Malware

Malware (аюултай программ) нь хортой програм хангамжийн хувьд богино бичиглэлтэй, компьютерийн үйл ажиллагааг таслан зогсоож чухал мэдээлэл цуглуулан , хувийн компьютерийн системд хандах боломжийг олж авах, эсвэл хүсээгүй зар сурталчилгааг ашиглан хандалтын эрх олж авдаг програм хангамж юм. Компьютерийн вирус бол нэг төрлийн malware юм. Вирусээр халдсан файлыг нээж хэрэглэхэд, өөрийгөө хувилж хувилсан хувилбаруудаа компьютерийн бусад програм, дата файл, хатуу дискийн бүүт секторт тархаж халддаг юм. Өөрөөр хэлвэл компьютерт зөвшөөрөлгүйгээр нэвтрэх чадвартай, тодорхой үүрэг, зорилготой програмыг вирус гэнэ.

Malware нь компьютерийн хэрэглэгчийн шаардлагын эсрэг ажиллаж, түүний хортой хүсэлтэйгээр тодорхойлсон бөгөөд зарим нэг дутагдал нь гэнэтийн хор хөнөөл учруулах програм хангамж оруулаагүй. Malware нь удаан хугацаагаар компьютер хэрэглэгчдийн талаарх мэдээлэлийг сэмхэн тагнах хулгайлах зорилготой байж болно. Spyware бусад malware нь зарим тохиолдолд компаниудын албан ёсоор нийлүүлсэн хөтөлбөрт суулгагдсан байдаг. жишээ нь, вэб сайт нь ашигтай эсвэл сонирхолтой харагдах боловч нэмэлт далд хянах ажиллагаа байж болох юм. Мөн зах зээлийн статистик мэдээллийг цуглуулж авдаг байж болно. Ийм программ хангамжийн жишээ нь хууль бус гэж тодорхойлсон байдаг.Ийм вирусын эсрэг програм болон галт ханануудыг програм хангамжийн хортой гэж тодорхойлсон үйл ажиллагааны эсрэг хамгаалах мөн халдлага нь сэргэх үед ашиглаж байна.

Зорилго:

2011 оны гуравдугаар сарын 16-нд ангиллаар мalware-ыг дээхэн үед халдвартай програмуудад багтах анхны интернэт өтийг туршилт эсвэл ов заль гэж бичигдсэн байдаг. Өнөөдөр malware-ийг хувийн, санхүүгийн, эсвэл бизнесийн мэдээллийг хулгайлахаар хар малгайт хакерууд болон засгийн газрын аль алинд нь ашиглаж байна. Malware-ийг заримдаа хамгаалагдсан мэдээлэл цуглуулах, эсвэл ерөнхийд нь тэдний үйл ажиллагааг тасалдуулж төрийн болон аж ахуйн нэгжийн вэб сайтын эсрэг өргөн хэрэглэж байна. Гэсэн хэдий ч, malware-ийг ихэвчлэн хувийн таних дугаар болон илүү нарийн зүйл, банк, кредит картын дугаар нууц үг гэх мэт мэдээллийг олж авах хүмүүсийн эсрэг ашиглаж байна. Өргөн зурвасын интернэтийн хэрэглээ нэмэгдсэнээс хойш хортой програм хангамжийг олон удаа ашиг олох зорилгоор боловсруулж байна. 2003 оноос хойш widespreadviruses, өтийн ихэнх нь хууль бус зорилгоор хэрэглэгчдийн компьютерыг хяналтандаа авах зорилготой байна. Халдвартай "зомби компьютер" гэх хүүхэд садар самуунд уруу татах гэж гаалийн бус мэдээллийг зохион байгуулах, эсвэл авилгалын нэг хэлбэр гэж denial-of-service тараасан. Malware нь ихэвчлэн гэмт хэргийн зориулалтаар ашиглаж байгаа мөн хорлон сүйтгэхэд ашиглаж болно. Ихэвчлэн буруутанд шууд ашиг гэж үгүй.

