Алматы
Алматы (хас. Алматы, дуудлага нь [алмаа-та], үүнээс Алимтай, балархай эгшгийг гээж Алимт гэж болох, дундад зууны үеэс түрэг-монголчууд алим ургадаг энэ газрыг ийн нэрийджээ. Тэгэхдээ бүр «алимату» (алимт) гэдэг монгол язгууртай гэх судалгаа байна.[1] үүнээс монголоор Алимт эсвэл Алимтай гэх, мөн Зөвлөлтийн үеэс оросоор тогтсон Алма-Ата гэдгийг даган ярьж бичиж байсан заншил одоо ч бүрэн хоцрогдоогүй байна. Алма-ата гэдэг нь алим өвөө гэсэн утгатай бөгөөд энэ бүсэд анх алим үүссэн гэж үздэг байна. Алма гэж алим гэсэн үг бөгөөд Алимт гэсэг ямар ч утга агуулга байхгүй болно.) — Казахстаны тэргүүн их хот. Улсдаа «Өмнөд нийслэл» гэж өргөгддөг. Алматы 1929-өөс 1997 он хүртэл Казахстаны нийслэл байсан. 1997 онд нийслэл нь Астанад шилжсэн ч улсынхаа худалдаа арилжаа, соёлын төв хэвээр үлджээ. Алматы хотын хүн ам 1989 онд 1.07 сая, 1999 онд 1.13 саяаар тоологдож байв.[2] 2010 оноор таслан үзвэл 1.42 сая хүн оршин суудаг гэх тооцоо бий. Хэрвээ бүртгэлгүйчүүдийг (ажиллаж хөдөлмөрлөхөөр ирсэн) багтаавал 2 саяд дөхнө. 2010 оны тоо бүртгэлээр оршин суугчдын 51.06% - казах, 33.02% - орос, 5.73% - уйгур, үлдэх 10% гаран болохоор бусад яс үндэст хүн гэж мэдэгдэж байна.[3]
| Алматы хот | |||
|---|---|---|---|
| улсын ач холбогдолтой хот | |||
| хас. Алматы қаласы Орос: город Алма-Ата |
|||
 |
|||
|
|||
Lua error in Module:Location_map/multi at line 27: Заасан байршлын газрын зургийн тодорхойлолтыг олж чадсангүй: "Module:Байршлын газрын зураг/өгөгдөл/Kazakhstan" байхгүй байна. |
|||
| Улс, орон |  Казахстан |
||
| Дүүрэг (3) | Нэр бүхий 7 дүүрэгтэй | ||
| Газар нутаг | 451 км² | ||
| Газрын байц | д.т.д. 851 м | ||
| Хүн ам | 2011 онд 1,434,755 хүн | ||
| Нягт сийрэг | 4139 хүн/км² | ||
| Ард түмэн | 51.1% - казах, 33.0% - орос 5.7% - уйгур, 10.2% - бусад |
||
| Нутгийн олон | Алматынхан | ||
| 1854 он | Оросууд хэрэмт суурин үүсгэсэн | ||
| Эхэндээ | оросоор Верный гэж байв | ||
| 1921 он | оросоор Алма-Ата гэх болсон | ||
| 1927-1998 он | Казахстаны нийслэл | ||
| 1991 он | казах Алматы нэр үнэд оров | ||
| Цагийн бүс | Алматын цаг (ГЦ+6) | ||
| ТХ-улсын дугаар | А | ||
| Цахим хуудас | almaty.kz (казахаар) | ||
Газар зүй
засварлахЦаг агаар
засварлах| Алматы | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Уур амьсгалын диаграмм | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Алматы
Эх сурвалж: pogoda.ru.net; wetterkontor.de
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Алдартай хүмүүс
засварлахПолина Ледкова-хоолны ном зохиогч, хүнсний блог хөтлөгч
Наталья Назарова-театр, кино жүжигчин
Dimash Adilet-бизнесмэн, блогчин, ТВ шоуны оролцогч
Владимир Жириновский-улс төр, төрийн зүтгэлтэн
Ирина Линдт-жүжигчин
Зураг
засварлах
Мөн үзэх
засварлах- Казахстан улсын арван том хот
- Алматын метро
Цахим холбоос
засварлах
Commons: Алматы – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны санБаримт, тайлбар
засварлах- ↑ Монгольские топонимы в Казахстане (Г.К.Конкашпаев 1956). Үүнд Алматы - «алимт», Шабарты - «шаварт», Уласты - «улиаст» гэх зэргээр дурдагджээ. Казах хэлээр харин алимтай, алимт -г «алмалык» гэдэг юм байна.
- ↑ О некоторых итогах переписи населения Казахстана (About some results of the Kazakhstan population census) (Орос хэл)
- ↑ "Национальный состав населения Республики Казахстан". Эх хувилбараас архивласан: 2013-01-17. Татаж авсан: 2012-04-07.
- ↑ "Радионова, Светлана Геннадьевна". ТАСС. Татаж авсан: 2023-06-10.
- ↑ "Радионова Светлана Геннадьевна | биография и последние новости". ФедералПресс (орос хэлээр). Татаж авсан: 2023-06-10.
- ↑ "Радионова Светлана Геннадьевна - биография, новости, фото, дата рождения, пресс-досье. Персоналии ГлобалМСК.ру". www.globalmsk.ru. Татаж авсан: 2023-06-10.