Машин: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
Мөр 12:
=== Механикийн үндэс: энгийн машин болон автомат ===
[[Зураг:CIMA mg 8366.jpg|thumb|miniatur|200px|right|''automatos humanoides'' буюу хүн автомат]]
[[Сонгодог механик]] хөгжиннь шинжлэх ухаанухааны болонсалбар хөгжихийнболон хэрээрхөгжсөнөөр механик системийг бүрэлдүүлж байгаа үндсэн эд ангийг хайж эхэлсэн ба үүнийгээ [[Атоматом]]-ын загвартай адилтган үүнээс цааш задрахгүй эд ангийг машины нэгж эд анги гжгэж нэрлэх утга санааг эртний грекийн инженер ([[Аристотель]]) гаргаж ирсэн. Эндээс [[энгийн машин]]ы тодорхойлолтууд нь гарсан ба үүнд татах [[олс]], штанг/саваа хэлбэрийн төмөр, эргэвч, [[хөшүүрэг]] болон налуу хавтгай орно.
 
Хийцийн хувьд энгийн болон маш нарийн хийцтэй механизмууд инженерийн салбарт элбэг байдаг. Тиймээс машин гэдэг нэршилийн дор хамгийн энгийн хийцтэй гар багажнаас эхлээд хоорондоо хөдөлгөөн бүхий эд ангиар (механизм) холбогдон км хүртэл сунасан том үйлдвэрийн тоног төхөөрөмжүүд ч орно.
 
Техникийн хэрэглээнд зориулсан машинууд ихэнх дээ [[хөтлөгч]]тэй (жишээ нь [[мотор]]) байх бөгөөд энэ нь их болон бага хэмжээгээр тасралтгүй энерги нийлүүлж байдаг. Энэ энергээр ажилладаг машиныг [[ажлын машин]] гэж нэрлэдэг.
Төрөл бүрийн энергийн хэлбэрийг ихэнх тохиолдолд эргэх хөдөлгөөний энерги болгон хувиргадаг мотор болон бусад машиныг [[хүчний машин]] гэж нэрлэдэг.
 
Машин нь тасралтгүй ажиллах хөтлөгчтэй бөгөөд хэсэгчлэн хувааж болох тодорхой ажлын процессыг дахин давтан гүйцэтгэж байгаа учир [[автомат]]тай утга ижил болно. Автомат нь хүн эсвэл амьтаны (урьдчилан тооцох боломжгүй) үйлдлийг төлөвлөж болох үйл ажиллагаа (алгоритм) болгон өөрчилдөг<ref name="Krämer">Sybille Krämer: ''Symbolische Maschinen. Die Idee der Formalisierung in geschichtlichem Abriss''. Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1988, ISBN 3-534-03207-1</ref>. Автомат гэдэг үг нь (''грек.: αὐτόματος-автоматос'' "-өөрийн хүсэл тэмүүлэлээр хөдлөх") анх жижиг тэргэнцэр дээр угсарсан тоглоомон хүнээс гаралтай бөгөөд байгалийн зайлшгүй дараалах хуулийг механикаар тайлбарлах гэсэн оролдлого хэмээн үздэг.