Бобби Фишер

Роберт Жеймс Фишер (1943 оны 3 сарын 9 - 2008 оны 1 сарын 9) америкийн дараа нь исландын шатрын их мастер, дэлхийн шатрын 11 дэхь аварга. Тэрбээр бүх цаг үеийн агуу шатарчин гэж хүлээн зөвшөөрөгддөг.

Бобби Фишер
Бүтэн нэр	Роберт Жеймс Фишер
Улс	Америкийн Нэгдсэн Улс, Исланд
Төрсөн	1943 оны 3 сарын 9, АНУ, Иллиной, Чикаго
Нас барсан	2008 оны 1 сарын 9 Исланд, Рейкьявик
Цол	Их мастер
Дэлхийн аварга	1972–1975
Оргил чансаа	2785 (1972 оны 7 сар)

Шатрын сод авьяастан Бобби Фишерийн 13 насандаа гайхалтайгаар ялсан өрөг нь "Зууны өрөг" гэж нэрлэгдсэн. 14 настайд, тэр АНУ-ын түүхэн дэх хамгийн залуу аварга, 15 насандаа АНУ-ын хошой аварга болсноор тухайн үедээ хамгийн залуу Их мастер болж, дэлхийн аваргын төлөө өрсөлдөгч нарын тэмцээнд оролцох эрхийн эзэн болсон.

Намтар

Роберт Фишер 1943 оны 3-р сарын 9-нд АНУ-ын Чикагод төржээ. Түүний эх Регина Фишер, төрөхдөө Вендер овогтой байсан бөгөөд Швейцарийн еврей хүн байсан бөгөөд түүний гэр бүл Польш, Оросоос Швейцарь руу нүүж ирсэн байна. Эцэг биологч Ханс-Герхард Фишер нь Германы еврей хүн байсан. ЗХУ-д цагаачилсан коммунист, Москвагийн анхны Анагаах ухааны дээд сургуульд сурч байхдаа Регинатай танилцжээ. 1939 онд хосууд ЗСБНХУ-аас гарч Америк руу нүүсэн боловч тэр цагаас хойш тэд тусдаа амьдрах болсон байна. Регина АНУ-д суурьшсан бөгөөд Герхард коммунист хүний ​​хувьд АНУ-д нэвтрэх эрхгүй байсан тул Чилид суурьшжээ.

Дайн дууссаны дараа эх нь хүүхдүүдээ аваад Бруклин руу нүүжээ. Робертыг зургаан настай байхад эгч Жоан түүнд шатар тоглохыг заажээ. Хүү шатар тоглох төрөлхийн авьяас бэлгтэй нь тэр даруй мэдэгдэв. Түүний шатар тоглох хүсэл нь үе тэнгийнхэнтэйгээ харилцахаас бүрэн холдуулсан. Санаа зовсон эх нь эхлээд эмч нартай холбогдож, дараа нь орон нутгийн сонинд шатар сонирхдог хүүхдүүд байвал холбогдохыг хүссэн зар тавьсан боловч хэн ч олдоогүй ажээ. Роберт орон нутгийн шатрын клубт элсэж, 10 настайдаа анхны шатрын тэмцээнд оролцож, түрүүлсэн. Маш сайн ой санамж нь түүнд герман, орос, испани, серб-хорват хэл сурах боломжийг олгосон бөгөөд тэрээр гадаадын шатрын уран зохиолыг эх хэлээр нь уншдаг байжээ. 1957 онд 13 настайдаа Роберт Фишер АНУ-ын өсвөрийн аварга цолыг хүртэж, 14 настайдаа түүхэн дэх хамгийн залуу нь АНУ-ын аварга болсон байна.

15 настайдаа Фишер сургуулиа орхиж, өөрийгөө шатрын спортод зориулсан байна. "Миний хийхийг хүсдэг зүйл бол шатар тоглох" гэж тэр хэлэв. Үүнээс болж тэрээр эхтэйгээ муудалцаж, 1960 онд эх нь нүүж, Бруклин дахь байраа түүнд үлдээсэн мөчөөс хойш Фишер ганцаараа амьдарсан байна.

