021.
- ↑ "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (англи хэлээр). United Nations Development Programme. 8 September 2022. Татаж авсан: 8 September 2022.
- ↑ A. C. Keith, A map book of Eastern Africa, Zambia ad Malawi, (Macmillan Books for Africa), p.13.
- ↑ Google, Public data. Retrieved 29 June 2010.
- ↑ Загвар:Cite newspaper The Times
- ↑ "East Africa: Kenya: History: Kenya Colony", Британника нэвтэрхий толь, vol. 17 (15 ed.), 2002, ISBN 0-85229-787-4