"Алтан бөмбөг" шагнал
"Алтан бөмбөг" шагнал (франц. Ballon d'Or, "Балон дор" гэж дуудна) нь Францын France Football сэтгүүлээс жил бүр оны шилдэг хөлбөмбөгчинд олгодог хамгийн нэр хүндтэй шагнал гэж тооцогддог. 1956 онд анхны "Ballon d'Or" шагналыг хүртэж байжээ. 2010 онд France Football болон FIFA-гийн хооронд байгуулсан гэрээний дагуу уг шагналыг FIFA-гийн оны шилдэг тоглогчийн шагналтай түр хугацаанд нэгтгэж, "FIFA Ballon d'Or" гэж нэрлэж байжээ. 2016 онд France Football болон FIFA-гийн хамтын шагнал зогссон юм.
.jpg)
"Алтан бөмбөг" шагналыг France Football сэтгүүлийн ерөнхий редактор асан Габриэль Ано (франц. Gabriel Hanot; 1889—1968) анх үүсгэн байгуулжээ. 1956-2006 онд Алтан бөмбөгийг хөлбөмбөгийн сэтгүүлчдийн санал хураалтаар шагнаж байсан бол 2007 оноос хойш үндэсний шигшээ багийн дасгалжуулагч, ахлагч нар санал өгөх эрхтэй болсон байна. Эхэндээ "Ballon d'Or" шагналыг зөвхөн Европын тоглогчдод олгодог байсан бол 1995 онд Европын клубт үзүүлсэн амжилтыг харгалзан аль ч үндэстний хөлбөмбөгчинд шагнал гардуулах боломжтой болсон юм. 2007 оноос хойш "Алтан бөмбөг" шагналыг дэлхийн аль ч мэргэжлийн хөлбөмбөгчин хүртэх боломжтой болсон байна.
Шагнал хүртсэн хөлбөмбөгчдийн жагсаалт
засварлах| Он | Улс | Тоглогч | Клуб | Байрлал |
|---|---|---|---|---|
| Алтан бөмбөг (1956—2009) | ||||
| 1956 | Англи | Стэнли Мэттьюз | Блэкпүүл | Довтлогч |
| 1957 | Испани | Альфредо Ди Стефано | Реал Мадрид | Довтлогч |
| 1958 | Франц | Раймон Копа | Реал Мадрид | Довтлогч |
| 1959 | Испани | Альфредо Ди Стефано | Реал Мадрид | Довтлогч |
| 1960 | Испани | Луис Суарес | Барселона | Хагас хамгаалагч |
| 1961 | Итали | Омар Сивори | Ювентус | Довтлогч |
| 1962 | Чехословак | Йозеф Масопуст | Дукла (Прага) | Хагас хамгаалагч |
| 1963 | ЗХУ | Лев Яшин | Динамо (Москва) | Хаалагч |
| 1964 | Шотланд | Денис Лоу | Манчэстер Юнайтэд | Довтлогч |
| 1965 | Португал | Эйсебио | Бенфика (Лиссабон) | Довтлогч |
| 1966 | Англи | Бобби Чарльтон | Манчэстер Юнайтэд | Хагас хамгаалагч,
довтлогч |
| 1967 | Унгар | Флориан Альберт | Ференцварош | Довтлогч |
| 1968 | Умард Ирланд | Жорж Бест | Манчестер Юнайтед | Хагас хамгаалагч |
| 1969 | Итали | Жанни Ривера | Милан | Хагас хамгаалагч |
| 1970 | ХБНГУ | Герд Мюллер | Бавари (Мюнхен) | Довтлогч |
| 1971 | Нидерланд | Йохан Кройф | Аякс | Довтлогч |
| 1972 | ХБНГУ | Франц Беккенбауэр | Бавари (Мюнхен) | Хамгаалагч |
| 1973 | Нидерланд | Йохан Кройф | Барселона | Довтлогч |
| 1974 | Нидерланд | Йохан Кройф | Барселона | Довтлогч |
| 1975 | ЗХУ | Олег Блохин | Динамо (Киев) | Довтлогч |
| 1976 | ХБНГУ | Франц Беккенбауэр | Бавари (Мюнхен) | Хамгаалаг |
| 1977 | Дани | Аллан Симонсен | Боруссиа (Мёнхенгладбах) | Довтлогч |
| 1978 | Англи | Кевин Киган | Гамбург | Довтлогч |
| 1979 | Англи | Кевин Киган | Гамбург | Довтлогч |
| 1980 | ХБНГУ | Карл-Хайнц Румменигге | Бавари (Мюнхен) | Довтлогч |