Малвэйр түүний ангилал

Вирус

Вирус гэдэг нь компьютерийн хэвийн vйл ажиллагааг өөрчлөх чадвартай багахан хэмжээний програм юм.Өөрөөр хэлбэл вирус нь хэрэглэгчид мэдэгдэлгүйгээр, түүний зөвшөөрөлгүй компьютерт нэвтэрч тодорхой үүргийг биелүүлэх зорилготой байдаг. Зарим вирус файлуудыг гэмтээдэг бол, зарим нь компьютерийн санах ойд байрлан файлыг өөрчилж мөн шинээр файлууд үүсгэдэг. Аливаа вирусын гол зорилго нь өөрийгөө цаашид хэрхэн халдварлах бололцоог бий болгох (хатуу болон уян дискээр дамжих, сүлжээ, захианд хавсаргагдан түгэх зэрэг), дараа нь тодорхой үүргийг гүйцэтгэх явдал байдаг. Санах ойд орж ирсэн вирус ойр орчноо шалгаж өөр суучихаж болох програм байгаа эсэхийг хайна. Хэрэв олдвол програмыг өөрчилж вирусын кодоо нэмж бичнэ. Тэгсний дараа ачаалагдах ёстой програм ажиллана. Хэрэв вирустсэн файлаа ямар нэг санаандгүй тохиолдлоор бусдад өгөх буюу, сvлжээнд байрлуулсан тохиолдолд тэдгээр хэрэглэгчдийн компьютер дээр мөн ижил тархана.

• Трояны морь

Трояны морь нь хортой програм өөрийн зорилгоо биелүүлэхийн тулд, ямар ч илэрцгүйгээр ажиллуулах зогсоох, эсвэл устгадаг.Трояны морь нь хортой програмаа хэвийн эсвэл зохимжтой гэж өнгөлөн далдалсан бол хэрэглэгч өөрөө ч мэдэлгүйгээр суулгадаг. Энэ нь ямар нэг олонд танигдсан програмыг дуурайн хийсэн хуурамч програм юм. Хэрэглэгч найдваргүй газраас буюу албан ёсны сайтаас бус өөр газраас програм татаж суулгаад хэрэглэх гэж оролдох үед ажиллаж эхэлдэг. Ингэснээр таны компьютерийг дураараа удирдаж болно гэсэн үг.Энэхүү халдлагад өртсөн тохиолдолд таны компьютерт “Key loggers” болон “Backdoor” төрлийн програмыг суулгадаг.

• Рууткит

Rootkits бол үнэхээр аймшиг гэж хэлж болно. Windows ертөнц тэр чигээрээ тэмцэж байна. Linux ч мөн адил. Linux/Unix бүтээгчид үүний эсрэг нилээд их зүйлийг хийж байна. Rootkit нь програм бөгөөд, компютерт нэвтэрсэн үед system-тэй нэгдэн өөрийгөө суулгаж, процесоос нууж ажилдаг.Одооны Rootkit-үүд маш чанартай болж байна. Жишээ гэвэл тухайн virus нь port нээх шаардлага гарлаа гэхэд Rootkit нь Port-г нуух буюу хаалттай байна гэж харуулж чадаж байна. Сэргийлэхийн тулд Rootkit Hunter татаж аваарай.

Малвэйр ашиглалтын статистик

• Backdoor / Bot

Backdoor нь таны компьютер болон програм хангамжийн хамгаалалттай хэсэг рүү хандах эрхийг авах зориулалттай хортой програм юм. Энэхүү эрхийг авснаараа маш олон зүйлийг хийх боломжтой. Энэ халдлагад өртсөн тохиолдолд таны компьютерыг BOT болгодог. Тухайн програм хангамжийг хийхийн тулд ашигласан зүйлсийн нэг болон суудаг гэсэн үг. Томоохон хэмжээний server унагаах зорилготойгоор хэрэглэх тохиолдол их байдаг.

• Worm

Компьютерт сууснаар маш хурдацтай тархдаг. Вирусээс ялгарах тал нь ямар нэг програм хангамжийг ашиглан үрждэггүй. USB болон флаш диск хард диск зэргийг ашиглан тархана мөн е-майлээр бас дамждаг. Таны компьютерт энэ нь сууснаар гацаж өөр гаж сонин үйлдлүүдийг хийх болно.

• Spyware

Энэ нь таны компьютерыг тагнах програм юм. Мөн таны мэдээллийг цуглуулж тухайн програмыг хийсэн хүн лүү явуулдаг.

• Adware

Адвэйр бол үнэгүй программ, тоглоом, элдэв түүлүүдийг дагалдан тараагддаг жижигхээн код юм. Энэхүү жижигхээн кодийн зориулалт нь үнэгүй программ хийсэн компани болон тэрхүү компанийн түншүүдийн сурталчилгааг тодорхой заасан хугацаагаар хэрэглэгчдэд хүргэхэд оршдог. Зарим тохиолдолд уг үнэгүй программыг тодорхой төлбөр төлөн бүртгүүлснээс хойш уг программын адвэйр ажиллахгүй идэвхгүй болдог.

