Урал чихэр өвс
Урал чихэр өвс (Латин: Glycyrrhiza uralensis (Fisch. ex DC.)) нь буурцагтны овгийн, өвслөг, олон наст, чихэр өвсний төрлийн нэгэн зүйл ургамал.[2] Уг ургамлыг англиар Chinese liquorice[3] гэж нэрлэдэг. Түүнийг чихэрлэг амт оруулагч байдлаар, мөн Дорно дахины анагаах ухаанд ашигладаг.[4]
| Урал чихэр өвс | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Биологийн ангилал | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Латин нэр | ||||||||||||||
| Glycyrrhiza uralensis Fisch. ex DC. | ||||||||||||||
| Ижил утгатай нэршил[1] | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Тархалт
засварлахУрал чихэр өвс нь бутны ойр орчимд, нуга ба хээр талд ургах ба мөн ширгэсэн гол мөрний гольдирол, нуур цөөрмийн ойр орчим, усалгааны сувгийн эрмэг зэргээр тааралдана. Монгол, Казахстан, Кавказ, Дундад Ази, Киргиз, Баруун Сибирийн өмнөд хэсэг ба Өмнөд Уралын нутгаар тархан ургана.[5]
Хэрэглээ
засварлахАнагаах ухаанд
засварлахУрал чихэр өвсний үндэсийг liquorice root эсвэл radix glycyrrhizae гэх ба эмийн зориулалтаар ашигладаг.[5] Түүний үндэс нь мөн gancao (kan-tsao; Хятад: 甘草, pinyin: gāncǎo) гэдэг нэртэйгээр Хятадын уламжлалт анагаах ухаанд хэрэглэгддэг суурь тавин ургамлын жагсаалтад багтдаг.[4] Түүнийг, ихэвчлэн, наранд хатсаны дараа хавар эсвэл намар түүж бэлтгэдэг. Урал чихэр өвсний үндэсийг Хятадын Шанси, Гансу, Шинжан мужуудад ихэвчлэн түүж бэлтгэдэг.[6] Урал чихэр өвсний үндэсэнд сахароз, пектинүүд, цардуул, глюкоз, флавоноидууд, азотлог нэгдэлүүд агуулагддаг. Урал чихэр өвсний үндэсийг ханиалга дарах, цэр ховхлох, туулгах, уушиг, цээжний өвчинг дарах, шээс хөөх, харшил эсэргүүцэх, хавдар бууруулах, шарх эдгэрүүлэх, үрэвсэл намдаах чиглэлийн янз бүрийн эм бэлдмэл хийхэд ашигладаг.
Үйлдвэрлэлд
засварлахХүнсний үйлдвэрт олон төрлийн ундаа, квас, шар айраг, цай, кофе зэргийг хийхэд түүхий эд болдог. Мөн будаг, бэх, саван, галын хорны хөөсрүүлэгч бодис, үс бэхжүүлэгч шампунь зэрэг үйлдвэрлэлийн олон салбарт ашигладаг.[7]
Мөн үзэх
засварлахЭх сурвалж
засварлах- ↑ The Plant List: A Working List of All Plant Species, archived from the original on 23 Есдүгээр сар 2019, Татаж авсан: 7 March 2017
- ↑ "Монгол орны гуурст дээд ургамлын хураангуйлсан нэрийн жагсаалт" (PDF). Монголын Бэлчээрийн Менежментийн Холбоо. Archived from the original (pdf) on 2013-12-06. Татаж авсан: 2017-02-06.
- ↑ "Glycyrrhiza uralensis information from NPGS/GRIN". Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. Татаж авсан: 30 August 2011.
- ↑ 4.0 4.1 Plants for a Future, Татаж авсан: 8 March 2017
- ↑ 5.0 5.1 Солодка уральская – Glycyrrhiza uralense Fisch
- ↑ “Gan Cao.” Chinese Medical Herbology and Pharmacology. "Archived copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2016-03-31. Татаж авсан: 2010-07-20.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help)CS1 maint: archived copy as title (link). 25 April 2010. - ↑ Солодка уральская// Энциклопедии, словари, справочники