Бүс хоорондын тэмцээнд Фишер олон улсын их мастерын болзолд хүрч, 5-6-р байруудыг хуваан авсан нь түүнд нэр дэвшигчдийн тэмцээнд оролцох эрхийг олгосон юм. Ийнхүү тэрээр 1958 онд 15,5 настайдаа шатрын түүхэн дэх хамгийн залуу шатрын их мастер болсон бөгөөд 18 настайдаа их мастер цол хүртсэн Борис Спасскийн өмнөх рекордыг эвдсэн (Энэхүү Фишерийн рекорд Унгарын шатарчин Жудит Полгар 33 жилийн дараа л эвдсэн).

1959 онд Фишер Югослав улсад анх удаа дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнд нэр дэвшигчдийн тэмцээнд оролцов. Гүйцэтгэл амжилтгүй болсон: Фишер 5-6-р байруудыг хуваалцаж, Михаил Талтай (тэмцээний ялагч) микро тоглолтонд 0:4-өөр цэвэр ялагдсан. Дээд зэрэглэлийн шатарчидтай тоглоход бэлтгэлийн дутагдал илрэв. Өөрийн боломжоо хэт үнэлэх, тэмцээний тактикийг үл тоомсорлох, хязгаарлагдмал нээлтийн тоглолт зэрэг нөлөөлсөн гэж үздэг.

Уг бүтэлгүйтэл нь өөрийгөө улам сайжруулах хөшүүрэг болж, Фишер удалгүй томоохон тэмцээнд хэд хэдэн гайхалтай ялалт байгуулжээ. 1960-1962 онд олон улсын тэмцээнд дөрвөн удаа нэгдүгээрт, нэг удаа хоёрдугаар байрт шалгарч, Лейпцигт болсон шатрын олимпиадын финалд нэгдүгээр самбарт шилдэг амжилт үзүүлж, багийн тэмцээнд хэд хэдэн албан ёсны тэмцээнд түрүүлсэн. Зөвхөн Буэнос-Айрес (1960) дахь тоглолт нь бүтэлгүйтсэн нь тодорхой байсан - 13-16-р байр, Фишер хагасаас бага оноо авсан.

Эх орондоо Фишер бусдаас тасархай хол байв. АНУ-ын 8 удаагийн аварга. Тэрээр 1963/64 оны АНУ-ын аварга шалгаруулах тэмцээнд 11 тоглолтод 11 ялалт байгуулж түрүүлсэн нь энэ тэмцээний бүх түүхэн дэх цорын ганц 100%-ийн үр дүн болсон байна. Тэрээр 1960, 1962, 1966, 1970 онуудад дэлхийн олимпод АНУ-ын багийг тэргүүлж, дэлхийн шилдэг шатарчидтай 65 өрөг тоглож, 40 хожиж, 7 хожигдож, 18 тэнцэж байжээ.

Дэлхийн хамгийн хүчтэй шатарчдын баг ("Дэлхийн баг") болон ЗХУ-ын шигшээ баг (1970) хоёрын тулаанд тэрээр 2-р самбар дээр Тигран Петросяныг 3:1-ээр ялав. 1971 онд нэр дэвшигчдийн тоглолтод түүний үзүүлбэр дээд амжилтад хүрсэн - тэрээр Марк Тайманов, Бент Ларсен нарыг цэвэр ялсан (6:0) (хоёр тулаанд зургаан тоглолтод зургаан ялалт), финалд 6½:2½ оноогоор - Тигран Петросян ялалт байгуулснаар дэлхийн аварга Борис Спасскийтэй тоглох эрхээ авчээ. Тэмцээний энэ мөчлөгт Фишер дэлхийн тэргүүлэгч шатарчидтай уулзахдаа урьд өмнө үзэгдээгүй үр дүнг үзүүлэв: 85% оноо.