Email Вируснууд

1999 оны 3-р сард гарч дэлхий даяар компъютерын ертєнцийг донсолгосон Melissa вирус нь энэ төрлийн вируснуудын хамгийн гайхамшигтайд нь тооцогдох бизээ. Энэ вирус нь Microsoft Word-н Document файлтай хамт email-аар буюу төстэй замаар тархана. Хэн нэгэн хvн Word document-д вирус байрлуулаад vvнийгээ Internet newsgroup-т байрлуулжээ. Бусад хvмvvс энэ document-г татаж авч онгойлгох бvрд энэ вирус идэвхижэж уг хэрэглэгчийн adrress book буюу хаягны дэвтэр дэх 50 хvртэлх хvний email хаягаар ижилхэн вирус агуулсан document-г тараадаг байна. Явуулж байгаа email-нхаа гарчиганд нь уг хvнийхээ нэр усыг багтаасан байх тул хvлээн авсан хvн элдэв зvйл бодолгvйгээр уг email document-г онгойлгодог байна. Ингээд вирус энэ хvлээн авсан хvнийхээ хаягны дэвтэр дэх email хаягнуудыг ашиглан дахин 50 хувь өөрийгөө цацна. Yр дvнд нь Melissa вирус хамгийн хурдтай тархсан вирусаар тодорсон билээ. Өмнө дурдсан ёсоор энэ вируснаас болж олон том компаниуд өөрсдийн email системийг хэсэг хугацаанд унтраахад хvрсэн.

2000 оны 4 сард гарсан I Love You вирус бvvр ч энгийн бvтэцтэй. Энэ вирус нь email-тай хамт attachment буюу "хавсаргалт" болгож хэсэг код тараана. Илvv ихээр хvний сэтгэлийн онцлогийг ашигласан ч гэж хэлж болохуйц юм. I Love You буюу "Би Чамд Хайртай" гэсэн гэсэн гарчигтай email хvлээн авсан хvмvvсийн нэлээд хувь нь хавсаргаж явуулсан кодыг нь тэсэлгvй онгойлгож vздэг ажээ. Ингээд уг кодонд ажиллах зөвшөөрөл олгож double click хйиснээр вирус идэвхижэж, уг хvний хаягны дэвтэр дэх бvх хvний email хаяг руу "Би Чамд Хайртай" гэсэн гарчигтай email явуулна. Ингэж өөрийнхөө нөхөн vржих нөхцөлийг хангасаны дараагаар хохирогчийн машин дээрх бусад программ болон өгөгдлvvдтэй "тулж ажиллаж" эхэлнэ. Melissa вирус нь Microsoft Word-д байдаг VBA буюу Visual Basic for Applications хэмээх программчлалын хэлийг ашиглан ийм "өндөр амжилтанд" хvрчээ. Энэ нь өндөр хvчин чадалтай буюу бусад программыг өөрчилж, email явуулж чадахуйц программчлалын хэл байжээ. Мөн бас нэг ашигтай ч аюултай ч давуу тал байсан нь autoexecute буюу өөрөө автоматаар эхэлж байхаар зохицуулж болдог. Yvнийг ашиглан программист, уг document файлыг онгойлгоход автоматаар биелvvлэгдэж эхэлж байдаг код бичээд документдаа хавсаргачихаж болох юм. Melissa вирус ингэж л бичигджээ. Document-г онгойлгонгуут идэвхижэж 50 email явуулж мөн, Word-н Normal.Dot файлыг өөрчилж, vvнээс хойш Save хийсэн бvх файлуудад энэ вирус халдварлана.

Уул нь Microsoft-н программ хангамжуудад Macro Visus Protection гэсэн функц байдаг бөгөөд, vvнийг нь асаалттай байдалд тохируулсан vед Autoexecute гэсэн функц ажилладаггvй тэгхээр иймэрхvv заналхийлэлэээс сэргийлж болдог. Энэ хамгаалах функц нь анхнаасаа асаалттай байдаг хэрэглэгч хvсвэл унтрааж болно. Хvмvvс vvнийг ихэвчлэн унтраачихдаг. Мөн зарим хvмvvс энэ хамгаалах функц нь асаалттай байгаад, анхааруулга мэдээ өгсөөр байхад хайхралгvйгээр хавсарга программанд ажиллах зөвшөөрөл олгодог. Ингээд хэдийгээр зориулалтын хамгаалалтын арга хэмжээ байсан хэдий ч Meliss вирус өргөнөөр тархаж ихээхэн хор уршиг vзvvлж чадсан.

