Байжу ноён

(Байжу-с чиглүүлэгдэв)

Байжу ноён (1298-1323) бол Жалайр аймгийн Мухулай ноёны удмын Антун ноёны ач хүү бөгөөд Юань улсын Буянт хаан, Гэгээн хааны төрд хүчин зүтгэж байсан шудрага албат билээ. 1323 оны намар Морин өвчүүний хэрэг явдалд өртөж Гэгээн хааны хамтаар амиа алдсан монгол төрийн шударга сайд байсан.

1320 оны 4 сарын 19-нөөс 6 сарын 17 хүртэл Төвлөн засах газрын зүүн гарын чинсан болжээ. Тус оны 10 сарын 6-нд баруун гарын чинсан Тэмүдэр нас барсны дараа 11 сарын 1-нд Дармабал вангийн хатан Тажи мөн таалал төгссөн. 12 сарын 4-нд Байжун Төвлөн засах газрын баруун гарын чинсан болж, зүүн гарын чинсангийн орыг цуцалсан. Ингээд Байжу цор ганц чинсан болжээ. Гэгээн хааны засаглалын үед хааны шадар түшмэлд тооцогдож, хамгийн их нөлөөтэй байсан. 1321-1323 оны хооронд шадар түшмэдийн хамтаар Жи Юаний шинэ хуулийг засварлаж, Их Юань улсын нэвтэрхий хуулийг найруулж, хааны тамгаар батлуулжээ. Тус хуулийг хатуу мөрдүүлэх удаа дараагийн үйл ажиллагаа нь тус улсын дотор байсан ялзарсан эрх баригч нарыг хааны эсрэг хөдлөхөд хүргэсэн. 1323 оны 9 сарын 4-д Юй Ши дайфу түшмэл Тиши, Эсэнтөмөр ван нарын хуучин сайд Тэмүдэрийн талын ноёдыг хамтруулж, ордны цэргийг захирах эрх мэдлээрээ тус өдрийн шөнө Наньпу буюу Морин өвчүү гэх газар Гэгээн хаан, Байжу чинсан нарыг хороожээ. 1324 онд Есөнтөмөр хаан, түүний хүү Дармаширийг түмтийн ноёноор өргөмжилсөн.

Холбоотой мэдээлэл

засварлах