Хэлэлцүүлэг:Цөмийн физик

Өчүүхэн зүйл ямар ауга ихийг хийж болдгийг төсөөлөх ч аргагүй? Хэрэв ямар 1 элементийн цөмийг өөр элементийн цөмөөр үйлчилсний (бөмбөгдөх) дараа өөр элементийн цөм үүсч байвал үүнийг цөмийн урвал гэнэ. Атомын цөм нь эерэг цэнэгтэй портон цэнэггүй нетроноос тогтдог бөгөөд нуклон нь атомынхаа 99,9%-ын массыг эзэлдэг. 0,1% нь электрон байдаг бөгөөд хэмжээний хувьд 10-13см орчим V=V0*A, A=Z+N, R=r*A1/3=1,6*10-13 см эндээс харахад цөмийн нягтрал маш их гэдгийг харуулж байна. Цөмийн хүч нь цэнэгээс биш зөвхөн зайнаас (10-13 см=1f зайд л үйлчилнэ) хамаардаг. Энэ хүч нь ойролцоогоо Кулоны татах хүчнээс 36, Гаривтацын татах хүчнээс 1035 дахин их байна. Цөмийн урвал явуулахын тулд нуклонуудыг хооронд нь нэгдүүлэх хэрэгтэй бөгөөд нэгдэх үедээ гадагшаа энерги алддаг. Янз бүрийн элемэнтүүдийн цөмүүд өөрөөсөө α, β, γ, ρ, η гэх мэт цөмүүдийг цацруулдаг. Энэ үзэгдлийг цацраг идэвхит чанар гэнэ. Бүх цомийн урвалын үед гамма цацаргалт явагдаж байна. - альфа цацаргалт нь өөрөөсөө 2 дүү элемэнтийг үүсгэдэг. zXA→ α= 2He4 Жишээ нь: z-2YA-4 + 2He4 - вета цацаргалт нь электроны урсгал бөгөөд өөрөөсөө 1 ах элемэнтийг үүсгэдэг. zXA→ β= -1e0 жишээ нь: zXA→ z+1YA + -1e0 вета цацаргалт нь нэмэх хасах гэсэн 2 янз байдаг. - гамма цацаргалт нь нетроны урсгал бөгөөд өндөр давтамжийн буюу маш богино долгионы урттай цахилган соронзон долгион. Гамма цацрагууд нь ихэнхээ 1019 Гц-ээс илүү өндөр давтамжтай байх ба 100 кeВ-с дээш энергитэй, 10 пикометрээс бага долгионы урттай, хэмжээгээрээ атомоос жижиг. Гамма задралын фотонууд нь ихэнхдээ хэдэн зуун кeВ энергитэй байдаг. Гамма цацраг нь ионжуулагч цацраг тул амьд бие махбодид шингээгдвэл маш хүнд гэмтэл учруулна, иймд эрүүл мэндэд хортой. Атомын цахилгаан станцац голдуу уроныг ашигладаг бөгөд U-235 нь хагас задралын хугацаа нь 8,91*108 жил байдаг. Үхлийн тун ойролцоогоор 8000мЗв áàéäàã.

Return to "Цөмийн физик" page.