Зайлсхийх арга

2015 оны эхэн үеэс хойш малвэйрийн нилээд хэсэгийг илрүүлэн түүндээ дүн шинжилгээ хийн зайлсхийх зорилготой олон арга техникийг хослуулан хэрэглэдэг.

• Хамгийн түгээмэл зайлсхийх арга малвейр ажиллуулах үед хурууны хээ авч дүн шинжилгээ хийн өөрийгөө биш гэдгийг илрүүлэн зайлсхийж болно.
• Хоёр дахь хамгийн түгээмэл зайлсхийх арга нь эргэлзүүлж гайхуулах байдалд хүргэж автомат багаж хэрэгсэлээр илрүүлэх арга юм. Энэ нь серверийг өөрчлөх замаар гарын үсэгт суурилсан вирусны эсрэг программ хангамж гэх мэт технологийг ашиглан зайлсхийх боломжийг олгодог.
• Гурав дахь нь хамгийн түгээмэл зайлсхийх арга нь автомат хэрэгсэл хортой програмаас илрүүлж чадахгүй бол дотоод мэдээллийг албаар эмх замбараагүй (obfuscating) ээдрээтэй байдлаар халгалж болно.

Вирусны Тvvх

Уламжлалт Вируснууд 1980-аад оны сvvлчээр анхлан хэд хэдэн дэвсгэр нөцөл байдлаас vvдэн гарч ирсэн.

Эхнийх нь персонал компъютерийн их тархалт. 1980-аад оноос өмнө бол гэрт хэрэглэгддэг компъютер гэж юм байсангvй, байсан ч тэр нь хvvхдийн тоглоом байжээ. "Жинхэнэ" компъютерууд нь хэт vнэтэй, цөөн хэдэн хvн л хэрэглэдэг. 1982 оноос эхлэн тархаж эхэлсэн IBM Personal Computer, 1984 онд гарсан Apple Macintosh computer-ууд нь бизнес болон гэх ахуйн хэрэгцээнд хэрэглэж болох хямд vнэтэй хvчин чадал сайтай компъютерууд байсан бөгөөд хvмvvс маш ихээр худалдаж авч эхэлсэн.

Дараагийн суурь нөхцөл байдал нь "компъютерийн сvлжээ" юм. Хvмvvс модем ашиглан сvлжээнд холбогдож, төрөл бvрийн тоглоом, хэрэглээний программ татаж авах явдал тvгээмэл болж, мөн Trojan Horse гэдэг нэртэй онцгvй программ vvсэхэд нөлөөлжээ.

Вирус vvссэн 3-дахь суурь нөхцөл нь Floppy Disk буюу "уян диск". 1980-аад оны программууд нь хэмжээний хувьд одоогийнхтой харьцуулах юм бол өчvvхэн жижиг байсан бөгөөд, ганцхан жижигхэн дискэнд та систем суулгаад, хэрэглээний программ болон хэд хэдэн тоглоом ч хуулж багтдаг байв. "Хатуу Диск" буюу Hard disk-гvй компъютер олон байсан бөгөөд уян дискний хэрэглээ асар их байсан.Вирус нь эдгээр гурван нөхцөл байдлыг ашиглан өөрөө өөрийгөө хуулбарлан vржих "сайхан" боломжтой болсон.

Вирус хэрхэн ажилладаг вэ?

