Компьютерын хэл шинжлэл
Хэл ярианы хиймэл оюун (ХЯХО) нь комьпютерийн шинжлэх ухааны нэг том салбар болох хиймэл оюун ба хэл зүйн ухааныг нэгтгэж хүний хэл яриаг комьпютераар боловсруулж хялбарчилах зориулалттай салбар ухаан юм. ХЯХО-ы гол гүйцэтгэдэг үүрэг нь хүний яриаг комьпютер ойлгож үйлдэл гүйцэтгүүлэхэд оршдог. 1950-аад оноос АНУ-ын эрдэмтэд ХЯХО-г хөгжүүлэх анхны санаа санаачилгыг гаргаж Алан Тюринг "Комьпютер машин ба Оюун ухаан" өгүүллийг нийтлүүлсэн нь анхны томоохон төслүүдэд нөлөөлжээ. 1954 онд Жоржтаун их сургууль дээр Ай Би Эм компанийх нь оролцож 60 орос өгүүлбэрийг англи руу комьпютераар орчуулах туршилтийг хийжээ. Үүнээс хойш энэ салбар маш удаашралтай хөгжисөн бөгөөд 1980-аад онд анхны статистикийн машин орчуулгын технологи гарснаар хөгжлийн хурдацанд оржээ.
Хэл ярианы хиймэл оюун Монголд
засварлах1990-ээд оноос Монголын комьпютерийн инжинерүүд, компаниуд ХЯХО-г тодорхой түвшинд хөгжүүлж гол нь Монголоос Англи руу орчуулах салбарт баггүй хөрөнгө оруулалт судалгаа хийсэн юм. Одоогоор Гүүгл компаний Google Translator дээрх Монгол хэлний үнэгүй онлайн орчуулдаг програм нь хэн ч ХЯХО-г бодитоор хэрэглэх турших бололцоог олгож байна.
Монголд зарим компаний гаргасан үсгийн алдаа шалгагч ба дүрмийн алдаа шалгагч програмнууд нь ХЯХО-ын бас нэгэн дэд салбарын бүтээл болно.