Улаанбаатар: Засвар хоорондын ялгаа

Content deleted Content added
б робот Өөрчилж байна: be-x-old:Улан-Батар
б робот Өөрчилж байна: de:Ulan Bator; cosmetic changes
Мөр 1:
{{Инфобокс Хот
|албан ёсны нэр =Улаанбаатар
|гадаад нэр =[[ImageЗураг:Ulaghanbaghatur.svg|20px]]
|хотын зураг =UlaanBaatar-2009.jpg
|хотын далбаа =Mn flag ulaanbaatar.png
Мөр 68:
 
== Нэршил ==
=== Монголоор ===
Улаанбаатар хот нь түүхэндээ маш олон нэртэй байсан. 1639-1706 онд '''Өргөө''', 1706-1911 онд '''Их Хүрээ''', '''Да Хүрээ''', эсвэл зүгээр л '''Хүрээ''' нэртэй байжээ. 1911 онд тусгаар тогтносноор '''Нийслэл Хүрээ''' нэртэй болжээ.
 
1924 онд [[Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улс]]ын нийслэл болсноор дахин нэрээ сольж, '''Улаанбаатар''' (Монгол бичиг: [[ImageЗураг:Ulaghanbaghatur.svg| 17px]]) болжээ.
 
=== Бусад хэлээр ===
Мөр 81:
Улаанбаатар хот [[Туул гол|Туул голын]] эрэг дээр, [[Богд хан уул]], [[Баянзүрх уул]], [[Сонгино хайрхан уул]], [[Чингэлтэй хайрхан уул]] зэрэг 4 уулын дунд далайн түвшнээс дээш 1351 м өндөрт оршдог юм.
 
=== Цаг агаар ===
[[ImageЗураг:ClimateUlaanbaatarMongolia.PNG|thumb|right|190px|Уур амьсгал]]
Улаанбаатар нь маш өндөр газарт, харьцангуй өндөр өргөрөгт, ямар ч эргээс хэдэн
зуун километр зайтай оршдог зэрэг шалгаанаас болж дэлхийн хамгийн хүйтэн нийслэлд тооцогддог. Жилийн дундаж температур нь -1.3  °C. Богино, дулаан зунтай бөгөөд Урт, маш хүйтэн, хуурай өвөлтэй.
<!-- Шинэчлэх хэрэгтэй-->
Жилийн дундаж [[хур тунадас]] нь 242.7 мм, дундаж чийгшилт нь 69%
Мөр 93:
Ихэвчлэн Улаанбаатар хотод маш хүйтэн өвөл болдог. Дундаж температур нь -19°С хүрдэг. Өвөл хэдийгээр хүйтэн ч ямар ч үүлгүй нарлаг өдрүүд мөн болдог.
 
== Түүх ==
{{sectstub}}
=== Эртний түүх ===
Мөр 109:
 
== Засаг захиргаа ==
[[ImageЗураг:Ulaanbaatar_duuregs,_mn.png|thumb|right|200px|Газрын зураг]]
{{гол|Дүүрэг}}
Улаанбаатар нь Монгол Улсын Нийслэл бөгөөд [[Баянзүрх]], [[Баянгол]], [[Сонгинохайрхан]], [[Чингэлтэй]], [[Сүхбаатар (дүүрэг)|Сүхбаатар]], [[Хан-Уул]], [[Налайх]], [[Багануур]], [[Багахангай]] гэсэн 9 дүүрэгт хуваагддаг. Дүүрэг бүр нь хороодод хуваагдана.
Мөр 115:
Хотыг 4 жил тутамд хотынхоо нийт иргэдээс сонгогддог Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал удирдах бөгөөд Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал хотын даргын нэрийг дэвшүүлж Монгол Улсын Ерөнхий сайдад өргөн баридаг бөгөөд Ерөнхий сайд бүрэн эрхийн хүрээнд хотын даргыг 4 жилийн хугацаатайгаар томилдог. Хотын дарга нь Улаанбаатар хотын нийт газар нутагт Монгол улсын хуулийг хэрэгжүүлдэг бөгөөд ИТХ-даа тайлгандаг.
 
== Хүн ам зүй ==
2008 оны 5 сарын 31-ний байдлаар Улаанбаатар хотын хүн ам нь 1,044,500 бөгөөд нягтшил нь квадрат километр тутамд 222 хүн.
 
Нийт хотын хүн амын 67%-ийг 35-аас доош насны залуучууд эзэлдэг бөгөөд үүнээс 30% нь 16-аас доош насны хүүхдүүд байна.
 
