Байцаагч түшмэл (зохиол)

«Байцаагч түшмэл» (орос. Ревизор) - Оросын алдарт зохиолч Николай Васильевич Гоголийн зохиосон таван хэсэгтэй хамгийн алдартай хошин шог жүжиг.

Анхны хэвлэлийн нүүр

Зохиогдсон түүх

Николай Гоголь 1835 оны намар уг жүжгийн зохиолыг эхлүүлсэн ажээ. Зохиолын санааг түүнд Александр Пушкин хэлж өгсөн гэж үздэг. Үүнийг Оросын зохиолч Владимир Соллогубын дурсамж нотолж байгаа юм: "Пушкин Гогольтой уулзаж, Новгород мужийн Устюжна хотод (одоогийн Вологда муж) болсон явдлын талаар яамны ажилтан дүр эсгэж, хотын бүх оршин суугчудирдлагыг мэхлэн хуурсан" тухай ярьсан гэдэг.

Н.Гоголь А.С.Пушкинд жүжгийн зохиолын явцын талаар удаа дараа захидал бичдэг байжээ, заримдаа зохиолоо орхихыг хүсдэг байсан ч Пушкины хатуу шаардлагаар үргэлжлүүлсэн гэдэг.

Энэ жүжиг бол оросын I Николайн хаанчлалын үед декабристуудын бослогыг хатуу ширүүнээр дарсны дараа бичсэн ажээ. Оросын ноёд, түшмэд, хамжлагын эзэд нь Николай хааны тусламжтайгаар Орос орныг үүрд эзэмшиж байна гэж бодож байсан ба ард түмэн, тариачдыг үзэн яддаг байжээ. Гоголь энэ зохиолдоо орос орны хоцрогдмол байдал, ноёд түшмэдийн харгис хэрцгийг шүүмжлэн бичжээ. Ийм учраас оросын нийгмийн доторх ноёрхогч эрхтэн дархтны анги нь энэ жүжгийг дайсагнан үзэх болжээ.

Жүжгийн өрнөл

1-р үзэгдэл.

Бага албан тушаалтан (коллежийн бүртгэгч, зэрэглэлийн хүснэгтийн хамгийн доод зэрэглэл) Хлестаков Иван Александрович үйлчлэгч Осипийн хамт Петербургээс Саратов руу явдаг. Тэд замдаа орон нутгийн жижиг хотод саатаж Хлестаков хөзөр тоглоод мөнгөгүй үлджээ. Яг энэ үед хотын дарга Антон Антонович Сквозник-Дмухановскоос нарын хотын бүх удирдлагууд авлига, хээл хахуульд автсан байсан бөгөөд хотын дарга Санкт-Петербургээс байцаагч түшмэл нууцаар ирж байгаа тухай захидлаас мэдээд хэзээ ирэхийг айж ядан хүлээж байжээ. Хотын дарга доод албан тушаалтнуудаа гэртээ цуглуулж, тэдэнд захидал уншиж, байцаагчийг ирэхэд бэлэн байх заавар өгдөг байна. Хотын чинээлэг Бобчинский, Добчинский нар зочид буудалд Хлестаковыг санамсаргүйгээр олж мэдээд үүнийг байцаагч түшмэл гэж үзээд захирагчид очиж мэдэгдэв. Эндээс хамаг үймээн эхэлнэ. Бүх албан тушаалтнууд, албан хаагчид нүглээ нуун дарагдуулах гэж яарч эхлэнэ. Антон Антонович өөрөө хэсэг хугацаанд ухаан алдаж байсан ч удалгүй ухаан орж, байцаагч түшмэлд өөрөө бөхийх хэрэгтэйгээ ойлгов.

