Долоон жилийн дайн: Засвар хоорондын ялгаа
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Мөр 1:
{{Инфобокс
|KONFLIKT
|
|BILD
|
|
|DATUMBIS = 1763 он
|ORT = [[Төв Европ]], [[Португал]], [[Хойд Америк]], [[Энэтхэг]], [[Кариб]] болон тэнгист
|AUSGANG = 1762 он ([[Санкт-Петербургийн энхтайван|Санкт-Петербург]] ба [[Парисын энхтайван (1763)|Парис]]) болон 1763 оны ([[Парисын энхтайван (1763)|Парис]] ба [[Хубертусбургийн энхтайван|Хубертусбург]]) энхтайвны хэлэлцээрүүд; Европын [[Статус-кво|статус квог]] буцаан сэргээх, Франц Их Британид далайн чанад дахь ихээхэн хэмжээний колонио алдсан
▲| status =
|KONTRAHENT1 = {{Прусс-1750|2=Пруссийн Эзэнт Улс}}<br />{{GBR-1707|2=Их Британийн Хант Улс}}<br />[[File:Flag Portugal (1707).svg|20px|klasse=noviewer]] [[Португалын Хант Улс]]<br />{{Ханнофер-1692|2=Брауншвайг-Люнебургийн Вант Улс}}<br />[[File:Armoiries de La Falloise.svg|16px|klasse=noviewer]] [[Брауншвайг-Волфенбюттелийн Вант Улс]]<br />[[File:Flag of Hesse.svg|20px|klasse=noviewer]] [[Хессен-Касселын Гүнт Улс]]<br />[[File:Flagge Fürstentum Schaumburg-Lippe.svg|20px|klasse=noviewer]] [[Шаумбург-Липпегийн Гүнт Улс]]
|KONTRAHENT2= {{DEU-1400|Хабсбург|Австрийн}} [[Хабсбургийн Эзэнт Улс]] ([[Кайзерын Арми (АРЭГ)|Кайзерын Арми]])<br />{{FRA-843|2=Францын Хант Улс}}<br />{{RUS-1721|2=Оросын Хаант Улс}}<br />{{SWE|2=Шведийн Хант Улс}}<br />{{DEU-1400}} ([[Эзэнт Улсын Арми]])<br />{{ESP-1506|2=Испанийн Хант Улс}}<br />{{Заксен-1356|2=Заксены Вант Улс}}
|BEFEHLSHABER1=
|BEFEHLSHABER2=
|ÜBERBLICK= {{Линкбокс Долоон жилийн дайн}}
}}
'''Долоон жилийн дайнд''' (1756–1763) тухайн үеийн Европын гол гүрнүүд бүгд оролцсон бөгөөд нийтдээ 900,000-1,400,000 хүний амь үрэгджээ.<ref>[http://users.erols.com/mwhite28/wars18c.htm#7YrW Seven Years War (1755-63)]</ref> Энэ дайнд 1756-1763 онд болсон [[Европ]] ба [[колони]]йн бүх дайнуудыг хамруулж үздэг. Тухайлбал '''Померанийн дайн''' ба 1754-1763 онд явагдсан '''[[Франц-Индианы Дайн]]''' энэ дайнд хамрагдаж тооцогддог. Энэ дайнд [[
▲'''Долоон жилийн дайнд''' (1756–1763) тухайн үеийн Европын гол гүрнүүд бүгд оролцсон бөгөөд нийтдээ 900,000-1,400,000 хүний амь үрэгджээ.<ref>[http://users.erols.com/mwhite28/wars18c.htm#7YrW Seven Years War (1755-63)]</ref> Энэ дайнд 1756-1763 онд болсон [[Европ]] ба [[колони]]йн бүх дайнуудыг хамруулж үздэг. Тухайлбал '''Померанийн дайн''' ба 1754-1763 онд явагдсан '''[[Франц-Индианы Дайн]]''' энэ дайнд хамрагдаж тооцогддог. Энэ дайнд [[Прүссийн Вант Улс|Прүсс]], [[Хановерийн Электорат|Брүнсвик-Люнебургийн Электорат]], [[Их Британийн Вант Улс|Их Британийн Нэгдсэн Вант Улс]]аас (үүний дотор Британийн Хойд Америк дахь колониуд, [[Британийн Зүүн Энэтхэг компани]], [[Ирландын Вант Улс|Ирланд]]) бүрдсэн хүчин [[Австри]], [[Франц]] (үүний дотор Хойд Америк дахь Францын колони [[Шинэ Франц]], [[Францын Зүүн Энэтхэг компани]]), [[Оросын Эзэнт Улс]], [[Швед]], [[Саксоны Электорат|Саксон]]ы эсрэг дайтсан юм. [[Португалийн Вант Улс|Португал]] (Их Британийн талд) ба [[Испани]] (Францын талд) улсууд сүүлд дайнд татагдан орсон бөгөөд дайны үеэр төвийг сахисан [[Нидерланд]]ын цэргийн хүчийг [[Энэтхэг]]т довтолсон тохиолдол гарч байв.
