Аун Сан Су Чи: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Мөр 29:
}}
{{Бирм үсэг}}
'''Аун Сан Су Чи''' [[Мьянмарын парламент|MP]] [[Австралийн одон|AC]] ({{MYname|MY= [[File:AungSanSuuKyi1.png|90px]]|MLCTS=aung hcan: cu. krany}}; 1945 оны 6 сарын 19-нд төрсөн) нь [[Мьянмар]]ын [[сөрөгулс хүчинтөрч, (улсМьянмарын төр)|сөрөгцэргийн хүчний]]хунтын улссөрөг төрч,хүчин Мьянмарынболсон [[Ардчиллын Төлөө Үндэсний Лиг]] (АТҮЛ)-ийн удирдагч, ерөнхий нарийн бичгийн дарга юм.

1991 оны Нобелийн Энх тайвны шагнал хүртсэн. 2016-2021 онуудад Мьянмарын Гадаад хэргийн сайд, Төрийн зөвлөх /Ерөнхий сайдын албан тушаалтай адил/.

== Хувийн амьдрал ==
Аун Сан Су Чи 1945 оны 6 дугаар сарын 19-нд Рангун хотод төрсөн. Эцэг Аун Сан орчин үеийн Мьянма улсын Зэвсэгт хүчний суурийг тавьсан генерал хүн байсан бөгөөд 1947 онд тэр үеийн Бирм улс Их Британитай тусгаар тогтнолоо хэлэлцэхэд оролцож байсан байна. 1947 онд Засгийн газрын бусад зарим гишүүд түүнийг хороожээ. Эх нь нэртэй улс төрч Дау Хин Чи охин Аун Сан болон хоёр хүүгээ өсгөсөн байна. 1960 онд эх нь Энэтхэгт Элчин сайдаар томилогдоход Аун Сан цуг Шинэ Дели явж тэндээ коллежид сурсан байна. Дараа нь Оксфордын Сэнт-Хью коллежид элсэн сурчээ. 1969 онд сургуулиа төгсөөд Нью-Йорк хотод НҮБ-ын нарийн бичгийн газар 3 жил ажилласан байна. 1972 онд Аун Сан Су Чи түвд судлаач Майкл Эйрис-тай гэрлэж Александр, Ким гэж хоёр хүүтэй болсон байна. Сүүлд 1985 онд Аун Сан Лондонгийн их сургуульд докторын зэрэг хамгаалжээ. 1988 онд Аун Сан Су Чи төрсөн нутаг Бирмд эргэн ирж улс төрийн үйл ажиллагаагаа эхлүүлжээ.

== Улс төрийн замнал ==
[[1990 оны Бирмийн бүх нийтийн сонгууль|1990 оны бүх нийтийн сонгуульд]] түүний удирдсан АТҮЛ нийт сонгогчдын 59%-ийн саналыг авч, парламентын суудлын 81% (392/485)-г эзлэхээр болсон<ref name="Pravda online">[http://english.pravda.ru/news/world/25-09-2007/97677-burma_britain-0 Aung San Suu Kyi should lead Burma], ''Pravda Online''. 25 September 2007</ref><ref name="equalitynow.org">[http://www.equalitynow.org/english/actions/action_1102_en.html The Next United Nations Secretary-General: Time for a Woman]. [[Equality Now]].org. November 2005.</ref><ref name="Times of India">[http://timesofindia.indiatimes.com/India/MPs_to_Suu_Kyi_You_are_the_real_PM_of_Burma/rssarticleshow/2118431.cms MPs to Suu Kyi: You are the real PM of Burma]. ''[[The Times of India]]''. 13 June 2007</ref><ref name="Book Ideas">Walsh, John. (February 2006). [http://www.bookideas.com/reviews/index.cfm?fuseaction=displayReview&id=3103 Letters from Burma]. Shinawatra International University.</ref><ref name="DE">[http://www.dw-world.de/dw/article/0,,4557275,00.html Deutsche Welle] Article: Sentence for Burma's Aung San Suu Kyi sparks outrage and cautious hope Quote: The NLD won a convincing majority in elections in 1990, the last remotely fair vote in Burma. That would have made Suu Kyi the prime minister, but the military leadership immediately nullified the result. Now her party must decide whether to take part in a poll that shows little prospect of being just.</ref><ref name="Penny">[http://www.pennysharpe.com/hansard/18/06/2009/daw_aung_san_suu_kyi The Hon. PENNY SHARPE] Speech: In 1990, Suu Kyi stood as the National League for Democracy's candidate for Prime Minister in the Burmese general election. The NLD won in a landslide but the military junta refused to hand over power. Page: 52</ref><ref name="Global Post">[http://www.globalpost.com/dispatch/thailand/090520/aung-san-suu-kyi-imprisonment twist in Aung San Suu Kyi's fate] Article: How a Missouri Mormon may have thwarted democracy in Myanmar. By Patrick Winn&nbsp;— GlobalPost Quote: "Suu Kyi has mostly lived under house arrest since 1990, when the country's military junta refused her election to the prime minister's seat. The Nobel Peace Laureate remains backed by a pro-democracy movement-in-exile, many of them also voted into a Myanmar parliament that never was." Published: 21 May 2009 00:48 ETBANGKOK, Thailand</ref>. Гэвч уг сонгуулиас өмнө тэр аль хэдийн [[гэрийн хорио]]нд ороод байв. Тэрээр 1989 оны 7 сарын 20-ноос эхлээд, сүүлд суллагдсан 2010 оны 11 сарын 13 хүртэлх 21 жилийн 15-ыг нь гэрийн хорионд өнгөрүүлсэн<ref>[http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-11749661 Burma releases Aung San Suu Kyi]. [[BBC News]], 13 November 2010.</ref>, дэлхийн хамгийн алдартай улс төрийн хоригдлуудын нэг байлаа<ref>Aye Aye Win, [http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/06/09/AR2006060901000.html Myanmar's Suu Kyi Released From Hospital], Associated Press (via the Washington Post, 10 June 2006.</ref>.
 
