Эдвард Гоф Витлэм (Англи: Edward Gough Whitlam; 1916 оны 7 сарын 11 – 2014 оны 10 сарын 21) нь Австралийн ерөнхий сайдын албыг 1972-1975 онд хашсан хүн юм. Тэрбээр 1972 оны сонгуульд Австралийн Хөдөлмөрийн Намд 23 жилийн дараа засгийн эрхийг авчирсан. Улмаар 1974 оны сонгуульд ялсан хэдий ч 1975 оны Австралийн үндсэн хуулийн хямралын үр дүнд түүнийг Австралийн амбан захирагч Сэр Жон Керр албан тушаалаас нь чөлөөлжээ. Витлэм нь амбан захирагчийн шийдвэрээр албан тушаалаасаа чөлөөлөгдсөн, Австралийн цорын ганц ерөнхий сайд юм.

Гоф Витлэм
Витлэм Австралийн Байгаль Хамгаалах Сангийн мэдээний нээлтийн үеэр. 1973 он
АвстралиАвстрали Австралийн 21 дэх ерөнхий сайд
Албан тушаал хашсан
1972 оны 12 сарын 5 – 1975 оны 11 сарын 11
MonarchII Элизабет
GovernorЗагвар:NbhyphGeneralПол Хаслак
Жон Керр
DeputyЛанс Барнард
Жим Кэрнс
Франк Крин
ӨмнөхВиллиам Макмахон
ДараахМалкольм Фрэзер
Гадаад хэргийн сайд
Албан тушаал хашсан
1972 оны 12 сарын 5 – 1973 оны 11 сарын 6
Ерөнхий Сайдөөрөө
ӨмнөхНайжел Боуэн
ДараахДон Виллиси
Сөрөг хүчний удирдагч
Албан тушаал хашсан
1975 оны 11 сарын 11 – 1977 оны 12 сарын 22
Ерөнхий СайдМалкольм Фрэзер
DeputyФранк Крин
Том Урен
ӨмнөхМалкольм Фрэзер
ДараахБилл Хэйдэн
Албан тушаал хашсан
1967 оны 2 сарын 9 – 1972 оны 12 сарын 5
Ерөнхий СайдХаролд Холт
Жон Макивэн
Жон Гортон
Виллиам Макмахон
DeputyЛанс Барнард
ӨмнөхАртур Калвэлл
ДараахБилли Снедден
Хөдөлмөрийн Намын дарга
Албан тушаал хашсан
1967 оны 2 сарын 9 – 1977 оны 12 сарын 22
DeputyЛанс Барнард
Жим Кэрнс
Франк Крин
Том Урен
ӨмнөхАртур Калвэлл
ДараахБилл Хэйдэн
Хөдөлмөрийн Намын дэд дарга
Албан тушаал хашсан
1960 оны 3 сарын 7 – 1967 оны 2 сарын 9
LeaderАртур Калвэлл
ӨмнөхАртур Калвэлл
ДараахЛанс Барнард
Member of the Австралийн Parliament
for Вэррива
Албан тушаал хашсан
1952 оны 11 сарын 29 – 1978 оны 7 сарын 31
ӨмнөхБерт Лаззарини
ДараахЖон Керин
Хувийн мэдээлэл
Төрсөн
Эдвард Гоф Витлэм

1916 оны 7 сарын 11 (1916-07-11)
Австрали, Викториа, Кью
Нас барсан21 October 2014(2014-10-21) (98 насалсан)
Австрали, Шинэ Өмнөд Вэльс, Элизабет Бэй
Улс төрийн намХөдөлмөрийн Нам
ӨндөрЗагвар:Infobox person/height
Эхнэр, НөхөрМаргарет Дови (г. 1942; н. 2012)
Хүүхэд4 (Тони, Николас нарын)
Алма матерСиднейн их сургууль
Profession
Гарын үсэг
Military service
Allegiance Австрали
Branch/service Агаарын Хүчин
Years of service1941–45
Rank Дэслэгч
Unit13-р сквадрон
Battles/warsДэлхийн хоёрдугаар дайн