2-р үзэгдэл

Үүний зэрэгцээ өлсгөлөн Хлестаков зочид буудлын хамгийн хямд өрөөнд сууж, хоол хүнс, мөнгөө хаанаас авахаа бодож байв. Тэрээр буудлын үйлчлэгчээс идэх хоол гуйж идээд, хүссэн зүйлээ авсны дараа хоолны хэмжээ, чанарт сэтгэл дундуур байгаагаа илэрхийлэв. Хотын дарга Хлестаковын өрөөнд гэнэт гарч ирсэн нь түүнд таагүй байдал болов. Эхэндээ тэрээр төлбөрийн чадваргүй зочин байна гээд зочид буудлын эзэн ховолж гэж боддог. Засаг дарга өөрөө хотын нөхцөл байдалд хяналт шалгалт хийх нууц даалгавартай ирсэн нийслэлийн нэгэн чухал албан тушаалтантай ярилцаж байна гэж итгэж буйгаа илэн далангүй хэлдэг. Хотын дарга Хлестаковыг байцаагч түшмэл гэж ойлгоод түүнд хахууль өгчээ. Хлестаков хотын даргыг сайхан сэтгэлтэй, зохистой иргэн гэж бодоод түүний өгсөн "зээлийг" авчээ. "Би түүнийг хоёр зуу гуйхад нь дөрвөн зууг атгуулж хуурсан" гэж хотын дарга дотроо баярлав. Гэсэн хэдий ч тэрээр Хлестаковын талаар илүү их мэдээлэл олж авахын тулд тэнэг юм шиг дүр үзүүлэхээр шийджээ. Хотын дарга дотроо "Түүнийг нууц байцаагч гэж үзэх хүсэлтэй байна." - "За, бид аймхай гэж бодог, тэр ямар хүн болохыг бид огт мэдэхгүй юм шиг дүр үзүүлье." Гэхдээ Хлестаков угаасаа гэнэн зангаараа хотын захирагч юу ч үгүй ​​үлддэг, итгэл үнэмшлээ алдалгүй шууд авирладаг, гэвч тэр бол "нарийн зүйл", "та түүнд анхаарлаа хандуулах хэрэгтэй" гэж боддог. Дараа нь хотын дарга Хлестаковт ундаа өгөх төлөвлөгөөтэй байгаа бөгөөд тэр хотын буяны байгууллагуудыг шалгахыг санал болгов. Хлестаков үүнтэй санал нэг байна гэв.

3-р үзэгдэл

Дараа нь энэхүү арга хэмжээ хотын даргын байранд үргэлжилэв. Нэлээд халамцуу Хлестаков бүсгүйчүүд - Анна Андреевна, Марья Антоновна нарыг хараад "шоуд"-хаар шийджээ. Тэдний өмнө зураг зурахдаа тэрээр Санкт -Петербург дахь чухал байр суурийнхаа тухай үлгэр ярьж өгдөг бөгөөд хамгийн сонирхолтой нь тэр өөрөө түүндээ итгэдэг байна. Тэрээр Барон Брамбеус хэмээх нууц нэрээр Москвагийн телеграфт дуурь хэрхэн бичиж өгдөг, зохиогчдод бага мөнгө төлсөн Смирдин түүнд "нийтлэл бичдэг", тарвас тарвасаар бөмбөг бэлэглэснийхээ төлөө түүнд 40 мянган рубль өгдөг тухай худлаа ярьж байна. долоон зуун рубль ба усан онгоцоор ирсэн Парисын шөл (энэ нь жүжгийг бүтээхээс өмнөхөн зохион бүтээсэн лаазалсан хоол гэсэн үг), тоонууд, ноёд түүний хүлээн авах өрөөнд хэрхэн чимээ шуугиан тарьж, 35000 шуудан хүргэгчид гэрт нь ирж захирлын албан тушаалыг санал болгов. Тэрээр уран зохиолын болон хөгжмийн бүтээлүүдийг өөртөө багтаасан байдаг бөгөөд энэ нь "сэтгэлгээний ер бусын хөнгөн байдлаас" болж, "нэг үдэш тэр бүх хүмүүсийг гайхшруулсан юм шиг санагдсан." байна. Марья Антоновна түүнийг худлаа хэлсэн гэж буруутгахад тэр бүр ичиж зовдоггүй. Гэвч удалгүй нийслэлийн согтуу зочны хэл нь орооцолдож, Хлестаков хотын захирагчийн тусламжтайгаар "амрах" болно.

4-р үзэгдэл

Маргааш өглөө нь Хлестаков юу ч санахгүй, тэр "фельдмаршал" биш, харин хамт олны бүртгэгч гэж сэрдэг. Үүний зэрэгцээ, хотын албан тушаалтнууд Хлестаковыг хахууль өгөхийн тулд "цэрэг маягаар" жагсаж, тэр зээл авч байна гэж бодоод (мөн гэртээ хариад бүх өрийг төлөх болно гэдэгт итгэлтэй байж) мөнгө хүлээн авдаг. Бобчинский, Добчинский хоёр байцаагчид хахууль өгөх ямар ч шалтгаан байхгүй гэх бодол төржээ. Хлестаков өөрөө мөнгө гуйж, "тэр замд мөнгөө бүрэн зарцуулсан" гэсэн "хачирхалтай хэргийг" дурджээ. Цаашилбал, бусад албан хаагчид "Засаг даргыг духаараа мөргөн" Хлестаков руу нэвтэрч, түүнд мөнгөө (дарс, элсэн чихэр) өгөхийг хүсч байна. Зөвхөн Хлестаковт хахууль өгсөн гэдгээ ухаарч, хэрэв түүнд зээл санал болговол тэр авах болно гэдгээ илэрхийлээд эрс татгалзсан байна. Гэсэн хэдий ч Хлестаковын үйлчлэгч Осип эзнээсээ илүү ухаалаг байсан тул, мөнгө ч бараа ч хээл хахууль хэвээр байгааг ойлгодог бөгөөд худалдаачдаас бүх зүйлийг авдаг бөгөөд үүнийг "олс ч замд хэрэг болно" гэсэн урам зориг орж бүхнийг авдаг. Сүүлийн зочдыг үдсэний дараа тэрээр Антон Антоновичийн эхнэр, охиныг эргүүлж амждаг. Хэдийгээр тэд бие биенээ ганцхан өдөр мэддэг байсан ч тэр хотын даргын охинтой суухыг гуйж, эцэг эхийн зөвшөөрлийг авдаг байна. Осип Хлестаковыг хууран мэхлэлтийг илрүүлэхээс өмнө хотоос хурдан явахыг зөвлөв. Хлестаков эцэст нь явахдаа найз Тряпичкинд орон нутгийн шуудангаас болсон явдлын тухай захидал илгээжээ.