Су Чи 1990 онд [[Рафтогийн шагнал]], [[Сахаровын шагнал|Сэтгэлгээний эрх чөлөөний төлөө Сахаровын шагнал]], 1991 онд [[Нобелийн энхтайвны шагнал]], 1992 онд Энэтхэгийн засгийн газраас [[Жавахарлал Неругийн шагнал|Олон улсын ойлголцлын Жавахарлал Неругийн шагнал]], Венесуэлийн засгийн газраас [[Олон улсын Симон Боливарын шагнал]] хүртжээ. Мөн 2007 онд Канадын засгийн газраас тус улсын хүндэт иргэн цол хүртсэн<ref>{{cite news|url=http://www.reuters.com/article/idUSN17350334|title=Canada makes Myanmar's Suu Kyi an honorary citizen|accessdate=28 December 2010|date=17 October 2007|agency=Reuters }}</ref> дөрөв дэх хүн болсон<ref>{{cite web|url=http://www.theismaili.org/cms/732/Update-Mawlana-Hazar-Imam-is-made-an-honorary-citizen-of-Canada|title=Update: Mawlana Hazar Imam is made an honorary citizen of Canada|publisher=The Ismaili|date=19 June 2009|accessdate=28 December 2010}}</ref> Түүнчлэн 2011 онд [[Валленбергийн медаль|Валленбергийн медалиар]] шагнагджээ<ref name="Wallenberg Medal">[http://www.wallenberg.umich.edu/recipients.html Recipients of the Wallenberg Medal]. Wallenberg.umich.edu. Retrieved on 2 April 2012.</ref>.
 
2012 оны 4 сарын 1-нд түүний АТҮЛ Су Чиг [[Кавхму]]г төлөөлж [[Мьянмарын парламент]]ын доод танхимын гишүүнээр сонгогдсон болохыг зарласан<ref>Fuller, Thomas, [https://www.nytimes.com/2012/04/02/world/asia/myanmar-elections.html?_r=1&pagewanted=all Democracy Advocate Elected to Myanmar’s Parliament, Her Party Says], The New York Times, 1 April 2012.</ref>; түүний нам нь доод танхимын нөхөн сонгууль явагдсан 45 суудлын 43-ыг нь авч чаджээ<ref name=VOA>{{cite web |url=http://www.voanews.com/policy/editorials/Burmese-Parliamentary-Elections-146265885.html |title=Burmese Parliamentary Elections |author= |date=5 April 2012 |work= |publisher=Voice of America News |accessdate=5 April 2012}}</ref>. Сонгуулийн дүнг сонгуулийн хороо дараагийн өдөр нь баталсан байна<ref>[http://www.irrawaddy.org/archives/1661 NLD Claims Suu Kyi Victory], The Irrawaddy, 4 April 2012.</ref>.
 
2021 оны 2 дугаар сарын 1-нд Мьянмарт цэргийн эргэлт болж Аун Сан Су Чи-г баривчлан гэрийн хорионд оруулав.
 
Су Чи нь орчин үеийн Бирм улсыг үндэслэгч гэгддэг [[Аун Сан]]ы гурав дахь хүүхэд, ганц охин нь юм.