Холестерины биосинтез

Холестерины биосинтез (Cholesterol Biosynthesis)

Бие дэх холестерины хэмжээ нь хоол хүнсээр авах, биосинтез гэсэн хоёр эх үүсвэрээс үүсдэг. Эрүүл насанд хүрэгчдийн хэрэглэдэг холестерины дийлэнх хэсгийг элгэнд нийлэгжүүлдэг бөгөөд энэ нь өдөр тутмын нийт холестерины хэрэгцээний ~70%-ийг (~1 грамм) үйлдвэрлэдэг. Үлдсэн 30% нь хоол хүнсээр орж ирдэг.

cholesterol
Cholesterol


Холестерины биосинтез нь ерөнхийдөө элэгний эсийн эндоплазмын торлог бүрхэвчинд явагддаг бөгөөд гол төлөв митохондри дахь исэлдэлтийн урвалаас үүсдэг ацетил-КоА-аас эхэлдэг. Гэсэн хэдий ч ацетил-КоА нь этанолыг ацетил-КоА синтетазаар цитоплазмын исэлдэлтээс гаргаж авч болно. Ацетил-КоА ба ацетоацетил-КоА нь HMG-CoA синтазын нөлөөгөөр

3-гидрокси-3-метилглутарил-КоА (HMG-CoA) болж хувирдаг.

1.Урвалын дараалал

Ацетил-КоА нь ацетоацетил-КоА, ß-гидроксиметилглутарил-КоА, мевалоны хүчил мэт олон завсрын нэгдлүүдийг дамжин холестеринд хувирдаг. ß-гидроксиметилглутарил-КоА дээр ацетоцууны хүчил үүсэх, холестерин үүсэх замууд огтлолцдог. Ацетоцууны хүчил нь митохондрид үүсдэг бол холестерины нийлэгжлийн завсрын шатууд эсийн уусдаг фракци болон эндоплазмын торонд явагддаг байна.

2.Үүрэг

Холестерол бохүний биед элбэг байдаг стерол юм. Энэ нь плазмын мембран ба плазмын липопротеины үндсэн бүрэлдэхүүн хэсэг юм. Холестерол нь цөсний чулууны гол бүрэлдэхүүн хэсэг. Тархины судас, титэм судас, захын судасны эмгэгийг үүсгэдэг амин чухал артерийн атеросклерозын үүсэх хүчин зүйл болох эмгэг процесст гол үүрэг гүйцэтгэдэг.

3.Үе шат

Ацетил-КоА-гаас нийтдээ 30 илүү шатын дараагаар холестерин үүсдэг болох нь тогтоогджээ. Үүнээс эхний хэдэн шатны урвал бичье.

  1. CH³CO≈SKoA+CH³CO≈SKoA→CH³COCH²CO≈SKoA+HS≈KoA

aцетил-КоА aцетил-КоА ацетоацетил- КоА

2. CH³COCH²CO≈SKoA+CH³CO≈SKoA+H²O→

ацетоацетил- КоА aцетил-КоА

CH³

|

HS≈KoA+HOOCCH²CCH²CO≈SKoA

|

OH

ß-гидрокси-ß-метил-глутарил-КоА

CH³

|

3. HOOCCH²CCH²CO≈SKoA+HAДФ.H²→HS≈KoA+

|

OH

ß-гидрокси-ß-метил-глутарил-КоА

CH³

|

HOOCCH²CCH²CH²OH+HАДФ

|

OH

мевалоны хүчил

4.Холбогдох өвчнүүд

Элэг болон гэдэсний хананд холестерины нийлэгжил эрчимтэй явагддаг байна. Холестерины ихэнх нь холестеридын (эфирийн)байдлаар байдаг ба өлсөх үед хэмжээ нь багасдаг.

- Цөсний цорго бөглөрсөн үед холестерин эрчимтэй үүснэ.

- Чихрийн шижин

-Бамбай булчирхай

5.Гарал үүсэл

Холестерины биосинтез нь ацетил-КоА-гаас эхэлдэгийг К. Блох, Ф. Линен нар тогтоожээ. Ацетил-КоА нь глюкоза, пировиноградын хүчил тосны ба амин хүчлүүдээс үүсдэг.