|
[[Зураг:Wikipedia article-creation-2.svg|thumb|280px|[[Википедиа]]д шинэ өгүүлэл оруулах шийдвэр гаргалтын явцыг үзүүлсэн энгийн дүрслэл]]
'''Øèéäâýð ãàðãàëò'''
'''Шийдвэр гаргалт''' ({{lang-en|Decision making]]) гэдэг нь хэд хэдэн боломжуудын дундаас нэгийг нь сонгох, оюун ухааны үйлдлийн (танин мэдэхүйн үйлдэл) үр дүн юм. Шийдвэр гаргалт болгон эцсийн сонголтыг гаргана. Гарах үр дүн нь ямар нэгэн үйлдэл, эсвэл сонголтын тухай үзэл бодол байдаг.
• Øèéäâýð ãàðãàëò, ò¿¿íèé ìºí ÷àíàð
• Øèéäâýð ãàðãàõ ¿éë ÿâö
• Øèéäâýð ãàðãàõ àðãóóä
• Á¿ëãèéí øèéäâýð ãàðãàëò
Øèéäâýð ãàðãàëò ò¿¿íèé ìºí ÷àíàð
Øèéäâýð ãàðãàëò ãýäýã íü ¿éë àæèëëàãààíû îëîí ÷èãëýë, õóâèëáàðûí äóíäààñ õàìãèéí îíîâ÷òîéã íü ñîíãîí àâàõ ¿éë ÿâö þì. Øèéäâýð ãàðãàëò íü ìåíåæåðèéí ºäºð òóòìûí àæëûí çàéëøã¿é õýñýã ìºí. Áèçíåñèéí ïðàêòèêò ó÷èð÷ áóé ÿíç á¿ðèéí àñóóäëûã àìæèëòòàé øèéäâýðëýõýä õóâü õ¿í îëîí ÿíçààð õàíääàã. Õóâèëáàðóóäûã ñîíãîõ íü õóâü õ¿íèé ìýäëýã òóðøëàãà, á¿òýýë÷ áàéäàë, çºí ñîâèí àðãà áàðèë çýðýã îëîí õ¿÷èí ç¿éëýýñ øàëòãààëíà.
ªíººãèéí íºõöºë áàéäàë, áèçíåñèéí îð÷èí íü øèéäâýð ãàðãàëòûã èë¿¿ òºâºãòýé áîëãîæ áàéíà. ¯¿íä: äàðààõ õýä õýäýí øàëòãààíûã äóðäàæ áîëíî.
• Øèéäâýð ñîíãîëòûí òîî õýìæýý ìàø èõ áîëñîí.
• Øèéäâýð ãàðãàëòûí ¿ð ä¿í, ¿ð äàãàâàðûí òîäîðõîéã¿é áàéäàë íýìýãäñýíèé óëìààñ óðüä÷èëàí òààâàðëàõàä õ¿íäðýëòýé áîëñîí.
• Øèéäâýð ãàðãàëòûí àëäàà, ò¿¿íèé çàðäàë íü èõ ãàðàõ áîëñîí.
Èéìä ìåíåæåð îíîâ÷òîé øèéäâýð ãàðãàõûí òóëä øèíæëýõ óõààí, ïðàêòèêààð íîòëîãäñîí îëîí àðãà õýðýãñýë, çàð÷ìóóäûã òàíèí ìýäýæ çºâ àøèãëàõ õýðýãòýé. Óäèðäëàãûí ÷èã ¿¿ðãèéí õóâüä íèéòëýã áàéäàã øèéäâýð¿¿ä íü:
Òºëºâëºëòèéí ôóíêöýä:
• Áèäíèé çîðèëãî, çîðèëò þó âý?
• Òàâüñàí çîðèëãîä õ¿ðýõèéí òóëä ÿìàð ñòðàòåãè, òàêòèêèéã ñîíãîõ âý?
• Ãàäààä îð÷íû ººð÷ëºëò, áàéãóóëëàãàä ÿàæ íºëººëæ áàéãàà, èðýýä¿éä ÿìàð íºõöºë áàéäàë ¿¿ñ÷ áîëîõ âý?
Çîõèîí áàéãóóëòàä:
• Òºëºâëºãººã õýí ÿìàð àëáàí òóøààëòàí õýðýãæ¿¿ëýõ âý?
• Áàéãóóëëàãûí íýãæ ñàëáàðóóäàä çºð÷èë人í ãàðãàõã¿éãýýð íººöèéã ÿàæ õóâààðèëàõ âý?
