Владикавказ (оросоор Владикавка́з, орчуулбал: Кавказын нурууг эрхшээ; осетоор Дзæуджыхъæу, [d͡zəud͡ʒɨqəu]) — Орос улсын Умард Осети-Аланийн Бүгд Найрамдах Улсын нийслэл, 310,070 хүнтэй хот. Тус хот нь Гүржийн хилийн ойр, Терек голын бэлчирт оршдог.

Владикавказ
Владикавказ
Бусад галиглал
 • ОсетДзӕуджыхъæу/Дзӕуӕгигъӕу
Владикавказ Сүлд
Байршил: Владикавказ
Map
Владикавказ is located in Умард Осети-Алани
Владикавказ
Владикавказ
Байршил: Владикавказ
Владикавказ is located in Европын Орос
Владикавказ
Владикавказ
Владикавказ (Европын Орос)
Владикавказ is located in Европ
Владикавказ
Владикавказ
Владикавказ (Европ)
Солбицол: 43°02′24″N 44°40′39″E / 43.04000°N 44.67750°E / 43.04000; 44.67750Солбицол: 43°02′24″N 44°40′39″E / 43.04000°N 44.67750°E / 43.04000; 44.67750
Улс Орос
Холбооны субъектУмард Осети-Алани[1]
Байгуулагдсан5 сарын 6, 1784[2]
Одоогийн статус1860
Засаг захиргаа
  БиетТөлөөлөгчдийн хурал[3]
  ТэргүүнБорис Албегов[4]
Газар нутаг
  Нийт291 км2 (112 миль2)
Өндөр
692 м (2,270 фут)
Хүн ам
  Нийт311,693
  Тооцоо 
(2018)[6]
306,258 (−1.7%)
  Байр60-д (2010 онд)
  Нягтрал1,100/км2 (2,800/миль2)
  Харьяалагдах нэгжВладикавказ бүгд найрамдах улсын харьяанд байдаг хот[1]
  Нийслэл ньУмард Осети-Аланийн Бүгд Найрамдах Улс[7]
  Нийслэл ньВладикавказ бүгд найрамдах улсын харьяанд байдаг хот[1]
  Хотын тойрогВладикавказ хотын тойрог[8]
  Нийслэл ньВладикавказ хотын тойрог[8]
Цагийн бүсUTC+3 ([9])
Шуудангийн код[10]
362000
Залгах код(ууд)+7 8672
OKTMO ID90701000001
Баярын өдөр9 сарын 25[баримт хэрэгтэй]
Вэб сайтvladikavkaz-osetia.ru

Түүх засварлах

Оросын өмнөд хошууны амбан захирагч Григорий Александрович Потёмкин 1870 онд энэ хотыг анх бэхлэлтээр осетийн тосгон Дзауджикаугийн ойролцоо босгов. Энэхүү бэхлэлт нь Кавказын нуруун дахь уулын дайнч овгуудын эсрэг чухал үүрэг гүйцэтгэх ёстойгоос гадна Оросын эзэнт гүрний өмнөд зүгт газар нутгаа өргөжүүлэх замыг хамгаалах зорилготой байв. 1799 онд Владикавказаас эхлэн Их Кавказын нуруугаар дамжин Тбилиси хүртэлх Гүржийн явган цэргийн замыг нээв. Гэвч энэ төлөвлөгөө эхний ээлжинд нурсан ба учир нь кавказын босогчид Владикавказыг эзлэн юу ч үгүй шатааж орхив.

1801 онд Гүржийг бүрэлдэхүүндээ оруулсны дараа л Владикавказ шинээр хөгжлийн шатандаа оржээ. Хотыг дахин босгож, шинээр хороололууд нэмж барин тэндээ казакуудыг суулгав. Удалгүй Владикавказ Перстэй хийх худалдааны төв болон хувирчээ. Владикавказын хүн амын тоо ч эрчимтэй нэмэгдэн, олон үндэстнүүдээс бүрдэх болсны дотор Осетичууд, Оросууд, Арменчууд, Гүржүүд болон өөр бусад цөөнх үндэстнүүд ч орж байлаа. 1875 онд Дон дахь Ростов руу төмөр замын шугам тавьсан бол дараа нь Баку руу буюу өнөөгийн Азербайжаны нийслэлийг төмөр замтай холбожээ.

