Азийн морин дивиз
Азийн морин дивиз нь Оросын иргэний дайнд болон Монголын 1921 оны Ардын хувьсгалын жилүүдэд орос бус ази гаралтай үндэстнүүдээс бүрдүүлсэн цэргийн нэгтгэл юм. Тус дивиз нь Барон Унгерн фон Штернбергийн удирдлагаар 1921 онд Монголын Нийслэл хүрээг хятадын гамин цэргээс чөлөөлсөн түүхэн гавьяатай юм.
| Азийн морин дивиз | |
|---|---|
| |
| Идэвхтэй | 1919 оны 5 сарын 28-1921 оны намар хүртэл |
| Улс |  Орос Цагаан хөдөлгөөн(1920 оны 9 сар хүртэл) .svg){kind=small} Богд Хаант Монгол Улс(1920 оны 9 сараас хойш) |
| Зэвсэгт хүчин | Оросын Дорнод хязгаарын зэвсэгт хүчин (1920 оны 4 сар хүртэл) |
| Цэргийн төрөл | Морин цэрэг |
| Төрөл | Хуурай замын цэргийн бүлэг |
| Хүч | 2400 сэлэм |
| Байрласан газар | Хүрээ, Монгол |
| Тулалдаан | Нийслэл хүрээг чөлөөлсөн |
Монголд нэвтэрсэн нь
засварлах
Урьд нь Семенов, Унгерн хоёр цагаан хааны цэрэг байхдаа Монголын Ховдын хязгаарт офицерээр алба хашиж байсан найзууд билээ. Тийм ч учраас эд Монголыг сайн мэддэг байсан юм. Унгерний цэрэг Хүрээ рүү Сэлбэ Улиастай голын дундуур одоогийн Цагаан даваагаар даван ирж Хятадын армитай тулалдаад ихэд ялагдан буцсан. Энэ үед Хүрээн дэх оросуудын байдал хүндэрч хувьсгалч үзэлтэй Кучеренко нар биднийг гамин цэрэгт ховлосноос болж олон хүн шоронд орсон юм. Барон 1921 он гармагц хоёрдугаар сард дахин довтолж өөрөөсөө хэд дахин олон хүнтэй Хятадын байнгын армийг бутцохисон. Тэр үед маш их цуу явж байсан. Хятадын талд үнэн очдоггүй байсан болохоор олон мянган цэрэгтэй арми ирчихэж гэж сэтгэлээр унаад ялагдсан байх талтай. Хятадууд Бээжингээс нэмэлт хүч татах хүсэлт гаргасан байсан. Түүний түрүүчийг Барон өөрөө мордон Чойр орчимд хиар цохисон юм. Үүнээс хойш хятадууд Монголд Бароныг дийлэхгүй юм байна гэж ойлгоод дахиж нааш нь цэрэг цуух хөдөлгөөгүй.
Унгерн маш том төлөвлөгөөтэй байсан. Хүрээний ард түмний дэмжлэгээр Орост болсон иргэний дайны галыг эргүүлэх гэж оролдож, улаантнуудыг ялж, хаант засаглалыг сэргээхээр явж байв. Тиймээс Унгерн ард түмнийхээ үйлдсэн харгис хэрцгий байдлыг цэрэг ямар нэгэн байдлаар хязгаарлах гэж оролдсон боловч чадаагүй. Хаашаа ч харсан, хаа сайгүй дүүжлүүр байсан гэдгийг нүдээр үзсэн нэгэн гэрч дурссан. Хөөрхий ард түмэн, буддын лам нар, эмэгтэйчүүд, эрэгтэйчүүд, хөгшин залуу, хүүхэд ч бай тэдний дээр найгацгаав. Унгерн монголчуудын эсрэг харгислал үйлдсэн цэргүүдийг цаазаар авах хүртэл хатуу шийтгэх тухай зарлиг гаргасан боловч энэ зааврыг тэр бүр дагаж мөрддөггүй байв.
Гурав хоногийн дараа Унгерн хатуу дүрэм тогтоожээ: дээрэм тонуул хийсэн гэж сэжиглэгдсэн хүн бүр, тэр байтугай нутгийн оршин суугчдыг хүртэл хатуу шийтгэх ёстой байв. Удалгүй үймээн самуун бараг зогсов, нэг "гэхдээ" нь: антисемит Цагаан оросуудаас болж уг тогтоол нь еврейчүүдэд хамаарахгүй байв.
Хүрээ руу дайрсны дараа еврей гэр бүлүүд хотод үлдсэн хэвээр байсан бөгөөд Унгерны казакууд сонгодог погромуудыг хийжээ. Тэдний уламжлалд антисемитизм байдаггүй тул монголчууд юу болоод байгааг ойлгосонгүй. Еврейчүүдийг морин цэргүүд агнаж, Хүрээ хотын гудамжаар хөөж, линч хийж, зугаа цэнгэлийн зорилгоор олны өмнө тамлуулж байв.[1]