• Àæèë÷äûí ¿éë àæèëëàãààã õýðõýí çºð÷èëã¿é çîõèîí áàéãóóëàõ âý?
• Áàéãóóëëàãûí á¿òýö çîõèîí áàéãóóëàëò ÿìàð áàéõ âý?
Èäýâõæ¿¿ëýëòèéí õóâüä:
• Àæèë÷äàà õýðõýí ÿàæ óðàìøóóëàõ âý?
• Óðàìøóóëëûí ¿ð íºëººã õýðõýí äýýøë¿¿ëýõ âý?
• Èðýýä¿éä ÿìàð ÷èã áîäëîãî áàðèìòàëæ, çàõèðàãäàãñäû㠺人õ âý?
Õÿíàëòûí ôóíêöýä:
• Àæëûí ¿ð ä¿íã õýðõýí õýìæèæ ¿íýëýõ âý?
• Òºëºâëºãººíèé áèåëýëòèéã ÿàæ øàëãàõ âý?
• Èëýðñýí àëäàà äóòàãäëûã ÷óõàì ÿàæ çàñàæ çàëðóóëâàë çîõèõ âý? ã.ì
Óäèðäëàãûí øèéäâýð ãàðãàëòûí ñýòãýëãýý
Áèçíåñèéí øèéäâýð ãàðãàëòûí ¿íäñýí 2 õàíäëàãà áàéäàã.
Øóãàìàí ñýòãýëãýý: Øèéäâýð ãàðãàëòûí õàìãèéí ýíãèéí õàíäëàãà áºãººä ýíý íü àñóóäàë á¿ð ãàíöõàí øèéäýëòýé, íýãýíò ãàðñàí øèéäýë íü äàíäàà õ¿÷èí òºãºëäºð, ººð÷ëºãäºõ áîëîìæã¿é, ìºí òóõàéí àñóóäëûã õèð çýðýã ñàéí øèéäâýðëýñíýýð ò¿¿íèé ¿ð ä¿íã ¿íýëäýã ãýæ ¿çäýã. Ýíý íü àñóóäëûã õýò õÿëáàð÷èëæ, øóãàìàí ñýòãýëãýýãýýð àâ÷ ¿çýæ, îð÷èíû ººð÷ëºëò, øèéäâýðèéí õ¿ðýýíèé ìºí ÷àíàðûí òàëûã îðõèãäóóëäàã.
Ñèñòåìèéí ñýòãýëãýý: Àñóóäàë íàðèéí òºâºãòýé áºãººä òîäîðõîé íºõöºë áàéäàëòàé õîëáîîòîé, øèéäýë íü òóõàéí àñóóäàëä íºëººëººä çîãñîõã¿é áàéãóóëëàãàä íºëººëäºã. ̺í øèéäâýð íü íºõöºë áàéäàë ººð÷ëºãäºõºä äàãàæ ººð÷ëºãäºæ, øèíý øèéäâýð ãàðãàõ áîëîìæ, íºõöºëèéã á¿ðä¿¿ëäýã. Èéìä øèéäâýðëýõ ãýæ áóé àñóóäëûã áàéãóóëëàãûí á¿õ íýãæ õýñýã õàðèëöàí õàìààðàë á¿õèé îáúåêòóóäòàé õîëáîîòîéãîîð àâ÷ ¿çýõ õýðýãòýé ãýæ ¿çäýã. Ýíý õàíäëàãà íü àñóóäëûã øèéäâýðëýõ îð÷èí ¿åèéí õàíäëàãà þì.
Øèéäâýð ãàðãàõàä íºëººëºõ õ¿÷èí ç¿éë¿¿ä
Øèéäâýð ãàðãàõàä íºëººëäºã îëîí õ¿÷èí ç¿éë áàéäàã. Òóõàéëáàë:
Àñóóäëûí á¿òýöëýãäñýí áàéäàë: Õýðýâ àñóóäàë íü ñàéí á¿òýöëýãäñýí áàéâàë ýíãèéí õóóëü ä¿ðìèéã àøèãëàí øèéäâýðëýõ áîëîìæòîé áàéäàã.
Àç òóðøèëò: Øèéäâýð ãàðãàã÷ íü àñóóäëûã íàðèéâ÷ëàí ñóäàëæ ò¿¿íèé ¿ð äàãàâàð ýðñäýëèéã òîîöîëæ áàéõ õýðýãòýé. Àìæèëòèéã ìàãàäëàë 100%-èàñ áàãà áàéõ ¿åä àç òóðøèëò áèé áîëíî.