Хотын нэр нь 1931 оноос 1944 он хүртэл, мөн 1954 оноос 1990 оныг хүртэл Орджоникидзе гэх нэртэй байв. Энэ нэр нь гүржийн коммунист Григорий Орджоникидзегийн нэрээр нэрлэгдсэн бөгөөд тэрбээр Улаан ажилчин, тариачны армийн 11-р армийг удирдан 1921 оны хоёрдугаар сард гүржийг эзэлсэн байна. 1944 оноос 1954 оныг хүртэл Дзауджикау гэх нэртэй байсан нь осети нэрийн кирилл хувилбар юм. ЗХУ-ын задрахын өмнөхөн хуучин нэрээ авсан аж.

Хүн амын өсөлт засварлах

Он Хүн ам
1897 43.740
1939 130.755
1959 164.420
1970 236.200
1979 278.930
1989 300.198
2002 315.608
2010 311.693

Зүүлт: Хүн амын тооллогын мэдээ

Зураг засварлах

Цаг агаар засварлах

Владикавказ
Уур амьсгалын диаграмм
123456789101112
 
 
26
 
2
-8
 
 
29
 
2
-7
 
 
48
 
7
-2
 
 
86
 
15
5
 
 
148
 
20
9
 
 
157
 
23
13
 
 
120
 
25
15
 
 
93
 
25
14
 
 
73
 
21
11
 
 
51
 
14
4
 
 
40
 
9
0
 
 
33
 
4
-5
Температур °CТунадас мм
Эх сурвалж: Roshydromet
Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Владикавказ
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Маx. Температур (°C) 1.8 2.1 7.2 15.3 19.9 23.3 25.4 24.6 20.6 14.4 9.0 4.4 Ø 14.1
Мин. Температур (°C) −8.1 −6.9 −2.0 4.6 9.4 12.7 15.3 14.4 10.5 4.3 0.1 −4.7 Ø 4.2
Тунадас (мм) 26 29 48 86 148 157 120 93 73 51 40 33 Σ 904
Бороотой өдөр (d) 6 6 8 10 14 14 11 9 8 7 7 6 Σ 106
Т
е
м
п
е
р
а
т
у
р
1.8
−8.1
2.1
−6.9
7.2
−2.0
15.3
4.6
19.9
9.4
23.3
12.7
25.4
15.3
24.6
14.4
20.6
10.5
14.4
4.3
9.0
0.1
4.4
−4.7
1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Хур тунадас
Х
у
р

т
у
н
а
д
а
с
26
29
48
86
148
157
120
93
73
51
40
33
  1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар
Эх сурвалж: Roshydromet

Цахим холбоос засварлах

  Commons: Владикавказ – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан
 
Wiktionary
Wiktionary: Владикавказ – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу

Эшлэл засварлах

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 Иш татахад гарсан алдаа: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Ref137
  2. Энциклопедия Города России. Moscow: Большая Российская Энциклопедия. 2003. p. 75. ISBN 5-7107-7399-9.
  3. "Собрание представителей". vladikavkaz-osetia.ru. Archived from the original on Дөрөвдүгээр сар 21, 2017.
  4. "Приветственное слово главы АМС г. Владикавказа". vladikavkaz-osetia.ru. Archived from the original on Дөрөвдүгээр сар 26, 2017.
  5. Russian Federal State Statistics Service (2011). "Всероссийская перепись населения 2010 года. Том 1" [2010 All-Russian Population Census, vol. 1]. Всероссийская перепись населения 2010 года [2010 All-Russia Population Census] (in Russian). Federal State Statistics Service. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |1= (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
  6. "26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года". Retrieved 23 Нэгдүгээр сар 2019.
  7. Иш татахад гарсан алдаа: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Constitution
  8. 8.0 8.1 Иш татахад гарсан алдаа: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Ref831
  9. "Об исчислении времени". Официальный интернет-портал правовой информации (in Russian). 3 June 2011. Retrieved 19 January 2019.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  10. Почта России. Информационно-вычислительный центр ОАСУ РПО. (Russian Post). Поиск объектов почтовой связи (Postal Objects Search) (Орос хэлээр)