Хөрөнгө оруулалт

Хөрөнгө оруулалт (англи. Investment) — Хувь хүн эсвэл хуулийн этгээд ирээдүйд ашиг, үр өгөөж авах зорилгоор хөрөнгө худалдан авах явдал гэж товчоор тодорхойлж болно. Мөнгөтэй холбоотой хөрөнгө оруулалтыг «ирээдүйд илүү их мөнгө олох амлалт» гэж тодорхойлдог байна.

Өргөн утгаараа нь авч үзвэл хөрөнгө оруулалтыг “хүссэн орлого олохын тулд зохих хэрэгцээт нөөц хөрөнгийг оновчтой байрлуулж зарлагадах” гэж тодорхойлж болно. Зардал, орлогыг мөнгөн дүнгээр тодорхойлбол тодорхой нэг хугацааны дараах цэвэр мөнгөн орлогыг мөнгөн гүйлгээ, урт хугацаанд олон удаа хүлээн авсан мөнгийг мөнгөн урсгал гэнэ.

Санхүүгийн хувьд хөрөнгө оруулалтын зорилго нь оруулсан хөрөнгөөс тодорхой хугацааны дараа ашиг олох явдал юм.

Хөрөнгө оруулагчид ерөнхийдөө эрсдэл ихтэй хөрөнгө оруулалтаас илүү өндөр өгөөж хүлээж байдаг. Бага эрсдэлтэй хөрөнгө оруулалтын өгөөж нь бага л байдаг. Тийм ч учраас өндөр эрсдэл нь өндөр алдагдалтай байх магадлалтай байдаг. Хөрөнгө оруулагчид, ялангуяа шинэ хөрөнгө оруулагчдад оруулж буй хөрөнгөөө төрөлжүүлэхийг зөвлөдөг байна. Төрөлжүүлэх нь нийт эрсдэлийг бууруулах сайн талтай. "Өндөгнүүдээ нэг сагсанд битгий хадгал" гэдэг зөвлөгөө юм.

Хөрөнгө оруулсан хүн, байгууллагыг "хөрөнгө оруулагч" гэнэ.

Санхүүгийн хөрөнгө оруулалтын төрлүүд

Орчин үеийн уламжлалт хөрөнгө оруулалт:

-Хувьцаа - Олон нийтэд арилжаалагддаг компаниудын өмч гэж нэрлэгддэг бизнесийн эзэмшил хөрөнгө.

-Бонд - Олон нийтийн зах зээл дээр арилжаалагддаг Засгийн газар болон бизнес эрхлэгчдэд олгох зээл.

-Бэлэн мөнгө - тодорхой нэг валютаар хадгалах, ирээдүйд гарах зарлагад зориулж эсвэл валютын ханшийн өөрчлөлтийн эрсдэлээс хамгаалах зорилгоор хадгалах.

-Үл хөдлөх хөрөнгө- Байнгын орлого олох зорилгоор хөрөнгөө түрээслэх эсвэл үнэ нь өсвөл дахин зарах боломжтой байх.

Уламжлалт бус хөрөнгө оруулалт:

-Хөрөнгийн бирж дээр олон нийтэд арилжаалагддаггүй бизнесүүд дэх хувийн хөрөнгө, үүнд ихэвчлэн венчюр хөрөнгийн сан, хувь сайн хөрөнгө оруулагчид эсвэл олон нийтийн хөрөнгө оруулалтыг хамарсан байна.

-Бусад зээл, түүний дотор ипотек /моргэж/-ийн зээл.

-Алт зэрэг үнэт металл, ногоо гэх мэт хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн, байгалийн хий зэрэг эрчим хүчний бүтээгдэхүүн зэрэг түүхий эд.

-Урлагийн бүтээл, эртний ховор зоос, эртний машин, ховор шуудангийн марк, дарс зэрэг цуглуулга.

-Нүүрстөрөгчийн нөхөн төлбөр.

-Криптовалют болон үл хэрэглэгдэх токен зэрэг дижитал объектууд.

-Нарийн төвөгтэй арга техникийг ашигладаг хедж сангууд:

-бусад төрлийн суурь хөрөнгө оруулалтын гүйцэтгэлд үндэслэн үнэ цэнийг нь гэрээгээр тодорхойлж, тооцоолсон үүсмэл санхүүгийн хэрэгсэл; Үүнд форвард, фьючерс, опцион, своп, барьцаалсан өрийн үүрэг, зээлийн дефолт своп, татварын авлагын хэлцлүүд орно.

-Зээлийн хөрөнгө оруулалт, өөрөөр хэлбэл зээлсэн мөнгөнд хөрөнгө оруулалт хийх.

-Хувьцааны үнэ буурна гэж бооцоо тавихын тулд хөшүүрэг болон деривативыг ихэвчлэн ашигладаг богино борлуулалт.

Хугацааны хувьд хөрөнгө оруулалтыг дараах байдлаар хуваадаг:

• Богино хугацааны (1 жил хүртлэх);
• Дунд хугацааны (1-3 жил);
• Урт хугацааны (3-5 жил бөгөөд түүнээс дээш).

Хөрөнгө оруулалтын өмчлөлийн хувьд:

• хувийн;
• улсын;
• гадаадын;
• хамтарсан зэрэг байдаг.

Хөрөнгө оруулалт татахын тулд аж ахуйн нэгж дараахь зүйлийг хийсэн байх ёстой

• Сайн бодит тооцоотой, ирээдүйтэй төлөвлөгөөтэй байх. Хөрөнгө оруулагчид гол нь ирээдүйд ашиг авчрах болно гэдгийг мэдэхийг хүсдэг.
• Нийгэмд сайн нэр хүндтэй байх. Аж ахуйн нэгжид хөрөнгө оруулахдаа хөрөнгө оруулагчид ашиггүй үлдэх эрсдэлтэй тул зөвхөн итгэл төрүүлдэг аж ахуйн нэгжүүдийг сонгодог.
• Нээлттэй, өөрөөр хэлбэл ил тод үйл ажиллагаа явуулах. Энэ нь нягтлан бодох бүртгэлийн тайлан, хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлтэй ажиллахыг шаарддаг.
• Тухайн аж ахуйн нэгжийн байрлаж буй улс орны дотоод бодлого, байдлаас их зүйл шалтгаална. Хөрөнгө оруулагчид хууль дүрэмтэй, хамгийн найдвартай, улс төрийн тогтвортой улсыг сонгодог.