Бүгд Найрамдах Нам (АНУ): Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Мөр 1:
[[Файл:GOP logo.svg|thumb|Бүгд Найрамдах Нам]]
'''Бүгд Найрамдах Нам''' ({{lang-en|Republican Party}}) [[Америкийн Нэгдсэн Улс|АНУ]]-ын үндсэн хоёр улс төрийн намын нэг. Тус намыг - ''Хуучин том нам'' (англиар Grand Old Party, ''GOP'') гэж мөн нэрэлдэг. Баруун, баруун-төв болон консерватив үзэл баримтлалтай нам.
[[Файл:Logo of the Republican Party (Poland).png|thumb|Бүгд Найрамдах Намын лого]]
Тус намын албан бус бэлэг тэмдэг нь заан (эрч хүч, эрх мэдэлийг төлөөлдөг), улаан өнгө албан бус өнгө нь юм.
 
== Түүх ==
Бүгд Найрамдах Намыг 1854 оны 2-р сарын 28-нд АНУ-ын [[Висконсин]] мужийн Рипон хотод "Чөлөөт газар нам" (англ. Free Soil Party) болон "Виг намтай" нэгтгэн байгуулжээ. Энэ нь боолчлолыг эсэргүүцэгчид, төв Засгийн газрын эрх мэдлийг өргөжүүлэхийг дэмжигчдийн нэгдэл болгон байгуулагдсан бөгөөд энэ нь өмнөдийн тариаланчид-боолын эзэд монополийг захиргааг дэмждэг Ардчилсан намаас ялгаатай нь хойд нутгийн үйлдвэрчдийн (Янки) ашиг сонирхлыг тусган дэмждэг байжээ.
 
Бүгд найрамдах нам 36-р параллелээс хойшхи мужуудад боолчлолыг хориглох (энэ нь Канзас-Небраскагийн хуулиар 1854 онд хүчингүй болсон), хүн бүрт үнэ төлбөргүй газар олгох, түүнчлэн Европоос импортолсон бараа бүтээгдэхүүнд өндөр татвар тогтоохыг дэмжиж байв. АНУ-ын Иргэний дайнд умардчууд болон тэдний удирдагч [[Абрахам Линкольн]] ялсны дараа Бүгд найрамдахчууд бараг 50 жилийн турш ерөнхийлөгчийн сонгууль, Сенат, АНУ-ын Төлөөлөгчдийн танхимын сонгуульд ноёрхсон байна.
 
Бүгд Найрамдахчууд өөрсдөө дотроо хуваагдаж, [[Теодор РузвельтийнРузвельт]]<nowiki/>ийн дэвшилтэт нам байгуулагдсаны дараа 1912 онд тэдний ноёрхлыг [[Вудро Вилсон]] тасалжээ. 1912 оноос 1968 он хүртэл Ардчилсан нам АНУ-ын улс төрийг хянаж, заримдаа Бүгд найрамдахчуудад (Калвин Кулидж, Герберт Гувер, [[Дуайт Эйзенхауэр]]) ялагдаж байсан. Намын жинхэнэ уналтыг "Шинэ чиг шугам"-ын Ардчилсан намын Франклин Рузвельтийн үе гэж нэрлэж болно. 1940-1960-аад онд [[Африк]] гаралтай Америкийн иргэний эрхийн хөдөлгөөн өрнөхөд Бүгд найрамдахчууд нам гүмхэн байжээ. Яг энэ үед Бүгд найрамдахчууд болон Ардчилсан намууд үзэл суртлын үзэл бармтлалаа эсрэгээр сольжээ.
 
[[Хүйтэн дайныдайн]]<nowiki/>ы үед Бүгд Найрамдах Нам нь коммунизмын эсрэг тэмцэл, зүүний (Маккартиизм) хавчлагын асуудлаар дотоодын улс төрд илүү түрэмгий ханддаг байсан бөгөөд түүний нэр дэвшигчид ерөнхийдөө гадаад бодлогод "шонхор" (ялангуяа Барри Голдуотер) гэж тооцогддог байв.
 
1970-аад оны дундуур Бүгд Найрамдах Нам татвараас зайлсхийсэн, хээл хахуулийн хэрэгт буруутгагдаж байсан анхны дэд ерөнхийлөгч Спиро Агнью, дараа нь Уотергейтийн дуулианы улмаас ерөнхийлөгч [[Ричард Никсон]] огцорсонтой холбоотой хүнд хямралын ирмэг дээр байсан.
 
== Удирдлага ==