Иост Гипперт

Иост Гипперт (1956 оны 3 дугаар сарын 12-нд ХБНГУ-ын Винц-Нийдэрвенигерн хотод төрсөн, одоо Хаттингэн хотод амьдарч байгаа) нь хэл шинжээч, кавказ судлаач, зохиолч бөгөөд Франкфурт хотын Йохан-Волфганг Гётегийн нэрэмжит их сургуулийн хэл шинжлэлийн хүрээлэнгийн харьцуулсан хэл шинжлэлийн профессор.

Иост Гипперт

Намтар

Тэрээр 1972 онд ХБНГУ-ын Эссэн-Алтенэссэн хотын Лайбниц гимназ, 1972- 1977 онуудад Марбүрг хотын их сургууль, Берлин хотын их сургуулийг (Freie Universität) харьцуулсан хэл шинжлэл, энэтхэг, япон, хятад судлалаар тус тус төгссөн бөгөөд 1977 онд “Энэтхэг-Европ хэлний өгүүлбэр зүйн инфинит хөгжил“ сэдвээр докторын (PhD) зэрэг хүртсэн. 1977-1990 онд Берлин, Вена, Зальцбург хотын их, дээд сургуулиудад шинжлэх ухааны чиглэлээр багшаар ажиллаж байлаа. 1991 онд Бамберг хотын их сургуулийн компютер-дорно дахины хэл шинжлэлийн тэнхмийн туслахаар ажиллаж байхдаа армен, гүрж хэлэн дэх иран хэлнээс авсан үгнүүд“ сэдэвт ажлаар багшлах эрх авч байжээ. Йост Гипперт нь 1994 оноос одоог хүртэл Франкфүрт хотын Йохан-Волфганг Гётегийн нэрэмжит их сургуулийн харьцуулсан хэл шинжлэлийн танхимд багшаар ажиллаж байна. 1996 оноос тэрээр Гүрж улсын Гелати хотын Шинжлэх ухааны академийн гишүүн, 2002 оноос Турфан судлалын комиссын гишүүн, 2007 оноос Берлин-Бранденбүргийн шинжлэх ухааны академийн „Хэл“ төвийн гишүүнээр тус тус сонгогдон ажиллаж байна. 1997 онд Гүрж улсын Тбилиси хотын Сулхан Саба Оберлианийн нэрэмжит их сургуулийн хүндэт профессор, 2009 онд Тбилис хотын Иванэ Джавахишвилийн нэрэмжит их сургуулийн хүндэт доктор, 2013 онд Батуми хотын Шота Руставелиийн нэрэмжит их сургуулийн хүндэт доктор болсон. Одоо түүний удирдлаган доор Франкфүрт хотын Йохан-Волфганг Гётегийн их сургуулийн харьцуулсан хэл шинжлэлийн танхимын Энэтхэг-Европын хэл, түүх, ерөнхий хэлний хэв шинж /тупологи/-ээс гадна кавказ бүсийн хэл, олон улсын хамтын ажиллагааны төслүүд явагдаж байна. 1987 оноос хойш түүний санаачилсан ТИТУС-төслийг (TITUS-Project) хэрэгжүүлж ирсэн. Судалгааны гол чиглэлд нь түүхэн-харьцуулсан хэл шинжлэл, хэлний хэв шинж, мультимедиа хэлний баримт, электрон бичгийн хэв дүн шинжилгээ хийх зэрэг ажлууд орно.

Иост Гипперт, Батуми, 2013

Digital Humanities

Палимпсэст гар бичмэлийн судалгаа (Синай ууланд)

TITUS, ARMAZI, GNC, LOEWE

Йост Гипперт нь ТИТУС (Энэтхэг-Германы бичгийн болон дуу хоолойны тайлбар тольтой материал) буюу эртний Энэтхэг-Германы хэл, тэдгээртэй ойролцоо хэлнээс уламжлан үлдсэн бичгэн материалыг бүрэн дижитал хэлбэрт оруулах төслийг санаачлагч юм. Мөн 1999 онд АРМАЗИ төсөл (кавказын хэл болон соёл, цахим баримт) буюу кавказ хэлний материалыг бүрэн дижитал хэлбэрт оруулах төслийг санаачилсан юм.