Òîäîðõîéã¿é áàéäàë: Ýíý íü øèéäâýð ãàðãàã÷èä áàéãàà ìýäýýëë¿¿ä íü õàíãàëòã¿é áàéõ ÿâäàë þì.
Ǻðºë人í: Øèéäâýð ãàðãàã÷äûí ñàíàë áîäîë çºðºëäñºíººñ àñóóäëûã øèéäâýðëýõýä õ¿íäðýëòýé íºõöºë áàéäàë ¿¿ñ÷ áîëíî.
Õóâü õ¿íèé ¿íýò ç¿éë, áàéãóóëëàãûí ñî¸ë: Àëèâàà øèéäâýð íü õóâü õ¿íèé ýðõýìëýäýã ç¿éëýýñ øàëòãààëæ áîëíî. ̺í áàéãóóëëàãûí òîãòñîí äýã ñî¸ëîîñ õàìààð÷ øèéäâýð ÿíç á¿ðèéí áàéäëààð ãàðäàã.
Õàìò îëíû øèéäâýð: Îð÷èí ¿åä õ¿í äàí ãàíöààðàà àñóóäëûã øèéäâýðëýõã¿é õàìòûí øèéäâýð ãàðãàõ õàíäëàãà àæèãëàãäàæ áàéíà. Ýíý íü ãàðàõ øèéäâýðò îëîí òàëûí à÷ õîëáîãäîëòîé áàéäàã.
Á¿òýýë÷, øèíèéã ñàíàà÷ëàõ áàéäàë: ¯ð àøèãòàé øèéäâýð ãàðãàõûí òóëä àñóóäàëä á¿òýýë÷ýýð õàíäàæ, øèíý ñîðãîã áàéäëûã ýðýëõèéëæ áàéõ íü ç¿éòýé.
̺í øèéäâýð ãàðãàã÷ íü ãàðãàõ ãýæ áóé øèéäâýðèéí à÷ õîëáîãäëûã á¿ðýí òàíüñàí, øèéäâýðèéí õóâèëáàðóóäûã ñàéí ãàðãàæ, ¿íýëæ ÷àäñàí, ãàðãàñàí øèéäâýðèéí ¿ð ä¿íä áèé áîëîõ ñààä áýðõøýýëèéã äàâàí òóóëàõ áîëîìæèéã îëæ èëð¿¿ëæ ÷àääàã áàéõ, õÿíàëòûí çîõèñòîé ñèñòåìèéã àøèãëàæ ÷àääàã áàéõ çýðýã íü øèéäâýð îíîâ÷òîé áàéõ ¿íäýñëýëèéã áèé áîëãîíî.
Øèéäâýðèéí òºðºë
Óäèðäëàãûí øèéäâýð¿¿äèéã àñóóäëûí øèíæ, á¿ðäýë, øèéäâýðëýãäýõ íºõöºë, áîëîìæîîñ íü õàìààðóóëàí 3 àíãèëäàã.
Á¿òýöëýãäñýí øèéäâýð (ïðîãðàìì÷ëàãäñàí øèéäâýð): Àñóóäëûã øèéäâýðëýõ ¿éë ÿâö õÿëáàð õýðýãæèëòèéí ¿ð ä¿í íü òîäîðõîé áóþó á¿õ ç¿éë íü ñòàíäàðò÷èëàãäñàí áàéäàã øèéäâýð þì. ªºðººð õýëáýë òóõàéí àñóóäëûã áàéãóóëëàãûí ä¿ðýì æóðàì, áîäëîãûí õ¿ðýýíä øèéäâýðëýõ áîëîìæòîé ãýñýí ¿ã. Ýíý íü ìåíåæåðèéí ¿éë àæèëëàãààíä áàéíãà äàâòàãäàæ áàéäàã øèéäâýð ãàðãàõ óð ÷àäâàð áàãà øààðääàã îíöëîãòîé.