| 1981 | ХБНГУ | Карл-Хайнц Румменигге | Бавари (Мюнхен) | Довтлогч |
| 1982 | Итали | Паоло Росси | Ювентус | Довтлогч |
| 1983 | Франц | Мишель Платини | Ювентус | Хагас хамгаалагч |
| 1984 | Франц | Мишель Платини | Ювентус | Хагас хамгаалагч |
| 1985 | Франц | Мишель Платини | Ювентус | Хагас хамгаалагч |
| 1986 | ЗХУ | Игорь Беланов | Динамо (Киев) | Довтлогч |
| 1987 | Нидерланд | Рууд Гуллит | Милан | Хагас хамгаалагч |
| 1988 | Нидерланд | Марко ван Бастен | Милан | Довтлогч |
| 1989 | Нидерланд | Марко ван Бастен | Милан | Довтлогч |
| 1990 | Герман | Лотар Маттеус | Интер | Хамгаалагч,
Хагас хамгаалагч |
| 1991 | Франц | Жан-Пьер Папен | Олимпик Марсель | Довтлогч |
| 1992 | Нидерланд | Марко ван Бастен | Милан | Довтлогч |
| 1993 | Итали | Роберто Бажо | Ювентус | Довтлогч |
| 1994 | Болгар | Христо Стоичков | Барселона | Довтлогч |
| 1995 | Либери | Жорж Веа | Милан | Довтлогч |
| 1996 | Герман | Маттиас Заммер | Боруссия (Дортмунд) | Хамгаалагч,
Хагас хамгаалагч |
| 1997 | Бразил | Рональдо | Интер | Довтлогч |
| 1998 | Франц | Зинедин Зидан | Ювентус | Хагас хамгаалагч |
| 1999 | Бразил | Ривалдо | Барселона | Довтлогч |
| 2000 | Португал | Луиш Фигу | Реал Мадрид | Хагас хамгаалагч |
| 2001 | Англи | Майкл Оуэн | Ливерпуль | Довтлогч |
| 2002 | Бразил | Рональдо | Реал Мадрид | Довтлогч |
| 2003 | Чех | Павел Недвед | Ювентус | Хагас хамгаалагч |
| 2004 | Украин | Андрей Шевченко | Милан | Довтлогч |
| 2005 | Бразил | Роналдиньо | Барселона | Хагас хамгаалагч, довтлогч |
| 2006 | Итали | Фабио Каннаваро | Реал Мадрид | Хамгаалагч |
| 2007 | Бразил | Кака | Милан | Хагас хамгаалагч |
| 2008 | Португал | Криштиану Рональду | Манчэстэр Юнайтэд | Довтлогч |
| 2009 | Аргентин | Лионель Месси | Барселона | Довтлогч |
| ФИФА-Алтан бөмбөг буюу "FIFA Ballon d'Or" (2010—2015) | ||||
| 2010 | Аргентин | Лионель Месси | Барселона | Довтлогч |
| 2011 | Аргентин | Лионель Месси | Барселона | Довтлогч |
| 2012 | Аргентин | Лионель Месси | Барселона | Довтлогч |
| 2013 | Португал | Криштиану Рональду | Реал Мадрид | Довтлогч |
| 2014 | Португал | Криштиану Рональду | Реал Мадрид | Довтлогч |
| 2015 | Аргентин | Лионель Месси | Барселона | Довтлогч |
| Алтан бөмбөг (2016 оноос) | ||||
| 2016 | Португал | Криштиану Рональду | Реал Мадрид | Довтлогч |
| 2017 | Португал | Криштиану Рональду | Реал Мадрид | Довтлогч |
| 2018 | Хорват | Лука Модрич | Реал Мадрид | Хагас хамгаалагч |
| 2019 | Аргентин | Лионель Месси | Барселона | Довтлогч |
| 2020 | "COVID-19" болоод шагнал гардуулаагүй | |||
| 2021 | Аргентин | Лионель Месси | Пари Сен-Жермен | Довтлогч |
| 2022 | Франц | Карим Бензема | Реал Мадрид | Довтлогч |
| 2023 | Аргентин | Лионель Месси | Интер Майами | Довтлогч |
| 2024 | Испани | Родриго Эрнандес | Манчестер Сити | Хагас хамгаалагч |