Сахилга бат

Бобби Фишер зөвхөн шилдэг шатарчин төдийгүй сахилга батгүй дуулиан тарьдаг гэдгээрээ алдартай байсан. Түүнийг байнга дуулиан дагалдаж, өөрийгөө бусад тэмцээнд оролцогчдоос дээгүүр тавихыг хичээж, эрх ямба шаардаж, дүрэм журмыг зөрчиж, бүдүүлэг авир гаргах нь олонтаа байв. Түүний өдөр тутмын тав тухтай байдалд тавигдах шаардлага, тэмцээн зохион байгуулах журам, мөн сонголттой нь тэмцээн зохион байгуулагчдад ихээхэн хүндрэл учруулдаг байжээ. Жишээ нь: Фишер маш орой сэрдэг тул түүний оролцоотой тоглоомууд орой 16:00 цагаас хойш эхлэхийг шаардаж, зочид буудалд зөвхөн тансаг дээд зэрэглэлийн өрөөнд оруулахыг шаарддаг байв. Тэрээр өөрийн оролцоотой аливаа үйл явдлыг хялбархан тохиролцож, эцсийн мөчид ямар ч тайлбаргүйгээр эсвэл бүдүүлэг шалтаг тоочсоор татгалздаг байсан. Тэрээр тоглолт эхлэхээс байнга хоцордог байсан учраас бүгд үүнд дассан юм.

Дэлхийн аврага

1970 онд Пальма-де-Мальорка хотод болсон бүс хоорондын тэмцээнд 2-4-р байр эзэлсэн өрсөлдөгчдөөсөө 3.5 онооны зөрүүтэй ялалт байгуулснаар Фишер нэр дэвшигчдийн тоглолтод оролцох эрхээ авч, Таймановыг ижил хуурай оноогоор 6 оноогоор ялж байжээ. :0 (шөвгийн наймд) болон Ларсен (хагас шигшээ), финалд Петросяныг (6½: 2½) хожсон.

Борис Спасскийтэй дэлхийн аваргын төлөөх тоглолт 1972 онд Рейкьявик хотод болсон. Тоглолтын зохион байгуулалтад хэцүү хэлэлцээрүүд болсон. Фишер шаардлага тавьж, заримыг нь зохион байгуулагчид хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй гэж үзсэн бөгөөд энэ нь Югославыг тэмцээнд оролцохоос татгалзаж, ЗХУ-ын Шатрын холбооноос ФИДЕ-ээс тоглолтын болзлыг батлах, эсхүл тэмцээнийг хасахыг шаардсан ультиматумд хүргэтэл тохиролцов. Шатрын спортын түүхэнд анх удаа шагналын сан 250 мянган доллар (2018 оны үнээр ойролцоогоор 1.5 сая доллар) болжээ. Тоглолт хэд хэдэн удаа эрсдэлд орсон: Фишер тоглолтын нээлтийн ёслолд оролцоогүй, дараа нь оролцогчдын сугалаанд оролцоогүй, хоёр дахь тоглолтыг өнжиж, зохион байгуулагчдад шинэ шаардлага тавьсан. Гэсэн хэдий ч тоглолт өндөрлөж, Фишер 12½: 8½-ийн харьцаатай ялалт байгуулснаар өндөрлөв.

Ялалтын дараа Фишерийг АНУ-д үндэсний баатар хэмээн угтаж авсан. Түүнийг АНУ-д буцаж ирэнгүүтээ Ерөнхийлөгч Ричард Никсон Цагаан ордонд оройн зоогт урьсан боловч "Намайг зажиллаж байхөд хүмүүс миний ам руу хархыг тэвчихгүй" гэж хэлээд урилгаас татгалзсан байна.

Барууны хэвлэлүүдэд "Фишерийг олон алдартай хүмүүс - дуучид, жүжигчид - түүний нөхөрлөлийг эрэлхийлж, түүнээс шатар сурахыг хүсдэг байв" гэжээ. Фишерийн ялалт Баруунд шатрын спортыг дэлгэрүүлэхэд нөлөөлж хувь нэмэр оруулсан байна.