Анхлан вируснууд нь олон хvний хэрэглэдэг тоглоом, программуудад хавсаргагдсан бага хэмжээний код байсан. Ингэж өвчилсөн (вирус код дотор нь байрласан) программыг хэрэглэгч өөрийнхөө компъютерт суулгаж ажиллуулсан тохиолдолд вирус идэвхижэж хор хөнөөлтэй даалгавараа биелvvлдэг. Гэхдээ энэхvv вирус тээж байгаа программыг дуудаж ачааллахад вирус нь заавал эхэлж ачаалагдахаар зохион байгуулагдсан байна. Санах ойд орж ирсэн вирус ойр орчиноо шалгаж өөр "суучихаж" болох программ байгаа эсэхийг хайна. Хэрэв олдвол программыг өөрчилж вирусны кодоо нэмж бичнэ. Тэгсний дараа л "ачаалагдах ёстой" программ ачаалагдна. Хэрэглэгчид энэхvv нууц ажиллагааг мэдэх ямарч арга байхгvй. Харамсалтай нь одоо вирус өөрийгөө vржvvлж, хоёр программ вирустлээ. Дараагийн удаад энэ хоёр программны аль нэгийг нь ачаалахад мөн л ижилхэн процесс явагдаж энэ нь цаашдаа давтагдна. Хэрэв энэ хvн вирустсэн программнуудынхаа нэгийг хуулсан уян дискийг бусдад өгөх буюу, сvлжээнд байрлуулсан тохиолдолд тэдгээр хэрэглэгчдийн компъютер дээр мөн л ижилхэн явдал давтагдна. Ингэж л вирус тархана.

Вирус зөвхөн vржихээс өөр зvйл хийдэггvй байсан бол vнэхээр сайхан. Харамсалтай нь ихэнх вируснууд нь төрөл бvрийн сvйтгэх vvрэгтэй. "Ямар нэгэн нөхцөл" биелэгдэхэд вирус гуай "ямар нэгэн зvйл" хийнэ. Дэлгэцэн дээр утгагvй бичиг харагдуулахаас авахуулаад таны компъютер дээрх бvх мэдээллийг ч арилгаж дөнгөнө. "Ямар нэгэн нөхцөл" гэдэг нь тодорхой он сартай өдөр, эсвэл хэдэн удаа вирус хуулбарлагдан тархсан нь ч гэсэн нөхцөл нь байж болно. Вирусыг бvтээгчид нь улам боловсронгуй болох тусам вирус маань улам улам хөгжсөөр байна. Хамгийн чухал нээлтvvдийн нэг нь вирусыг санах ойд ачаалаад, компъютер асаалттай байх бvхий л хугацааны туршид идэвхитэй vйл ажиллагаагаа явуулж байх чадвартай болсон явдал юм.

Дараагийн чухал нээлт нь уян болон хатуу дискэнд байдаг boot sector хэсэгт халддаг вирус. Boot sector гэдэг нь дискэнд байрлах vйлдлийн системийн эхлэл хэсэг юм. Yйлдлийн системтэй дискний boot sector-т нь vйлдийн системийг ачаалахад хэрэгтэй код байна. Yйлдийн систем суулгаагvй (өгөгдөл хадгалах) дискнийн boot sector-т нь хэрэглэгчид энэ дискнээс систем ачаалагдахгvй гэсэн бичиг ('Non system disk or disk error, replace and press any key when ready') vзvvлэх зорилготой код байна. Хэрвээ вирус кодыг энэ хэсэгт тавичихвал вирус баталгаатай ачаалагдна гэсэн vг! Ингэснээр компъютерийг асаангуут л вирус ачаалагдаж байна. Ихэнх boot sector вируснууд нь жинхэнэ байх ёстой boot sector кодыг нь дискний хаана нэгтээ газар хуулаад оронд нь өөрийнхөө кодыг суулгаж, компъютерийг асаангуут санах ойд ачаалагдаж vvний дараагаар л өнөөх өөр газар байрлуулсан жинхэнэ кодыг дуудаж ачаалдаг. Мөн энэ boot sector вирусны бас нэг онцлог нь уян диск унших төхөөрөмжинд шургуулсан диск болгонд халдварладаг явдал юм. Ингэснээрээ маш хурдтай тархах боломжтой болдог ажээ.

Эдгээр төрлийн вируснуудын аюул занал ард хоцорсон гэж хэлж болно. Үүний хамгийн том шалтгаан нь одоо үед программнуудын хэмжээ асар том болсонд оршино. Шинээр программ суулгах бvрдээ бид ихэвчлэн Compact Disc буюу CD хэрэглэх болсон. CD-г компъютерт шургуулсан vед нь дээрхи мэдээлэлийг нь өөрчилж болохгvй, тэгэхээр вирус халдварлаж чадахгvй. Одоо vеийн энэ том том программ хангамжуудыг голдуу CD хэрэглэж л тvгээж байна. 80-аад онтой ижилхэн уян диск хэрэглэн программ тараах нь эрс багассан. Мөн сvvлийн vеийн vйлдлийн системvvд нь boot sector-тоо хамгаалалттай болсоноос үүдэн boot sector вирус ч явцгvй болжээ.

Яагаад Хvмvvс Вирус Зохиодог вэ?

