Хүнд үйлдвэр
Хүнд үйлдвэр гэж том ба хүнд бүтээгдэхүүн, том ба хүнд тоног төхөөрөмж, байгууламж(хүнд тоног төхөөрөмж, том машин механизм, асар том барилга байгууламж, том хэмжээний дэд бүтэц гэх мэт) эсвэл нарийн төвөгтэй ба олон тооны процессын аль нэгийг эсвэл хэд хэдийг агуулсан үйлдвэрллийн салбарыг хэлнэ. Энэ хүчин зүйлсийн улмаас хүнд үйлдвэр нь хөнгөн үйлдвэрээс илүү их хөрөнгө зарцуулдаг бөгөөд хөрөнгө оруулалт, ажил эрхлэлтийн хувьд ихэвчлэн илүү их мөчлөгтэй байдаг.
Эдийн засгийн хөгжил, эдийн засгийг үйлдвэржүүлэхэд чухал ач холбогдолтой хэдий ч хүнд үйлдвэр нь ихээхэн сөрөг үр дагавартай байдаг: орон нутгийн иргэд болон ажилчид эрүүл мэндийн эрсдэлд байнга тулгардаг, хүнд үйлдвэрүүд агаар, усыг хоёуланг нь бохирдуулдаг дайвар бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх хандлагатай байдаг, үйлдвэрлэлийн хангамжийн сүлжээ уул уурхай, тээвэрлэлтээс эхлээд байгаль орчны шударга ёсны бусад асуудалд ихэвчлэн оролцдог. Учир нь тэдний эрчим, хүнд
Аж үйлдвэрүүд нь уур амьсгалын өөрчлөлтийг үүсгэдэг хүлэмжийн хийн ялгаруулалтад ихээхэн хувь нэмэр оруулдаг бөгөөд үйлдвэрлэлийн зарим хэсэг, ялангуяа металл боловсруулах болон цементийн үйлдвэрлэлд ашигладаг өндөр дулааны процессыг нүүрстөрөгчгүйжүүлэхэд хэцүү байдаг. Уул уурхай зэрэг үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаа нь хүнд металлаас бүрдэх бохирдлыг бий болгодог. Хүнд металлууд нь химийн аргаар задрах боломжгүй тул байгаль орчинд маш их хор хөнөөл учруулдаг.