5-р үзэгдэл

Хотын дарга болон түүний тойрон хүрээлэгчид "байгаагч түшмэлийг" явахад нь тайвширч гүнзгий амьсгаа авав. Уран зөгнөлдөө хотын дарга өөрийгөө , Петербургт амьдардаг генерал гэж тосоолно. Хүрэх боломжгүй өндөрт гарсны дараа тэрээр Хлестаковт гомдоллохоор очсон худалдаачдад "чинжүү өгөх" шийдвэр гаргажээ. Тэр тэдний талаар эргэлзэж, сүүлчийн үг гэж хэлэв, гэхдээ худалдаачид Марья Антоновна, Хлестаков нарын сүй тавих ёслолд (дараа нь хуриманд) баялаг амлалт өгөхийг амлавал хотын дарга бүгдийг уучилжээ. Тэрээр Хлестаковын Марья Антоновнатай сүй тавьсан тухай олон нийтэд зарлахын тулд зочдыг бүрэн дүүрэн цуглуулдаг. Анна Андреевна нийслэлийн том дарга нартай холбоотой болсон гэдэгт итгэлтэй байж, нэг цагийн өмнө өөртэйгөө адилтгаж үздэг хүмүүстэйгээ ихэд ихэмсэг харьцаж эхэлдэг. Гэхдээ дараа нь гэнэтийн зүйл тохиолдоно. Орон нутгийн шуудангийн захирал өөрийн санаачлагаар Хлестаковын захидлыг нээж үзсэн бөгөөд эндээс үл танигдах этгээд хоосон нөхөр байсан нь тодорхой болдог байна. Дараагийн мэдээ ирэхэд хууртагдсан хотын дарга ийм цохилтоос сэргэж амжаагүй байна. Зочид буудалд байрлаж буй Санкт -Петербургийн албаны хүн цугларсан бүх хүмүүсийг түүнтэй нэгдэхийг шаардаж байна. Энэ бүхэн дуу чимээгүй үзэгдэлээр төгсдөг ...

Жүжгийн нээлт

"Байцааг түшмэл" жүжгийн дүрүүд. Николай Гоголийн өөрийн 1836 онд зурсан зураг.

Н.Гоголь уг жүжгийг 1835 онд бичиж дуусаад, 1836 оны 4-р сарын 19-ний өдөр Петербург дэх Александрын театрын тайзан дээр анхны нээлт болжээ : Дүрүүдэд:- Хотын дарга — Сосницкий, Анна Андреевна — Сосницкая, Марья Антоновна — Асенкова, Ляпкин-Тяпкин — Григорьев 1-й, Земляника — Толчёнов, Бобчинский — Мартынов, Хлестаков — Дюр, Осип — Афанасьев, Пошлёпкина — Гусева нар тоглосон байна.

Монголд

Байцаагч түшмэл жүжиг

Монголын уншигчид Н.Гоголийн зохиолыг 1930-аад оноос өөрийн хэл дээр унших болсон юм. «Байцаагч түшмэл» зохиолыг нь 1936 онд Эрдэнэбатын Оюун орчуулсныг Улсын төв театрт, 1956 онд Ховд аймгийн Хөгжимт драмын театрт тус тус тоглогдож байжээ.

Уг зохиол 1940 онд «Дунд сургуулийн унших бичиг»-т хуучин монгол бичгээр анх удаа хэвлэгдсэн ба 1956 онд мөн «Дунд сургуулийн унших бичиг»-т шинэ үсгээр хоёр дахь удаагаа хэвлэгдэх

Сүүлд 1985 онд мөн тоглож байжээ.

Орчуулагч                        Эрдэнэбатын Оюун

Хотын дарга         жүжигчин Цагааны Цэгмид

Анна Андреевна жүжигчин Д.Цэрэндулам

Мария Антоновна         жүжигчин С.Дагийсүрэн

Хлестаков жүжигчин Д.Намдаг

Добчинский жүжигчин Ё.Шаравдоо

Бобчинский жүжигчин Содном

Найруулагч Ши.Аюуш

        Шатилов

Зураач         К.И.Померанцев нар тоголсон байна.