Цахим бичгийн хэв дүн шинжилгээ

1990-ээд оны дунд үеэс хойш Йост Гипперт нь дорно дахины гар бичмэл, тэдгээрийг дижитал хэлбэрт оруулах төсөл дээр ажиллаж байна (Жишээ нь: Берлин хотын Турфаны цуглуулгын тохар гар бичмэл, Синай уулан дээрээс олдсон кавказ-албаны палимсест гар бичмэл). Мөн 2009 оноос эхлэн энэ ажлаараа Хамбургийн их сургуулийн судалгааны баг (гар бичмэл, түүний соёл)-т оролцож ажиллаж байна. 2013 оны зун дахин Хамбургийн их сургуулийн “Гар бичмэл, соёлын нэвтэрхий толь“-ийг нэгтгэх, “Дорно дахины гар бичмэл судлалыг харьцуулах“ зэрэг гарын авлагыг боловсруулахад оролцжээ.

Үйл ажиллагаа

Төслүүд

• 1995-1998 (DFG): Avesta and Rigveda: Electronic Analysis
• 1995-1999 (INTAS): The Georgian Verbal System
• 1999-2002 (Volkswagen Foundation, EUR 117,900): Caucasian Languages and Cultures: Electronic Documentation
• Since 2000 (DFG): Graduate School “Types of Clauses: Variation and Interpretation”
• 2002-2006 (Volkswagen Foundation, EUR 167,800): Endangered Caucasian Languages in Georgia
• 2003-2007 (Volkswagen Foundation): Palimpsest Manuscripts of Caucasian Provenience
• 2005-2009 (INTAS): Georgian Gospels
• 2005-2007 (Volkswagen Foundation, EUR 189,000): The Linguistic Situation in modern-day Georgia
• 2008-2014 (DFG, EUR 240,000): Old German Reference Corpus
• Since 2008 (BMBF): German Language Resource Infrastructure
• 2009 (Volkswagen Foundation, EUR 400,000): Aché Documentation Project
• Since 2009 (DFG/NEH, EUR 96,000): RELISH (Rendering Endangered Languages Lexicons Interoperable Through Standards Harmonization)
• Since 2009 (Volkswagen Foundation): Georgian Palimpsest Manuscripts
• 2010 (Google Inc., US$49,600): Corpus Caucasicum
• Since 2011 (HMWK, EUR 3,792,000): LOEWE Research Unit “Digital Humanities – Integrated Processing and Analysis of Text-based Corpora”
• Since 2011 (Volkswagen Foundation, EUR 299,600): Khinalug Documentation Project
• Since 2011 (DFG): Relative Clauses in a Typological View
• Since 2012 (Volkswagen Foundation, EUR 390,400): Georgian National Corpus

Ном хэвлэл

• 1977: The syntax of infinitival formations in the Indo-European languages. (Europäische Hochschulschriften, 21/3), 360 pp.; Frankfurt, Bern, Las Vegas: Lang 1978. Dissertation
• 1990: Iranica Armeno-Iberica. A study of Iranian loan words in Armenian and Georgian, 451 + 389 pp.; Vienna: Austrian Academy of Sciences 1993. Inaugural dissertation.
• 2007: Gippert, Jost / Sarjveladze, Zurab / Kajaia, Lamara: The Old Georgian Palimpsest Codex Vindobonensis georgicus 2, edited by Jost Gippert in co-operation with Zurab Sarjveladze and Lamara Kajaia, 368 pp.; Turnhout: Brepols 2007.
• 2008: Gippert, Jost / Schulze, Wolfgang / Aleksidze, Zaza / Mahé, Jean-Pierre: The Caucasian Albanian Palimpsests of Mount Sinai, 2 vols., XXIV + 530 pp.; Turnhout: Brepols 2009.
• 2010: Gippert, Jost / Schulze, Wolfgang / Aleksidze, Zaza / Mahé, Jean-Pierre: The Caucasian Albanian Palimpsests of Mount Sinai. Vol. III: The Armenian Layer, edited by Jost Gippert., 220 pp.; Turnhout: Brepols 2010.

Холбоосууд

 Commons: Иост Гипперт – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан

• Jost Gippert’s website