Витлэм Дэлхийн хоёрдугаар дайны үеэр Австралийн эзн хааны агаарын хүчинд агаарын чиглүүлэгчийн алба хааж, улмаар дайны дараа өмгөөлөгчөөр ажиллажээ. Тэрбээр анх 1952 онд Вэрриваг төлөөлж Австралийн парламентын төлөөлөгчдийн танхимд сонгогдсон. Витлэм 1960 онд Хөдөлмөрийн Намынхаа дэд дарга, улмаар Артур Калвэлл улс төрийг орхиход 1967 онд даргаар сонгогдож, сөрөг хүчний удирдагч болсон байна. 1969 оны сонгуульд тун бага зөрүүтэйгээр ялагдсан Витлэм 1972 оны сонгуульд ялж, Либерал-Үндэсний Намын 23 жил үргэлжилсэн эвслийн засгийн газрыг унагаажээ.

Витлэмийн засгийн газар цэрэг татлагыг халж, бүх нийтийн эрүүл мэндийн үйлчилгээ, үнэ төлбөргүй дээд боловсрол, хууль зүйн туслалцааны хөтөлбөр зэрэг олон шинэчлэл, шинэ бодлого хэрэгжүүлжээ. Сөрөг хүчин давуу суудалтай байсан Сенат түүний засгийн газрын өргөн барьсан хуулиудыг гацаагаад байсан тул Витхэм 1974 онд парламентыг тарааж дахин сонгууль явуулснаар Төлөөлөгчдийн танхимд суудлын тоо багассан ч олонхоо хадгалж, Сенатад 3 суудал нэмж авч чаджээ. Сонгуулийн дараа Үндсэн Хуулийн 57-р зүйлийг анх удаа (одоогоор цорын ганц удаа) ашиглаж, 2 танхимын нэгдсэн хуралдааныг зарласан. Хэдийгээр ялсан ч сөрөг хүчин засгийн газартай холбоотой шуугианууд, 1973 оны газрын тосны хямралаас үүдэлтэй 1973–75 оны эдийн засгийн бууралт зэргийн хариуцлагыг засгийн газраас нэхэж, Сенатын хуралдааныг удаа дараа тасалдуулж байлаа. 1975 оны сүүлчээр сөрөг хүчний сенаторууд Витхэмийн засгийн газрын төсөв захиран зарцуулах тухай хуулийг дэмжихээс татгалзаж, Төлөөлөгчдийн танхим руу буцаасан бөгөөд дахин сонгууль зарлаж, засгийн газарт итгэл үл үзүүлэхийг шаардав. Витхэм Төлөөлөгчдийн танхимд нам нь олонхын дэмжлэгтэй тул огцрохоос татгалзаж, 11 сарын 11-нд амбан захирагч Жон Керртэй Сенатын дахин сонгууль явуулах талаар хэлэлцэхээр уулзсан байна. Гэсэн ч Керр эсрэгээрээ түүнийг албан тушаалаас нь чөлөөлж, сөрөг хүчний удирдагч Малкольм Фрэзерийг түр ерөнхий сайдаар томилов. Ийнхүү 1975 оны сонгууль болоход Витлэмийн нам илт давуу ялагдсан.

1977 оны сонгуульд дахин ялагдсаны дараа Витлэм намын даргын албаа өгч, улмаар 1978 онд парламентыг орхижээ. 1983 онд Хаукийн засгийн газар бүрэлдсэний дараа Витлэм ЮНЕСКО дахь элчин сайдаар томилогдож, ЮНЕСКО-гийн гүйцэтгэх зөвлөлийн гишүүнээр сонгогджээ.

Stub icon

Энэ улс төрчийн тухай өгүүлэл дутуу дулимаг бичигджээ. Нэмж гүйцээж өгөхийг хүсье.

Stub icon

Энэ цэргийн тухай өгүүлэл дутуу дулимаг бичигджээ. Нэмж гүйцээж өгөхийг хүсье.

Stub icon

Энэ дипломат төлөөлөгчийн тухай өгүүлэл дутуу дулимаг бичигджээ. Нэмж гүйцээж өгөхийг хүсье.

  1. "Gough Whitlam". primeministers.naa.gov.au. National Archives of Australia. Archived from the original on 10 Аравдугаар сар 2019. Retrieved 18 October 2019.