III Наполеон

Шарль Луи Наполеон Бонапарт (франц. Charles Louis Napoléon Bonaparte), мөн Луи-Наполеон Бонапарт (Louis-Napoléon Bonaparte), сүүлд — Наполеон III (Napoléon III; 1808 оны 4-р сарын 20-нд төрсөн-1873 оны 1-р сарын 9-нд нас барсан) — Францын төрийн болон улс төрийн зүтгэлтэн. 1848-1852 онд Францын Хоёрдугаар Бүгд Найрамдах улсын анхны Ерөнхийлөгч, 1852-1870 онд Хоёр дахь Эзэнт улсын хаан (1870-1871 онд хоригдож байсан).

1848 онд Засгийн эрхийг авах гэсэн хэд хэдэн хуйвалдааны дараа хувьсгал гарч тэрээр ардчилсан аргаар Бүгд Найрамдах Улсын анхны Ерөнхийлөгчөөр сонгогдсон. Тэрээр 1851 онд төрийн эргэлт хийж хууль тогтоох байгууллагыг устгаж, "шууд ардчилал" (плебисцит) замаар тэрээр авторитар дэглэмийг тогтоож, жилийн дараа өөрийгөө Хоёрдугаар эзэнт гүрний эзэн хаан хэмээн тунхагласан байна.

Арван жилийн турш нэлээд хатуу хяналттай дэглэм байсны дараа Бонапартизмын үзэл суртлын биелэл болсон Хоёр дахь эзэнт гүрэн зарим ардчилал руу шилжсэн (1860-аад он) нь Францын эдийн засаг, аж үйлдвэрийн хөгжил харуулдаг юм. Түүний удирдлаган дор барон Жорж Осман Парист томоохон хэмжээний сэргээн босголт хийсэн байна. 1870 оны либерал Үндсэн хуулийг баталснаас хойш хэдэн сарын дараа парламентад эрхийг буцааж өгсөн Франц-Пруссын дайн Наполеоны хаанчлалыг зогсоож, эзэн хаан Германчуудад баривчлагдаж Францад хэзээ ч буцаж ирээгүй юм.

Наполеон III Францын анхны ерөнхийлөгч бөгөөд сүүлчийн хаан байсан гэж түүхэнд үздэг юм.