Фруктоз

Фруктоз (/"`frAktous, -ouz/) буюу жимсний сахар нь олон ургамалд агуулагддаг кетоник энгийн элсэн чихэр бөгөөд ихэвчлэн глюкозтой холбогдож сахароз дисахарид үүсгэдэг. Энэ нь хоол тэжээлийн гурван моносахаридын нэг юм. Глюкоз ба галактоз нь хоол боловсруулах явцад гэдсэнд амсрын венийн цусанд шингэдэг. Дараа нь элэг фруктоз ба галактозыг хоёуланг нь глюкоз болгон хувиргадаг тул

цусан дахь сахар гэгддэг ууссан глюкоз нь цусны эргэлтэнд байдаг цорын ганц

моносахарид юм.

Фруктозыг 1847 онд Францын химич Аугустин-Пьер Дубрунфаут нээсэн. "Фруктоз" гэдэг нэрийг 1857 онд Английн химич Уильям Аллен Миллер гаргажээ. Цэвэр хуурай фруктоз нь чихэрлэг, цагаан, үнэргүй, талст хатуу бодис бөгөөд бүх элсэн чихэр дотроос усанд хамгийн амархан уусдаг нь юм. Фруктоз нь зөгийн бал, мод, усан үзмийн мод, цэцэг, жимс жимсгэнэ, ихэнх үндэстэй хүнсний ногоо зэрэгт агуулагддаг.

Худалдааны хувьд фруктозыг чихрийн нишингэ, чихрийн манжин, эрдэнэ шишээс гаргаж авдаг. Өндөр фруктозтой эрдэнэ шишийн сироп нь моносахаридын хувьд глюкоз ба фруктозын холимог юм. Сахароз нь фруктозын нэг молекултай ковалентаар холбогдсон глюкозын нэг молекултай нэгдэл юм.