Жуулчлал (Англи: Tourism) гэвэл амрах, зугаацаж цэнгэх, заваа өнгөрүүлэх, ажил хэргийн зорилгоор хол газар хэдэн сар, өдрөөр аялах гэдэг утгыг илэрхийлэх жуулчлах үйлийн нэр гэж ойлгоно. "Амралт, ажил хэргийн зорилгоор нэг жилийн дотор оршин суудаг газраасаа хол аялан явж амьдраваас түүнийг жуулчин гэнэ" гэж Дэлхийн Жуулчлалын Байгууллага тодорхойлжээ.[1]

Хөвсгөл аймагт жил бүр олон арван мянган дотоод гадаадын жуулчид айлчилж эдийн засгийн чухал бүрдэл орлогыг оруулдаг, Хөвсгөл аймгаар аялж буй АНУ-ын жуулчин
Бүргэд үзэх аялалын хөтөлбөр нь Монгол ба төв азийн орнуудын жуулчиллаа хөгжүүлэх чухал бүрдэл хэсэг юм
Тайландад гинжтэй барс харж буй жуулчид

Сүүлийн жилүүдэд дунджаар жил бүр 1 тэрбум хүмүүс олон улсад аялж 1 их наяд ам.дол (837 сая евро) зарцуулж байна.

2010 онд нийт 940 сая хүн улс дамжин жуулчлаж, жуулчлалын орлого 919 тэрбум америк доллараар хэмжигджээ. Энэ нь өнгөрөгч онтойгоо харьцуулахад жуулчдын тоо 6.6%, орлого 4.7% өссөн байна.[2]

Жуулчлал нь, Итали, Тайланд болон арлын Багам, Фижи, Мальдив, Филиппин, Сейшел зэрэг олон орны ажиллах хүч, үйлчилгээ, үйлдвэрлэлийн салбарыг хөдөлгөн, мэдэгдэхүйц орлого бий болгогч эдийн засгийн чухал салбар хэмээгддэг. Жишээлбэл, агаарын, газрын тээврүүд, эмнэлэг, зочид буудал, амралт, үзвэрийн газрууд, цэнгэл, байгалийн хүрээлэнгүүд, мөрийтэй тоглоомын , худалдааны газрууд, хөгжмийн болон жүжгийн тоглолт зэрэг нь жуулчлалын үйлчилгээнд хамрагдана.

Дэлхий дахины жуулчлалын орлого, тоо засварлах

2013 онд хамгийн их жуулчин хүлээн авсан орнууд засварлах

 
2013 онд хамгийн их жуулчин хүлээн авсан 10 орнууд

2013 онд дэлхий даяар 1,087 тэрбум жуулчид аялж өмнөх оноосоо 5% илүү гарав.

Байр Улс Дэлхийн жуулчлалын байгууллага
Бүс
Олон улсын жуулчид
ирэгсэд
(2013)[3]
Олон улсын жуулчид
ирэгсэд
(2012)[3]
Өөрчлөлт
(2012 -
2013)
(%)
Өөрчлөлт
(2011 -
2012)
(%)
1 Франц  Франц Европ 83.0 сая 1.8
2 Америкийн Нэгдсэн Улс  Америкийн Нэгдсэн Улс Хойд Америк 69.8 сая 66.7 сая 4.7 6.3
3 Испани  Испани Европ 60.7 сая 57.5 сая 5.6 2.3
4 Хятад  Хятад Aзи 55.7 сая 57.7 сая 3.5 0.3
5 Итали  Итали Европ 47.7 сая 46.4 сая 2.9 0.5
6 Турк  Турк Европ 37.8 сая 35.7 сая 5.9 3.0
7 Герман  Герман Европ 31.5 сая 30.4 сая 3.7 7.3
8 Их Британи  Их Британи Европ 31.2 сая 29.3 сая 6.4 0.1
9 Оросын Холбооны Улс  Орос Европ 28.4 сая 25.7 сая 10.2 13.5
10 Тайланд  Тайланд Aзи 26.5 сая 22.4 сая 18.8 16.2

2013 онд хамгийн их жуулчлалын орлоготой орнууд засварлах

Байр Улс Бүс Жуулчлалын орлого
(2013)[3]
Жуулчлалын орлого
(2012)[4]
Өөрчлөлт
(2012 -
2013)
(%)
Өөрчлөлт
(2011 -
2012)
(%)
1 Америкийн Нэгдсэн Улс  Америкийн Нэгдсэн Улс Хойд америк $139.6 тэрбум $126.2 тэрбум 10.6 9.2
2 Испани  Испани Европ $60.4 тэрбум $56.3 тэрбум 7.4 6.3
3 Франц  Франц Европ $56.1 тэрбум $53.6 тэрбум 4.8 2.2
4 Хятад  Хятад Aзи $51.7 тэрбум $50.0 тэрбум 3.3 3.2
Загвар:Макао MAC-CHN Aзи $51.6 тэрбум $43.7 тэрбум 18.1 13.7
5 Итали  Итали Европ $43.9 тэрбум $41.2 тэрбум 6.6 4.2
6 Тайланд  Тайланд Aзи $42.1 тэрбум $33.8 тэрбум 24.4 24.4
7 Герман  Герман Европ $41.2 тэрбум $38.1 тэрбум 8.1 1.9
8 Их Британи  Их Британи Европ $40.6 тэрбум $36.2 тэрбум 12.1 3.3
Загвар:HKG-CHN Aзи $38.9 тэрбум $33.1 тэрбум 17.7 16.2
9 Австрали  Австрали Далайн $30.9 тэрбум $31.7 тэрбум 2.8 4.5
10 Турк  Турк Европ $27.9 тэрбум $25.3 тэрбум 6.8 2.4


2013 онд Азийн жуулчлал засварлах

2013 онд Азид 248,0 сая жуулчид аялав.