== Тээвэр ==
[[ImageЗураг:Ulaanbaatar train station.jpg|thumb|left|200px|Улаанбаатар хотын төмөр замын буудал]]
=== Олон улсын ===
Улаанбаатарт хотын баруун өмнөд хэсэгт, 18 км зайд орших [[Чингис хаан олон улсын нисэх буудал]] үйлчилдэг. Энэ нисэх буудал нь [[Токио]], [[Сөүл]], [[Берлин]], [[Москва]], [[Эрхүү]], [[Бээжин]] хотуудтай нислэг үйлдэнэ. Мөн гадаадтай Монголын төмөр замаар [[Транс-Сибирийн төмөр зам]], [[Хятадын төмөр зам]]ын сүлжээтэй холбогддог.
Мөр 135:
[[троллейбус]], [[автобус]], [[микробус]], [[такси]] зэрэг үйлчилдэг.
 
== Шинжлэх ухаан ==
{{гол|Шинжлэх ухаан ба технологи Монголд}}
Улаанбаатар хот нь Монгол улсын [[шинжлэх ухаан]]ы гол төв болон хөгжиж байна. Олон улсын харилцаа, [[интернэт]]ийн хөгжлийн нөлөөгөөр шинжлэх ухааны судалгаа эрчимжихэд таатай орчин бүрдсэнээс Улаанбаатар хот дахь эрдэм шинжилгээний байгуулагууд ба их сургуулиудад судалгааны технологийн дэвшлүүд гарсаар байна.
 
== Соёл урлаг ==
[[ImageЗураг:GEOP044.JPG|thumb|right|[[Найрал хөгжим]]]]
Улаанбаатар хотод соёл урлагийн шинэ хандлагууд үндэсний уламжлалын нөлөөгөөр [[Европ]]ын соёл урлагтай өвөрмөцөөр хослон хөгжиж байна. [[Дуу хөгжим]], [[драм]], [[балет]]ийн олон арван жилийн өвөрмөц хосолсон хөгжил ба үндэсний гар урлалын олон зуун жилийн ур ухааны баялаг өв сан энэ хотод төвлөрдөг. Одоогоор Улаанбаатар хотод 70 гаруй соёл урлагийн байгууллагууд олон нийтэд үйлчилж байна.
 
== Үйлдвэрлэл ==
Энэ хотын нэг онцлог нь үндэсний хамгийн их үйлдвэрлэл үйлчилгээ төвлөрсөн бүс болдогт бөгөөд одоогоор 4000 орчим том жижиг байгуулагууд Монгол улсын [[Үндэсний нийт бүтээгдхүүн]]ий 40%-ийг үйлдвэрлэж байна.
 
== Аялал жуулчлал ==
[[ImageЗураг:Gandantegchinlen Khiid Monastery.jpg|thumb|right|175px|[[Гандан хийд]]]]
Улаанбаатар хотод дэлхийд хосгүй үнэт үзмэртэй музейнууд, [[Буддизм|Буддын соёлын газрууд]], [[Сүхбаатарын талбай|хотын төв талбай]] болон хотын ойр орчмын аялал зугаалгын газруудтай. Сүүлийн үед олон үндэстний амтат хоолоор үйлчилдэг ресторанууд олноор нээгдсэн, мөн жуулчны байгууллагууд хотын аяллын хөтөлбөрт бүтээлчээр анхаарч байгаа нь Улаанбаатар хотод сонирхолтой аялал хийх боломжийг улам сайжруулж байна.
 
== Aх дүү хотууд ==
* {{RUS}}, [[Москва]]
* {{CHN}}, [[Хөххот]]
* {{KOR}}, [[Сөүл]]
* {{JPN}}, [[Саппоро]]
* {{USA}}, [[Денвер]]
 
== Гадаад холбоос ==
;Албан ёсны
* [http://ulaanbaatar.mn Ulaanbaatar.mn] - Улаанбаатар хотын албан ёсны вэбсайт
* [http://www.citycouncil.mn/ Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал] - албан ёсны сайт
* [http://www.mayor.mn/ Хотын дарга] - албан ёсны сайт
 
;Бусад
* [http://map.gogo.mn/ Улаанбаатар хотын газрын зураг]
{{Commons|Category:Ulan Bator|Улаанбаатар хот}}
 
{{Монгол улс}}
[[CategoryАнгилал:Улаанбаатар| ]]
[[CategoryАнгилал:Азийн нийслэлүүд]]
 
[[af:Ulaanbaatar]]
Мөр 185:
[[cy:Ulan Bator]]
[[da:Ulan Bator]]
[[de:UlaanbaatarUlan Bator]]
[[el:Ουλάν Μπατόρ]]
[[en:Ulan Bator]]