Á¿òýöëýãäýýã¿é øèéäâýð: Àñóóäëûã øèéäâýðëýõ ¿éë ÿâö íü ñòàíäàðò÷èëàãäààã¿é áàéäàã áºãººä òóõàéí àñóóäàë íü òîäîðõîé õ¿ðýý õÿçãààðò áàðèãääàãã¿é. Á¿òýöëýãäýýã¿é àñóóäëûí õóâüä õóâü õ¿íèé çºâ ñîâèí òóðøëàãà íü øèéäâýð ãàðãàëòûí ¿íäýñ áîëäîã. Ýíý òºðëèéí àñóóäàëä áàéãóóëëàãûí çîðèëãûã òîäîðõîéëîõ, øèíý á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éë÷èëãýý áèé áîëãîõ, õ¿ì¿¿ñèéã èäýâõæ¿¿ëýõ øèéäâýð¿¿ä îðíî.
Õàãàñ á¿òýöëýãäñýí øèéäâýð (ïðîãðàìì÷ëàãäààã¿é øèéäâýð): Ýíý íü á¿òýöëýãäñýí á¿òýöëýãäýýã¿é àñóóäëûí õîîðîíä îðøèæ áàéäàã. Èéì øèéäâýðèéí õóâüä çîðèëãî íü òîäîðõîé áàéõ áºãººä øèéäâýð ãàðãàëòûí ÿíç á¿ðèéí àðãûã õýðýãëýñíýýð îíîâòîé øèéäâýðò õ¿ð÷ áîëäîã. Æèøýý íü: Õºðºí㺠îðóóëàëòûí îíîâ÷òîé ñòðàòåãèéã ñîíãîõ, ¿íýò öààñ ãàðãàõ, ìàðêåòèíãèéí òºñºâ çîõèîõ ãýõ ìýò.
̺í øèéäâýð ãàðãàõ õàíäëàãààð íü àíãèëæ áîëíî. ¯¿íä:
Ǻí áèëãèéí øèéäâýð: Ýíý íü çºâ ãýñýí ñýðëèéí ¿íäñýí äýýð õèéãäñýí ñîíãîëò þì. Øèéäâýð ãàðãàã÷ õóâèëáàðóóäûã õàðüöóóëàëã¿é çºí áèëýãòýý íàéäàí ñîíãîëò õèéäýã. Çàðèì òîõèîëäîëä ìåíåæåð ÿìàð øèéäâýð ãàðãàõàà ìýäýõã¿é ¿åäýý èéì øèéäâýð ãàðãàõ òîõèîëäîë àìüäðàëä îëîí áèé.
Ýðãýö¿¿ëýëä ¿íäýñëýñýí øèéäâýð: Ýíý íü ìýäëýã, õóðèìòëóóëñàí òóðøëàãà äýýðýý ¿íäýñëýí ãàðãàñàí ñîíãîëò þì. Áîëîìæèò õóâèëáàðóóäààñ ñîíãîëò õèéõèéí ºìíº òóõàéí àñóóäàëòàé àäèë òºñòýé ÿâäàë ë ºìíº òîõèîëäîæ áàéñíûã õàðãàëçàí ¿çýæ øèéäâýð ãàðãàäàã.
Îíîâ÷òîé øèéäâýð: Ýíý øèéäâýð íü ýðãýö¿¿ëýëä ¿íäýñëýí øèéäâýðèéã áîäâîë ºìíºõ õóðèìòëóóëñàí òóðøëàãûã ãîë áîëãîäîãã¿é. ªºðººð õýëáýë ¿¿ññýí íºõöºë áàéäàëòàé õîëáîîòîéãîîð çºí áèëýã, ìýäëýã òóðøëàãà, øèíý ñîíãîëò õèéõ áîëîìæ, ¿ð ä¿í çýðãèéã õîñëóóëàí õàìãèéí îíîâ÷òîé øèéäýëä õ¿ðäýã.
Øèéäâýð ãàðãàëòûí òºâøèí
Áàéãóóëëàãûí øèéäâýð ãàðãàëòûã äàðààõ 3 òºâøèíä àâ÷ ¿çäýã.
Ñòðàòåãèéí øèéäâýð: Ýíý íü áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãààã îð÷èíòîé õýðõýí çîõèöóóëàõ òàëààðõ àñóóäëûã àãóóëæ áàéäàã áºãººä áàéãóóëëàãûí õýìæýýíèé çîðèëãî çîðèëò, ÷èãëýëèéã òîäîðõîéëäîã øèéäâýð¿¿ä þì. Ñòðàòåãèéí øèéäâýð ãàðãàõ íü äýýä òºâøíèé ìåíåæåð¿¿äèéí ¿¿ðýã áºãººä áàéãóóëëàãûí öîãöîëáîð ýëåìåíò¿¿äèéã íýãýí èæ á¿ðäýë áîëãîí õàðæ áàéäàã îíöëîãòîé. Ñòðàòåãèéí øèéäâýðèéí ¿íäñýí äýýð ãàðñàí áîäëîãî ÷èãëýë íü áàéãóóëëàãàä á¿õýëä íü íºëººëäºã ó÷ðààñ ìåíåæåðýýñ ºíäºð óð ÷àäâàð øààðääàã. Ýíý òºðëèéí øèéäâýð¿¿ä íü èõýâ÷ëýí ïðîãðàì÷ëàãäààã¿é áàéäàã.