Байр Улс Олон улсын жуулчид - ирэгсэд (2013)[3] Олон улсын жуулчид - ирэгсэд
(2012)[3]
Өөрчлөлт
(2012 -
2013)
(%)
Өөрчлөлт
(2011 -
2012)
(%)
1 Хятад  Хятад 55.7 сая 57.7 сая 3.5 0.3
2 Тайланд  Тайланд 26.5 сая 22.4 сая 18.8 16.2
3 Малайз  Малайз 25.7 сая 25.0 сая 2.7 1.3
Загвар:HKG-CHN 25.6 сая 23.7 сая 8.0 6.5
Загвар:Макао MAC-CHN 14.2 сая 13.5 сая 5.1 5.0
4 Өмнөд Солонгос  Өмнөд Солонгос 12.1 сая 11.1 сая 9.3 13.7
5 Сингапур  Сингапур 11.0 сая 6.8
6 Япон  Япон 10.3 сая 8.3 сая 24.0 34.4
7 Индонез  Индонез 8.8 сая 8.0 сая 9.4 5.2
8 Тайвань  Тайвань 8.0 сая 7.3 сая 9.6 20.1
9 Вьетнам  Вьетнам 7.5 сая 6.8 сая 10.6 9.5
10 Энэтхэг  Энэтхэг 6.8 сая 6.5 сая 4.1 4.3

2013 онд Европын жуулчлал засварлах

2013 онд Европт 563,44 сая жуулчид аялав.

Байр Улс Олон улсын жуулчид - ирэгсэд
(2013)[3]
Олон улсын жуулчид - ирэгсэд
(2012)[3]
Өөрчлөлт
(2012 -
2013)
(%)
Өөрчлөлт
(2011 -
2012)
(%)
1 Франц  Франц 83.0 сая 1.8
2 Испани  Испани 60.7 сая 57.5 сая 4.7 6.3
3 Итали  Итали 47.7 сая 46.4 сая 2.9 0.5
4 Турк  Турк 37.8 сая 35.7 сая 5.9 3.0
5 Герман  Герман 31.5 сая 30.4 сая 3.7 7.3
6 Их Британи  Их Британи 31.2 сая 29.3 сая 6.4 0.1
7 Оросын Холбооны Улс  Орос 28.4 сая 25.7 сая 10.2 13.5
8 Австри  Австри 24.8 сая 24.1 сая 2.7 4.9
9 Украин  Украин 24.6 сая 23.0 сая 7.2 7.5
10 Грек  Грек 17.9 сая 15.5 сая 15.5 5.5

2010 онд хамгийн их жуулчлалын орлоготой орнууд засварлах

2010 онд дэлхий даяарх жуулчлалын орлого 919 тэрбум америк доллараар хэмжигджээ. Энэ нь өнгөрөгч онтойгоо харьцуулахад 4.7% өсчээ.[2] 2010 онд орлогоороо тэргүүлсэн доорх 10 орныг Дэлхийн Жуулчлалын Байгууллагаас тайлагнажээ.

Дэс Улс ДЖБ
Бүс
Жуулчлалын
орлого
(2010)[2]
1   АНУ Хойд Америк $103.5 тэрбум
2   Испани Европ $52.5 тэрбум
3   Франц Европ $46.3 тэрбум
4   БНХАУ Ази $45.8 тэрбум
5   Итали Европ $38.8 тэрбум
6   Герман Европ $34.7 тэрбум
7   Их Британи Европ $30.4 тэрбум
8   Австрали Номхон далайн $30.1 тэрбум
9 Хонконг  Хонконг (Хятад) Ази $23.0 тэрбум
10   Турк Европ $20.8 тэрбум

Монголын аялал жуулчлалын компаниуд засварлах

Эшлэл засварлах

  1. "UNWTO technical manual: Collection of Tourism Expenditure Statistics" (PDF). World Tourism Organization. 1995. p. 14. Archived from the original (PDF) on 2010-09-22. Retrieved 2009-03-26.
  2. 2.0 2.1 2.2 "UNTWO Tourism Highlights 2011 Edition" (PDF). World Tourism Organization. July 2011. Archived from the original (PDF) on 3 Арван хоёрдугаар сар 2011. Retrieved 24 October 2011. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 "2014 Жуулчлалын хандлага" (PDF). Дэлхийн жуулчлалын байгууллага. 2013. Archived from the original (PDF) on 2015-02-05. Retrieved 2014-06-13.
  4. "World's top destinations by international tourism receipts" (PDF). World Tourism Barometer. UNWTO. July 2013. Retrieved 11 July 2013.