Эцсийн эцэст хvн л вирусыг бvтээдэг. Хэн нэгэн хvн вирусыг зохиож, ажиллагааг нь шалгаж vзэж, бусад хvнд халдварлуулах арга замаа сонгодог. Ихэвчлэн дараах 3 шалтгаан байдаг: Айлын цонх руу чулуу шидчээд зугтаадаг хvvхдvvд, орцны ханан дээр эрээн мяраан зvйлс сараачдагтай ижилхэн шалтгаан - Vandalism. Магадгvй та багадаа энгийн материалууд ашиглан бяцхан бөмбөг буюу ямар нэгэн тэсэрч дэлбэрэх, иймэрхvv дуу чимээ гаргадаг туршилт хийхийг оролдож байсан байж болох юм. (жишээ нь шvдэнзний дарь ашиглан) Хэрэв тийм бол ингэж хийсэн туршилт чин амжилттай болж чангахан шиг дэлбэрэхэд хэчнээн их баярлах сэтгэл төрдөгийг мэднэ бизээ. Тэгвэл вирус ч гэсэн компъютер дотор байрлуулдаг тэсрэх зvйл гэсэн vг билээ. Вирус зохиосон хvн нь вирусаа тараасныхаа дараагаар хэр "чангахан" дэлбэрэх бол хэмээн догдлон хvлээн сууна. Сvvлчийн шалтгаан нь рекорд тогтоох гэсэн хvсэл. Уулчид хамгийн өндөр уулын оройд тvрvvлж авирч гарах гэж амь өрөөлдөн ууланд авирдагтай ижилхэн юм. Компъютерийн хамгаалалтын систем дэх ямар нэгэн "цоорхой" байхыг тvрvvлж харсан хэн нэгэн vvнийг ашиглаад өөр нэгэн хvн өөрийг нь хорлож болно гэдэгийг ухаарч бусдад vvнийг тvрvvлж сануулахыг хvснэ. Иймэрхvv маягаар олон олон вирус тєржээ.

Вирусээс Хэрхэн Хамгаалах вэ?

Хэрвээ vнэхээр (уламжилалт) вируснаас найдвартай хамгаалагдахыг хvсч байгаа бол аюулгvй ажиллагаа сайтай UNIX, Windows NT, Windows 2000 гэх мэт vйлдлийн системvvдийг сонгохыг зөвлөж байна.

• Бусад vйлдлийн системvvдэд бол Вирусны хамгаалах программ хангамжыг байнга хэрэглэдэг байх.
• Гарал vvсэл нь сайн мэдэгдэхгvй (ж: Internet-с авсан) программуудтай болгоомжтой харицаж, аль болох ажиллуулахгvй байхыг хичээх хэрэгтэй. 
• Уян дискнээс компъютерээ дахин ажиллуулахаас (restart) аль болох зайлсхийж байх.

Microsoft-н программ хангамжын Macro Virus Protection гэсэн функцыг асаалттай байгаа эсэхийг шалгах. Мөн хавсаргасан программнуудыг хэзээ ч ажиллууллахгvй байх.

I Love You -тэй ижилхэн вируснуудын хувьд таны өөрийн чинь "сахилгаас" ихээхэн хамаарна. Хvлээн авсан email-д чинь attachment буюу "хавсаргалт" болгож явуулсан файлууд хэрвээ зургийн файль (.JPG, .GIF) , документ (.DOC, .XLS) байвал танд хор хөнөөл vзvvлж чадахгvй. Харин EXE, COM, BAT, VBS гэх мэт өргөтгөлтэй буюу ажиллуулж болдог файлууд бол таны компъютерт юу ч хийж чадна. Нэгэнт та эдгээр программуудад ажиллах зөвшөөрөл олгоод хулганаараа хоёр удаа даралт хийсэн л бол email-д тань хавсаргалт болж ирсэн ажиллуулж болдог дээрхи өргөтгөлтэй файлуудыг ХЭЗЭЭ Ч битгий ажиллуулж байгаарай.

Гадаад холбоосууд

Wiktionary

Wiktionary: malware – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу

 Commons: Malware – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан

• Malicious Software Open Directory Project төслийн вэбсайт дахь
• Further Reading: Research Papers and Documents about Malware on IDMARCH (Int. Digital Media Archive)
• Advanced Malware Cleaning – a Microsoft video
• MiniPanzer Source Code on SourceForge - A Simple Open-Source Trojan Horse