Òàêòèêèéí øèéäâýð: Ñòðàòåãèéí øèéäâýðýýñ àðàé äîîä òºâøèíä ãàðäàã áºãººä ñòðàòåãèéí áîäëîãî çîðèëòûã õýðýõæ¿¿ëýõ õóâèëáàðóóäûí õ¿ðýýíä èõýâ÷ëýí ãàðäàã. ªºðººð õýëáýë áàéãóóëëàãûí çîðèëãîä õ¿ðýõèéí òóëä íººö ýõ ¿¿ñâýðèéã õýðõýí çàðöóóëàõ òàëààðõ øèéäâýð¿¿äèéã áàãòààäàã. ¯¿íèéã äóíä òºâøíèé ìåíåæåð¿¿äèéí òºâøèíä ãàðãàäàã.
¯éë àæèëëàãààíû øèéäâýð: Ýíý øèéäâýðèéã áàéãóóëëàãûí äîîä òºâøíèé ìåíåæåð¿¿ä ãàðãàõ áºãººä òàêòèêèéí øèéäâýðèéí õýðýãæèëòèéí òàë äýýð èõýâ÷ëýí òºâëºðäºã. Òóõàéëáàë øààðäëàãàòàé íººöèéã õóâààðèëàõ , õÿíàëò òàâèõ, õýðýãöýýò íººöèéí õýìæýýã òîäîðõîéëîõ çýðýã íü ¿¿íèé 1 æèøýý þì.
Øèéäâýð ãàðãàõ íºõöºë
Àëèâàà øèéäâýð äàðààõ 3 íºõöºëä ãàðäàã. Òýäãýýð íü:
Òîäîðõîé íºõöºë: Òîäîðõîé áàéäàë ãýäýã íü ìåíåæåð¿¿ä øèéäâýðèéí õóâèëáàðóóä áîëîí òýäãýýðòýé õîëáîãäîõ íºõöºë ãàðàõ ¿ð ä¿íãèéí ìýäýýëýëòýé áàéõ ÿâäàë þì. Æèøýý íü Áàíêèíä ìºí㺠õàäãàëóóëàõ áîëëîî ãýâýë áàíêíóóäûí õàäãàëàìæèéí õ¿¿ õóãàöàà, õîëáîãäîõ íºõöºë¿¿äèéí òàëààðõ òàíèëöóóëãà, æóðàìòàé òàíèëöñàíààð õàìãèéí áîëîìæèò, àøèãòàé ãýñýí áàíêíû ¿éë÷èëãýýã ñîíãîæ àâàõ áîëîìæòîé þì. Ãýâ÷ àìüäðàë äýýð ÿëàíãóÿà áèçíåñèéí îð÷èíä òºãñ òîäîðõîé íºõöºë õîâîð áàéäàã.
Ýðñäýëòýé íºõöºë: Øèéäâýð ãàðãàëòûí õàìãèéí ò¿ãýýìýë íºõöºë íü ýíý þì. Ýðñäýëòýé íºõöºëä õóâèëáàð á¿ð òîäîðõîé áàéõ áºãººä ò¿¿íèé áîëîìæèò ¿ð ä¿í, ãàðàõ àëäàãäëûí ìàãàäëàë íü òîîöîîëîãäñîí áàéäàã. ªºðººð õýëáýë ìýäýýëýë õàíãàëòòàé õèðíýý èðýýä¿éä ãàðàõ ¿ð ä¿í íü õóâèëáàð òóñ á¿ð äýýðýý ººð÷ëºãäºõ ìàãàäëàëòàé áàéõ òîõèîëäîë þì.