2000 оноос хойш

1996 оноос хойш Фишер хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр илүү олон удаа гарч эхэлсэн бөгөөд ихэвчлэн АНУ болон Еврейчүүдийн эсрэг нэлээд ширүүн мэдэгдэл хийжээ. 1999 онд түүний Унгарын радиогоор хийсэн илтгэл нь зөвхөн еврейчүүдийн эсрэг хараалын үгс байсан тул хөтлөгч түүнийг тасалжээ. Нэвтрүүлгийн сүүлчийн үгс нь: "Хэзээ ч байгаагүй Холокостыг зохион бүтээсэн эдгээр бохир новшнууд одоо дэлхийг бүхэлд нь эзлэхийг оролдож байна ..." Фишер радиогоор хийсэн өөр нэг илтгэлдээ: "Америк иудейчүүдийн бүрэн хяналтанд байна. Бүх дарга нар нь еврейчүүд, нууц еврейчүүд эсвэл иудейчүүдэд ажилладаг Тагнуулын Төв газрын хархнууд. Төрийн нарийн бичгийн дарга, Батлан ​​хамгаалахын сайд нар сүүдэртэй еврейчүүд. Тэд Югославт юу хийснийг хараарай." Ямартай ч тэрээр Филиппиний нэгэн радио станцад Аль-Каида болон есдүгээр сарын 11-ний халдлагыг бүрэн зөвшөөрч байгаагаа хэлсэн байна.

2003 оны 12-р сард АНУ-ын Төрийн департамент Фишерийн паспортыг албан ёсоор хүчингүй болгожээ. Энэ тухай Фишер өөрөө 2004 оны 7-р сарын 13-нд Японоос Филиппин рүү нисэх гэж байхад нь тус улсад хууль бусаар нэвтэрсэн хэргээр баривчлагдаж, хууль бус цагаачдын хорих ангид хоригдох үед л мэдсэн. АНУ нэн даруй Фишерийг гэмт хэрэгтэн хэмээн шилжүүлэн өгөхийг шаарджээ. Миёоко Ватай Фишерийг аврах хүсэлтийг дэлхийн хамтын нийгэмлэгт уриалж, түүнд улс төрийн орогнол олгохыг хүсчээ. Фишер хоригдож байхдаа Америкийн иргэншлээс татгалзаж байгаагаа бичгээр мэдэгдэж, улс төрийн орогнол хүссэн хүсэлтээ гаргаж, хууль бусаар баривчлах хүсэлт гаргасан. Фишерийн өмгөөлөгчид түүнийг паспортоо цуцалсан талаар юу ч мэдэхгүй, Японд ирэхэд паспорт нь хүчинтэй байсан тул түүнийг баривчилсан нь ямар ч байсан хууль бус гэж маргажээ. Фишерийг баривчилсан нь АНУ-ын Ерөнхийлөгч Жорж Буш, Японы Ерөнхий сайд Жунитиро Коизүми нарыг биечлэн буруутгаж, улс төрийн шалтгаанаар хавчлага байсан гэж мэдэгджээ.

Фишер 8 сар шоронд суусан бөгөөд энэ хугацаанд Миёокод гэрлэх санал тавьж, түүнтэй гэрлэхийн өмнөх гэрээ байгуулж чадсан байна. Серби, Монтенегро, Герман, Исланд улсууд Фишерийн иргэншил олгоход бэлэн байгаагаа мэдэгдэж, 2005 оны 3-р сарын 24-нд түүнийг Исланд руу албадан гаргажээ. Фишер Японоос нисэхээсээ өмнө сэтгүүлчдэд хэлэхдээ, баривчилгаагаа хүн хулгайлсан хэрэг гэж үзэж, Буш, Коизүми нарыг удаа дараа буруутгаж, тэднийг "дайны гэмт хэрэгтэн хэмээх ёстой" гэж мэдэгджээ.

Японоос албадан гаргасны дараа тэрээр Исландад, Рейкьявик хотод амьдарч байжээ. 2007 оны 11-р сард бөөрний дутагдал гэсэн оноштойгоор эмнэлэгт хэвтсэн. Фишер мэс засал хийлгэхээс татгалзсан юм. Энэ өвчин нь 2008 оны 1-р сарын 17-нд түүний үхлийн шалтгаан болсон бололтой. Түүнийг Исландад, Рейкьявикээс 50 км-ийн зайд орших Селфосс хотын католик сүмийн оршуулгын газарт оршуулжээ. Оршуулах ёслол Фишерийн өөрийнх нь хүслийн дагуу даруухан болж, түүний цөөн хэдэн Исланд найзууд болон Миёоко Ватай нар оролцсон юм.

Цахим холбоос

 Commons: Bobby Fischer – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан