Википедиа

Душанбе

Душанбе (Тажик: Душанбе, мөн دوشنبه Дюшанбе) нь 679,400 хүнтэй, Тажикистан улсын хамгийн том болон нийслэл хот юм. Тажик хэлний Душанбе гэдэг нь монголчилбол Даваа гараг гэх утгатай[9] бөгөөд Даваа гарагт нээгддэг зах зээл байснаа өргөжиж хот болсон түүхтэй юм.

Душанбе
Душанбe
Нийслэл
Хиймэл дагуулын үзэмж
Үндэсний номын сан
Хажи Якубын сүм
Парламентын Ордон
Тажикистаны академийн театр
Айнийн дуурийн театр
Урлагийн дээд сургууль
Душанбе албан ёсны тамга
Тамга
Душанбе, Тажикистан
Душанбе
Душанбе
Тажикистан дахь Душанбегийн байршил
Душанбе, Ази
Душанбе
Душанбе
Душанбе (Ази)
Душанбе, Дэлхий
Душанбе
Душанбе
Душанбе (Дэлхий)
Солбицол: 38°32′12″N 68°46′48″E / 38.53667°N 68.78000°E / 38.53667; 68.78000Солбицол: 38°32′12″N 68°46′48″E / 38.53667°N 68.78000°E / 38.53667; 68.78000
Улс Тажикистан
Бүс нутагДушанбе
Үгийн гаралДаваа гараг
Дүүргүүд
Жагсаалт
  • Исмаил Самани
  • Авиценна
  • Фердоуси
  • Шах Мансур
Засаг захиргаа
 • Хотын даргаРустам Эмомали (ТААН)
Газар нутаг
[2]
 • Газар203 км2 (78 бээр2)
 • Хотын нутаг
185 км2 (71 бээр2)
Өндөр
[3][4][5]
823 м (2,700 фут)
Хамгийн өндөр цэг
930 м (3,050 фут)
Хамгийн нам цэг
750 м
Хүн ам
 (1 сарын 1, 2022)
 • Нийслэл1,201,800[1]
Цагийн бүсUTC+5 (GMT+5)
 • Зун (ЗЦ)UTC+5 (Тажикистаны цаг)
Шуудангийн дугаар
6-Орон
Бүсийн дугаар372[3]
Улсын дугаар01, 05[6]
ХХИ (2019)0.737[7]
high
Албан ёсны хэл
Вэб сайтwww.dushanbe.tj

Түүх

засварлах

Варзоб, Кофарнихон хоёр голын бэлчирт байрладаг Дюшанбе нь 20-р зууны эхэн үе хүртэл тосгон эсвэл гацаа байжээ. 1920-1921 онуудад Бухарын сүүлчийн эмир болон Оросын улаан армийн эрхэнд ээлж дараалан орж байв. 1925 онд хот сэргээгдэж, Тажикийн өөртөө засах холбооны социалист бүгд найрамдах улсын нийслэл болсон байна. 1929 онд хотын нэрийг Сталинабад хэмээн өөрчилж, 1961 онд эргэн нэрээ авсан бөгөөд оросжсан кирилл үсэгт тохируулсан Душанбе хэмээн нэрлэгджээ.

Социализмын жилүүдэд энэ хот нь хөвөн даавуу болон торго үйлдвэрлэлээр төрөлжиж, хотын хүн ам өссөн. 1992-1997 онд үргэлжилсэн Тажикистаны иргэний дайны үеэр хот багагүй сүйдсэн.

Хүн ам зүй

засварлах

Душанбегийн хүн амыг нь үндэстэн, ястны бүтцээр ангилвал: 83.4% тажик, 9.1% узбек, 5.1% орос, 2.4% бусад болно.

