Шуурхай санах ой
Шуурхай санах ой (Англи: Random Access Memory, RAM) нь компьютерын санах ойн хэлбэр. Өнөө үеийн Шуурхай санах ой нь хадгалсан мэдээллээ иймэрхүү байдлаар буюу ямар ч дарааллаар хандаж болох явдлыг бий болгодог интеграл схемийн хэлбэртэй байна. Тус санах ойд хадгалагдсан өгөгдөлд физик байршил, өмнөх өгөгдөлтэй холбоотой байсан эсэх зэргээс үл хамааран тогтмол хугацаанд хандах тул замбараагүй хандалтад буюу random гэнэ.
Шуурхай санах ойгоос бусад соронзон диск, оптик диск зэрэг бусад өгөгдөл хадгалах төхөөрөмжүүд нь өгөгдөл бичигдсэн материалын хөдөлгөөн, эсвэл унших толгойгоор л ажиллана. Эдгээр төхөөрөмжүүдэд материалын хөдөлгөөн нь өгөгдөл дамжуулахаасаа илүү хугацаа шаардах бөгөөд дараагийн өгөгдлийн байршлаас хамаарч хандалтын хугацаа нь өөрчлөгдөж байдаг.
Шуурхай санах ой гэсэн нэрийг голдуу DRAM санах ойн DIMM гэх зэрэг тэжээлийг салгахад өгөгдөл устдаг санах ойтой холбодог. Бусад санах ойн төрлүүдээс багагүй хэсэг нь шуурхай санах ой хэлбэртэй бөгөөд үүний жишээ нь тогтмол санах ой ихэнх төрлүүд болон NOR-Flash нэртэй флаш санах ойн төрөл юм.
Түүх
засварлахЭртний компьютерүүд анх цахилгаан дамжуулалт, механик тоолуур болон үндсэн санах ойн үйл ажиллагаан дахь саатал шугамыг ашигладаг байсан. Хэт авианы саатал мөрүүд нь өгөгдлийг зөвхөн бичсэнээр нь мэдээллийг хуулбарлах боломжтой юм. 1980-аад онд анх персональ компьютерууд (ПК) нь гарч ирэхдээ 64 KB, 256 KB, 512 KB хэмжээтэй санах ойтой байж байгаад эцэст нь 1 MB хэмжээтэй болжээ. Yүнд тэр үеийн програм хангамжууд жижиг хэмжээтэй, график зураг бага ашигладаг байсан гэсэн хэд хэдэн үндсэн шалтгаан байсан бөгөөд, эдгээр бага хэмжээний санах ойнууд нь хэрэгцээгээ бvрэн хангаж чаддаг байв.
Drum санах ойн харьцангуй бага зардлаар өргөжүүлж болох ч санах ойг үр ашигтай буцаалт нь физик мэдлэгийг мөн шаарддаг. Хамгийн анхны шуурхай санах ойн бодит хэлбэрийг Williams Tube эхлүүлсэн бөгөөд үүнд катодын рентген хоолойн гадаргуун дээрх цахилгаан цэнэгтэй толбонууд агуулагдсан байдаг.
1990-ээд он гарахад, Windows гэх мэт аврага том хэмжээний үйлдлийн системүүд түгээмэл болж, компьютеруудад их хэмжээний санах ой улам улам хэрэгцээтэй болж эхэлсэн. Windows үйлдлийн системтэй анхны ПК-ууд нь 2 MB санах ойг хаяглаж чаддаг байсан бөгөөд удалгүй 4 MB нь стандарт хэмжээ болж эхэлсэн. Програм хангамжуудын хэмжээ улам улам томорч, үйлдлийн системүүд хүчирхэгжих тусам, санах ойн хэрэгцээ улам ихсэж, үнэ нь маш хурдан багасаж байлаа.
Шуурхай санах ойн төрлүүд
засварлахVRAM (Video RAM) дэлгэцийн адаптер ашигладаг санах ой юм. График зурган мэдээлэл дэлгэцэнд дамжихын тулд эхлээд үндсэн RAM-наас процессорт уншигдаад дараа нь видео RAM-д бичигдэнэ. Эндээсээ дэлгэцэнд мэдээлэл болон гарахдаа түүний тоон хэлбэрийн сигнал аналог хэлбэрт өөрөөр хэлбэл дэлгэцний электрон цацрагт хоолой бүхий төхөөрөмжийн хүлээж авах сигналын хэлбэрт шилждэг байна. Сүүлийн үеийн видео RAM ихэвчлэн 1Mb -с дээш байдаг болсон нь дэлгэцэнд зурган мэдээллийг гаргах хурд болон чанарт сайнаар нөлөөлсөн юм.