Дайнаар Франц Хойд Өмнөд Америк дахь колонийн нэг гол гүрний байр сууриа (тухайлбал Франц Хойд Америкийн эх газар дахь эзэмшлийнхээ ихэнх хэсэг, Карибын зарим арлаа алдсан) болон Европ дахь тэргүүлэгч гүрний байр сууриа <ref>The [[Treaty of Paris (1763)|Treaty of Paris]] in {{cite book |last= Corbett |first= Julian |authorlink= Julian Corbett |coauthors= |editor= |others= |title= England in the Seven Years' War: A Study in Combined Strategy Vol. II. |origdate= |origyear= |origmonth= |url= |format= book |accessdate= |accessyear= |accessmonth= |edition= Second Edition|date= 1918|year= |month= |publisher= Longman, Green and Co. |location= London |language= English|id= |doi = |pages= |chapter= |chapterurl= |quote = }}</ref> алдсан. Франц Европ дахь энэхүү байр сууриа [[Францын хувьсгал]]аар л сэргээсэн билээ. Харин [[Их Британи]] дэлхийд зонхилох колонийн гүрэн болж гарч иржээ. [[Францын Тэнгисийн цэргийн хүчин]] бүрмөсөн сүйдсэн бөгөөд сүүлд Тэнгисийн цэргийн хүчнийг дахин сэргээх өргөн далайцтай хөтөлбөрийг [[Армада Эспакола|Испанийн флоттой]] хослуулж байж Британийн Эзэн хааны тэнгисийн цэргийн хүчний далай дахь ноёрхолд аюул занал учруулсан билээ.<ref>{{cite book |last= Kennedy |first= Paul |authorlink= Paul Kennedy |coauthors= |editor= |others= |title= The Rise and Fall of British Naval Mastery |origdate= |origyear= 1976 |origmonth= |url= |format= book |accessdate= |accessyear= |accessmonth= |edition= new introduction|date= 2004|year= |month= |publisher= Penguin Books |location= London |language= English|id= |doi = |pages= |chapter= |chapterurl= |quote = }}</ref> Ертөнцийн нөгөө талд Британийн Зүүн Энэтхэг компани Энэтхэгийн дотор хамгийн хүчтэй байр суурийг эзэлсэн бөгөөд яваандаа Энэтхэгийг Британийн Эзэнт Улсын "Эзэн хааны титэм дэх эрдэнэсийн чулуу" болгосон юм. Энэ дайныг [[Винстон Черчилль]] анхны "[[дэлхийн дайн]]" гэж тодорхойлсон.<ref>{{cite book | last = Bowen
Line 38 ⟶ 31:
* McLynn, Frank. ''1759: The Year Britain Became Master of the World''. London: Jonathan Cape, 2004. ISBN 0-224-06245-X.
==
* [http://www.thecanadianencyclopedia.com/index.cfm?PgNm=TCE&Params=A1ARTA0007300 The Seven Years' War from ''The Canadian Encyclopedia'']
* [http://www.leuthenjournal.com Ioannis' SYW Project & Uniform Plates]
|