Нью-Же́рси ([njuːˈdʒɜːzi] БА, nuːˈdʒɝzi АА) - АНУ-ын зүүн хойд муж улс. Жерси гэж арлаас нэрээ авсан. Холбооны улсад нэгдэн орсон 3 дахь муж улс. Хүн ам нь 9 294 493 (2020 оны хүн амын тооллогоор АНУ-ын 11 дахь байр эзэлсэн). Үндэстний бүтэц: италичууд — 17,9 %, ирландчууд — 15,9 %, африк гаралтай америкчууд — 13,6 %, германчууд— 12,6 %, польшууд — 6,9 %.

Мужийн нийслэл бол Трентон хот, хамгийн том хот нь Ньюарк юм.

Түүх засварлах

Эрт дээр үеэс өнөөгийн Нью-Жерси мужийн нутагт Ленапе омогийн индианчууд амьдардаг байжээ. 1630-аад оноос анх Холландын суурьшигчид тус нутгийг эзлэн нутагшсан байна. Одоогийн Нью-Жерси мужийн ихэнх нутаг дэвсгэр нь одоогийн Нью-Йорк мужийн нэг хэсэг, Шинэ Нидерландын колонийн нэг хэсэг бөгөөд нийслэл нь Нью Амстердам байжээ. Энэ нутаг 1664 онд Чарльз II -ийн үед Английн захиргаанд орсон бөгөөд хурандаа Ричард Николзын удирдлага дор усан цэрэг Шинэ Амстердамын боомт руу орж Холландын колонийг эзлэн авчээ.

1664 онд мөн Йоркийн херцог Жэймс Хадсон, Делавэр хоёрын хоорондох Хойд Америкийн нутаг дэвсгэрийн нэг хэсгийг Лорд Жон Беркли, Сэр Жорж Картерет нарт хуваарилахаар тохиролцсон бөгөөд Картеретийн эх нутгийг хүндэтгэн энэ газрыг зөвшөөрчээ. Энэ газрыг "Нью Жерси" гэж нэрлэх ёстой ... Жерси, Жорж Картерет бол хүнд хэцүү жилүүдэд Стюарт гүрэнд үнэнч хэвээр үлдсэн зоригтой далайчин байв. Мөн Чарльз II Жерси арал дээр Картеретийн өгсөн дэмжлэгт талархаж, түүнийг шагнахаар шийджээ. 1758 онд Индианчуудын анхны нутаг хүрээг Нью-Жерси мужид үүсгэсэн бөгөөд индианчууд өөрсдийгөө нутаг дэвсгэрээ захирах эрхгүй "дотоодын хараат хүмүүс" гэж хүлээн зөвшөөрөв. 1776 онд Нью-Жерси мужийн нутаг дэвсгэр нь Британийн метрополийн эсрэг бослого гаргасан 13 колонийн нэг байжээ.

1787 оны 12 дугаар сарын 18-нд Нью Жерси нь АНУ-д нэгдэн гурав дахь муж болжээ. 1789 оны 11 дүгээр сарын 20 -нд тэрээр Хүний эрхийн тухай хуулийг баталсан анхны муж байв. 20 дугаар зууны сүүлийн хэдэн арван жилд энэ нь Нью-Йоркийн асар том хотын нэг хэсэг болж хувирсан. Тус мужид мөрийтэй тоглоомын томоохон төв байдаг - Лас Вегасаас гадна АНУ-ын цорын ганц хот болох Атлантик Сити, газар дээр казино барихыг зөвшөөрдөг. Дэд бүтэц хөгжсөн, амьжиргааны түвшин өндөр байгаа хэдий ч хүн ам, тэр дундаа цагаан арьстнууд тус улсын өмнөд хэсэгт, ялангуяа Флорида муж руу эрчимтэй чиглэдэг байна. Үүний зэрэгцээ, ялангуяа Латин Америкийн бүс нутгаас нэлээд тооны цагаачид тус мужид ирсээр байна.