• RDRAM (Rambus DRAM) нь Rambus корпорацийн гаргасан DRAM (Dynamic RAM)-н нэг төрөл. Персонал компьютерт ашиглагдаж байгаа хамгийн хурдан санах ойны технологи болох SDRAM нь өгөгдлийг 100 MHz хурдаар дамжуулдаг бол энэ санах ойны хурд нь 600 MHz хүртэл юм. 1997 онд Intel корпораци нь Rambus технологийг шинээр гаргах motherboard-даа ашиглана, ингэснээрээ санах ойн технологит стандарт нь болно гэж зарласан боловч компьютер үйлдвэрлэгчдийн консерциум өөр санах ой болох SyncLink DRAM (SLDRAM) дээр гол анхаарлаа хандуулан ажиллаж байгаа билээ. Гэсэн ч RDRAM нь VRAM-н оронд зарим график картанд хэрэглэгдэж байгаа. Intel болон Rambus корпорациуд RDRAM- н шинэ хувилбар болох nDRAM дээр хамтарч ажиллаж байгаа билээ. Энэ шинэ санах ой нь 1600 MHz хүртэлх хурдаар өгөгдлийг дамжуулах юм.
• NVRAM (Non-Volatile Random Access Memory) нь компьютерийг унтраасан ч мэдээллээ хадгалж байдаг. Энэ санах ойн нэг төрөл нь SRAM бөгөөд тусгай зориулалтын зайгаар тэжээгддэг. Нөгөө нэг төрөл нь EEPROM санах ой ба NVRAM нь SRAM, EEPROM микросхемийн хослолоос бүрддэг.
• MDRAM (Multibank DRAM) нь MoSys корпорациас гаргасан шинэ технологи юм. Нэг бүр нь 32 Kb хэмжээтэй жижиг хавтан бүхий энэ санах ой нь өөрийн гэсэн оролт гаралтын порттой. Өгөгдлийг олон хавтангаас зэрэг уншиж бичих боломжтой тул ердийн DRAM-с хурдан байдаг. MDRAM -г 2.5 MB хэмжээтэйгээр гаргаж болох бөгөөд ингэснээр 24-bit өнгө бүхий 1024×768 харьцах хэмжээтэй дэлгэцийн адаптерт ашиглаж болно. Мөн зарим төрлийн дэлгэцийн адаптерт хэрэглэгдэж байгаа.
• SRAM (Static Random Access Memory) нь ердийн DRAM-с илүү хурдан, найдвартай ажиллагаатай санах ой. Dynamic RAM (DRAM) нь санах ой доторхоо үргэлж сэргээдэг бол SRAM нь ингэх шаардлагагүй учраас энэ ойлголтоос Static гэдэг нэр үүссэн. Санах ой руу хандах хугацаа нь DRAM-ынх 60 наносекунд байдаг бол SRAM-ынх 10 наносекунд. Гэвч энэ санах ойг үйлдвэрлэх зардал нь өндөр учраас ихэвчлэн cache санах ойд ашигладаг.
• SDRAM (Synchronous DRAM) нь ердийн санах ойг бодоход 133 MHz хүртэлх хурдтай процессортой хамт ажиллах чадалтай байгаа нь EDO DRAM болон BEDO DRAM-с 2 дахин хурдтай байгаа юм. Гэсэн хэдий ч илүү өндөр хурд дээр ажиллаж чадахуйц RDRAM, SLDRAM -г шинээр гаргаж байгаа болохоор 200 хүртэлх MHz бүхий процессор дээр энэ санах ой нь ажиллахгүй юм.
• DRAM (dynamic random access memory) SRAM-ийг бодоход илүү түгээмэл хэрэглэгддэг, арай хямд үнэтэй.
Хаяглалт
засварлахАшигтай байхын тулд санах ойн багтаамж нь уншигдах бичигдэх боломжтой байх ёстой. RAM төхөөрөмж дотор холбооны шугамыг олшруулагч олон сувагтай нэвтрүүлгийн эргэлт нь санах ойн эсийг сонгож хэрэглэнэ. Ихэвчлэн, RAM төхөөрөмж багц шугамын хаягтай байна A0…, хослол бүрийн бит нь хувьд эдгээр шугамыг агуулсан байх магадлалтай ба санах ойн багтаамжын багц нь идэвхижсэн байна. Энэ хаяглалтын улмаас, RAM төхөөрөмж нь үндсэндээ ихэвчилэн хоёр хүчийг агуулсан санах ойн багтаамжтай байна. Ихэвчлэн хэд хэдэн санах ойн багтаамжүүд ижил хаягийн хуваалцаж байна. Ихэнх тохиолдолд хаяглалт нь төхөөрөмжид үзүүлснээс илүү хэрэгтэй.