Ирланд хэл
Ирланд хэл (ирл.Gaeilge) нь Ирландчуудын хэл, Кельт хэлний нэг; Шотланд, Мэн хэлний хамт энэ нь Гойделийн дэд бүлэгт багтдаг. Ирланд хэл нь Ирланд арлаас гаралтай бөгөөд 18-р зууны сүүлч хүртэл ихэнх хүн амын анхны хэл байжээ. 19-р зууны эхэн үеэс арлын ихэнх оршин суугчдын төрөлх хэл нь Англи хэл байсан боловч Гэлвэй, Керри, Корк, Донегал зэрэг өргөн хүрээтэй мужууд, мөн Уотерфорд, Мэйо, Мийт зэрэг жижиг хэсгүүдэд ирланд хэлээр ярьдаг.
| Ирланд хэл | |
|---|---|
| Gaeilge | |
| Өөрийн нэр | [ˈɡeːlʲɟə] |
| Тархалт |  Ирланд .svg){kind=small} Их Британи  АНУ  Канад |
| Төрөлх хэлтний тоо | 1,66 сая |
| Хэлний ангилал | Энэтхэг-Европ
|
| Бичиг үсэг | Латин үсэг (Ирланд хувилбар) |
| Албан ёсны хэрэглээ | |
| Улс | Ирланд .svg){kind=small} Хойд Ирланд  Европын Холбоо |
| Тохируулагч байгууллага | Ирланд хэлний зөвлөл |
| Томьёолбор | |
| ISO 639-1 | ga |
| ISO 639-2 | gle |
| ISO 639-3 | gle |
 | |
МЭ-ний 4-р зуунаас эхтэй бичгийн үндсэн хэлбэртэй, 5-р зуунаас хойш Ирланд хэлийг латин үсгээр бичсэн тул Ирланд нь Баруун Европ дахь хамгийн эртний хэлний уран зохиолтой юм. Ирланд хэл нь Мюнстер, Коннахт, Ольстер гэсэн гурван том аялгуутай бөгөөд яриа, зөв бичих хэлний хувьд ялгаатай байдаг. Мөн 1950 онд парламентын комиссоос боловсруулсан "стандарт бичгийн хэлбэр" байдаг.
Бүгд Найрамдах Ирланд улсын албан ёсны хоёр хэлний нэг нь (англи хэлний хамт). 2005 оны 6 сарын 13-нд Ирланд хэлийг Европын Холбооны албан ёсны хэлний тоонд оруулах шийдвэр гаргасан, 2007 оны 1 сарын 1-нээс хүчин төгөлдөр болсон.
Ирландын засгийн газрын албан ёсны тоо баримтаар Бүгд Найрамдах Ирланд улсад ирланд хэлээр ярьдаг 1.570.894 хүн байдаг. Үүнээс 339,541 нь Ирланд хэлийг өдөр тутмын харилцаандаа ашигладаг; 155,039 долоо хоногт нэг удаа; 585 300 - цөөн удаа; 459 657 - бараг хэзээ ч ашигладаггүй, 31 357 нь хэлний хэрэглээний давтамжийн талаар асуултанд хариулаагүй болно. Гэсэн хэдий ч Ирланд хэлний олон идэвхтэн, мэргэжлийн хэл шинжлэлийн мэргэжилтнүүд энэ өгөгдөлд эргэлздэг. Олон хүмүүс энэ хэлийг өдөр тутмын харилцаанд ашигладаг эх хэлээр ярьдаг хүмүүсийн тоог ердөө 65,000 гэж тооцдог.