Душанбе хотын хүн ам
Он Хүний тоо
1926 6,000
1936 83,000
1956 227,000
1971 388,000
1991 582,000
2002 579,000
2006 661,000

Цаг уур

засварлах
Душанбе
Уур амьсгалын диаграмм
123456789101112
 
 
72
 
8
-2
 
 
85
 
9
-1
 
 
138
 
15
4
 
 
115
 
22
10
 
 
79
 
27
13
 
 
11
 
33
17
 
 
2.4
 
36
18
 
 
1.3
 
34
16
 
 
2.7
 
30
11
 
 
30
 
23
7
 
 
48
 
17
3
 
 
69
 
11
0
Температур °C,  Тунадас мм
Эх сурвалж: WMO; wetterkontor.de
Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Душанбе
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Маx. Температур (°C) 8.1 9.3 15.1 21.9 26.8 33.0 35.7 34.4 29.9 23.2 16.5 10.6 Ø 22.1
Мин. Температур (°C) −2.4 −0.8 4.4 9.8 12.9 16.8 18.3 16.0 11.3 7.1 3.3 0.3 Ø 8.1
Тунадас (мм) 72.2 84.8 138.0 115.1 79.1 11.0 2.4 1.3 2.7 30.2 47.9 68.7 Σ 653.4
Нартай цаг (h/d) 3.9 4.3 5.0 6.6 9.1 11.2 11.4 10.9 9.6 7.2 5.5 3.8 Ø 7.4
Бороотой өдөр (d) 13.6 14.7 17.9 16.7 14.1 5.9 3.2 1.2 1.9 8.0 9.2 11.8 Σ 118.2
Агаарын чийгшил (%) 70 67 68 64 60 45 44 49 42 58 64 71 Ø 58.5
Т
е
м
п
е
р
а
т
у
р
8.1
−2.4
9.3
−0.8
15.1
4.4
21.9
9.8
26.8
12.9
33.0
16.8
35.7
18.3
34.4
16.0
29.9
11.3
23.2
7.1
16.5
3.3
10.6
0.3
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Хур тунадас
Х
у
р

т
у
н
а
д
а
с 		72.2
84.8
138.0
115.1
79.1
11.0
2.4
1.3
2.7
30.2
47.9
68.7
  1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Эх сурвалж: WMO; wetterkontor.de

Дүүрэг

засварлах

Душанбе хот нь доорх 4 дүүрэгтэй:

  1. Абу Али Ибн Сина
  2. Фирдавси
  3. Исмаил Сомони
  4. Шохмансур

Цахим холбоос

засварлах
  Commons: Душанбе – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан
 
Wiktionary
 Wiktionary: Душанбе – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу

Эшлэл

засварлах
  1. ↑ "ШУМОРАИ АЊОЛИИ ЉУМЊУРИИ ТОЉИКИСТОН ТО 1 ЯНВАРИ СОЛИ 2022" (PDF). 2022. Эх хувилбараас (PDF) архивласан: 10 October 2022. Татаж авсан: 3 February 2023.
  2. ↑ Иш татахад гарсан алдаа: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Вечёрка-2020
  3. ↑ 3.0 3.1 "About Dushanbe". U.S. Embassy in Tajikistan. Татаж авсан: 2020-08-01.
  4. ↑ M., Davidzon (1983). Dushanbe, a guide. Raduga. OCLC 11399951.
  5. ↑ Иш татахад гарсан алдаа: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Dushanbe-2021a
  6. ↑ "License Plates of Tajikistan". worldlicenseplates.com. Татаж авсан: 2021-07-28.
  7. ↑ "Sub-national HDI – Area Database – Global Data Lab". hdi.globaldatalab.org. Татаж авсан: 2018-09-13.
  8. ↑ "КОНСТИТУЦИЯ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН". prokuratura.tj. Parliament of Tajikistan. Татаж авсан: 9 January 2020.
  9. ↑ D. Saimaddinov, S. D. Kholmatova, and S. Karimov, Tajik-Russian Dictionary, Academy of Sciences of the Republic of Tajikistan, Rudaki Institute of Language and Literature, Scientific Center for Persian-Tajik Culture, Dushanbe, 2006.
"https://mn.wikipedia.org/w/index.php?title=Душанбе&oldid=819643"-с авсан