Олон Улсын Валютын Сан

Олон Улсын Валютын Сан (Англи: International Monetary Fund, IMF. монг.товчлол- ОУВС) НҮБ-ын мөнгө болон валютын зах зээлийн тогтвортой байдлыг хангах зорилготой гишүүн орнуудын хоорондох мөнгөний болон зээлийн харилцааг зохицуулах, гадаад валютаар богино болон дунд хугацаат зээл олгох замаар төлбөрийн тэнцлийн алдагдлаас үүдэлтэй гадаад валютын хүндрэлд санхүүгийн туслалцаа үзүүлэх зорилготой Засгийн газар хоорондын олон улсын мэргэжлийн байгууллага юм. Төв нь Америкийн Нэгдсэн Улсын нийслэл Вашингтон хотноо байрлах ба 2021 оны 1 сарын байдлаар 190 гишүүн орон хамраад байна.

Дэлхийн банкнаас ялгаатай нь ОУВС макро эдийн засгийн буюу харьцангуй богино хугацааны хямралд анхаарлаа хандуулдаг. Дэлхийн банк зөвхөн ядуу буурай орнуудад зээл олгодог бол ОУВС гишүүн орнуудын аль нэгэнд богино хугацааны санхүүгийн хүндрэлээ давахад зориулж тодорхой нөхцөлтэйгээр зээл олгодог.

Үүсэл

Валютын зах зээлийн тогтвортой байдлыг хангах гэх зэрэг зорилготойгоор 1944 оны 7-р сард АНУ-ын Нью-Хэмпшир муж улсын Брэттон Вүдст нээгдсэн НҮБ-ын мөнгө санхүү, эдийн засгийн хурал (англи. The United Nations Monetary and Financial Conference) дээр "Брэттон Вүдс хамтарсан тогтоол"-н үндсэн дээр дэлхийн хоёрдугаар дайны дараах сэргээн босголтын нэг алхам хэмээж Олон Улсын Сэргээн босголт Хөгжлийн Банктай (англи. International Bank for Reconstruction and Development) хамт 1945 оны 3 сард, 21 улсын бүрэлдэхүүнтэй үүсгэн байгуулагджээ. ОУВС -г албан ёсоор 1945 оны 12-р сарын 27-ны өдөр байгуулсан гэж үздэг. Энэ өдөр 22 улс Сангийн дүрэмд гарын үсэг зурсан бөгөөд 1945 оны 12-р сарын 31 гэхэд нэмээд 8 улс гарын үсэг зуржээ. Куба, Коста Рика, Польш, Нидерланд, Бразил, Уругвай нар мөн 1945 онд уг баримт бичигт гарын үсэг зурсан боловч уг байгууллагын гишүүнчлэлийг бүрэн баримт бичгийг ирүүлсэн өдрөөс эхлэн буюу 1946 оноос тооцдог байна.

1947 онд ОУВС нь үйл ажиллагаагаа эхэлсэн бөгөөд НҮБ-тай хамтран ажиллах гэрээний дагуу НҮБ-ын дорх мэргэжлийн байгууллага болсон. Дэлхийн Банктай хамтран олон улсын мөнгөний бодлогын горим, ерөнхий дүрмийг тогтоодог. Үүсгэн байгуулахад Английн эдийн засагч Жон Мэйнард Кэйнс болон Америкийн улс төрч Харри Вайт (англи. Harry Dexter White; 1892—1948) нар онцгой үүрэг гүйцэтгэжээ.

ОУВС-ийн захиралууд:

Бельги (Камиль Гутт (06.05.1946 — 05.05.1951)), испани (Родриго Рато (07.06.2004 — 01.11.2007)), голланд (Йохан Виттевеен (01.09.1973 — 18.06.1978)), герман (Хорст Кёлер (01.05.2000 — 04.03.2004)), швед(Ивар Роот^[en] (03.08.1951 — 03.10.1956) швед Пер Якобссон (21.11.1956 — 05.05.1963)), франц (Пьер-Поль Швейцер (01.09.1963 — 31.08.1973), Жак де Ларозьер (17.06.1978 — 15.01.1987), Мишель Камдессю (16.01.1987 — 14.02.2000), Доминик Стросс-Кан (01.11.2007 — 18.05.2011) Кристин Лагард (05.07.2011 — 25.09.2019)), болгар Кристалина Георгиева (2019 оны 9-р сарын 28-наас) нар.

ОУВС-гийн зорилтууд:

-Байгууллагын хүрээнд Олон улсын мөнгө, санхүүгийн асуудлаар зөвлөлдөх, хамтаран ажиллах механизмыг бий болгож олон улсын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх.

-Олон улсын худалдааг өргөжүүлэх, тэнцвэртэй өсөлтийг дэмжих, ингэснээр өндөр түвшний ажил эрхлэлт, бодит орлого бүрдүүлэх, хадгалахад хувь нэмэр оруулах, эдгээр үйл ажиллагааг эдийн засгийн бодлогын тэргүүлэх чиглэл гэж үзэн гишүүн орнуудын бүтээмжтэй нөөцийг хөгжүүлэхэд хувь нэмэр оруулах.

-Гишүүн орнуудын валютын тогтвортой байдлыг хангаж, ханшийг эмх цэгцтэй байлгаж, өрсөлдөх давуу талыг олж авахын тулд валютын ханшийн уналтаас зайлсхийх.

-Гишүүн орнуудын хооронд хийгдэж буй гүйлгээний олон талт төлбөр тооцооны системийг бий болгох, дэлхийн худалдааны өсөлтөд саад болж буй валютын хязгаарлалтыг арилгахад туслах.

-Сангийн ерөнхий нөөцийг гишүүн орнуудад зохих баталгаатайгаар түр хугацаагаар олгосноор тэдэнд итгэх итгэлийг төрүүлж, улмаар үндэсний болон олон улсын хэмжээнд хохирол учруулж болзошгүй халамжийн арга хэмжээ авахгүйгээр төлбөрийн тэнцлийн тэнцвэргүй байдлыг засах боломжтой болно.

-Дээр дурдсаны дагуу гишүүн орнуудын гадаад төлбөрийн тэнцлийн тэнцвэргүй байдлын үргэлжлэх хугацааг багасгахаас гадна эдгээр зөрчлийн цар хүрээг багасгах.

ОУВС-ийн үндсэн үйл ажиллагаа:

-мөнгөний бодлогын чиглэлээрх олон улсын хамтын ажиллагааг дэмжих

-дэлхийн худалдааг өргөжүүлэх

-зээл олгох

-мөнгөний солилцооны ханшийг тогтвортой байлгах

-зээлдэгч улс орнуудад зөвлөгөө өгөх

-эдийн засгийн боловсон хүчин бэлтгэхэд туслах

-санхүүгийн статистикийн олон улсын стандартыг боловсруулах

-Олон улсын санхүүгийн статистик мэдээллийг цуглуулах, хэвлэн нийтлэх

Цахим холбоос

Commons: Олон Улсын Валютын Сан – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан

Олон Улсын Валютын Сангийн албан ёсны цахим хуудас