Òîäîðõîé áóñ íºõöºë: Ýíý íü òóõàéí àñóóäëûã øèéäâýðëýõýä íºëººëºõ õ¿÷èí ç¿éëñèéí òîî, ò¿¿íèé õ¿÷ ñààä áýðõøýýë íü òîäîðõîé áóñ áóþó àëèâàà ¿éë àæèëëàãààã õýðýãæ¿¿ëýõ ¿åä áèé áîëîõ íºõöºë áàéäëûí òàëààð òîäîðõîé ìýäýýëýëã¿é áàéõ ¿å þì. Òóõàéëáàë òºñºë õýðýãæ¿¿ëýõ íºõöºëä õîëáîãäîõ çàðäàë ¿ð ä¿íã óðüä÷èëàí ìýäýõã¿é áàéæ áîëíî.
Øèéäâýð ãàðãàõ ¿å øàòóóä
Óäèðäëàãûí øèéäâýð ãàðãàëò íü òîäîðõîé ëîãèê äàðààëàë, òåõíîëîãèòîé ¿éë àæèëëàãàà áºãººä äàðààõ ¿å øàòóóäûã äàìæèíà. ¯¿íä:
Àñóóäëûã òîäîðõîéëîõ: Ýíý íü óã àñóóäàë áèé áîëñîí øàëòãààíûã òîäîðõîéëíî ãýñýí ¿ã. ªºðººð õýëáýë àñóóäàëä íºëººëñºí õ¿÷èí ç¿éë¿¿äèéã òîãòîîõ ÿâäàë þì. Àñóóäëûí ìºí ÷àíàðûã çºâ òàíüæ ìýäñýíýýð öààøäûí ãàðàõ ¿ð ä¿íã íü òîäîðõîéëîõ áîëîìæ á¿ðäýíý.
Àñóóäëûã øèéäâýðëýõ õóâèëáàð áîëîâñðóóëàõ: Ýíý íü ººðèéí ÷àäâàð òóðøëàãà äýýð ¿íäýñëýí òîäîðõîé òààìàãëàëóóä äýâø¿¿ëíý ãýñýí ¿ã. Äýâø¿¿ëæ áóé òààìàãëàëûã õóâèëáàð ãýíý. Õóâèëáàðûã óðüä ºìíº èéì àñóóäàëòàé òóëãàð÷ áàéñàí õ¿ì¿¿ñýýñ àñóóæ ÿðèëöàõ, ýñâýë ººðèéí áàéð ñóóðèíààñ õàíäàí øèíý õýëáýðýýð øèéäýõ ãýñýí 2 ¿íäñýí òîõèîëäëîîð ãàðãàæ èðæ áîëäîã.
Õóâèëáàðóóäûã ¿íýëýõ: Ýíý íü íýãýíò áèé áîëãîñîí õóâèëáàðóóäààñ õàìãèéí ¿ð àøèãòàéã íü ñîíãîí àâàõûí òóëä òýäãýýðèéã ¿íýëæ, à÷ õîëáîãäëîîð íü çýðýãëýõ õýðýãòýé. Õóâèëáàðóóäûã ¿íýëýõäýý òîîí áîëîí ÷àíàðûí ãýñýí 2 õýìæýýñèéã àøèãëàäàã. Òîîí õýìæýýñýýð àøèã, îðëîãî, ¿íý, çàðäàë, ¿éëäâýðëýëèéí õ¿÷èí ÷àäàë çýðýã òîîí ¿ç¿¿ëýëòýýð èëýðõèéëýõ áîëîìæòîé ç¿éëñèéã õýìæèæ áîëíî.
Ãýâ÷ ïðàêòèêò òîîí õýìæèãäýõ¿¿íýýð èëýðõèéëýõ áîëîìæã¿é àñóóäàë ãýæ áàéäàã. Æèøýýëáýë îð÷íû ººð÷ëºëò, îëîí óëñûí áàéäàë ãýõ ìýò. ×àíàðûí ¿ç¿¿ëýëò íü óäèðäëàãûí äýýä òºâøèíä èë¿¿ øààðäàãääàã áºãººä áàéãóóëëàãûí ñòðàòåãè áîäëîãîòîé àñóóäàë õýðõýí íèéöýæ áàéíà ãýäýã äýýð ¿íäñýíäýý òºâëºðäºã.
Õóâèëáàðóóäààñ ñîíãîëò õèéõ: Õóâèëáàð á¿ðèéí äàâóó ñóë òàëûã õàðüöóóëàí æèãíýñíèé ¿íäñýí äýýð îíîâ÷òîé ãýæ ¿çñýí õóâèëáàðàà ñîíãîí àâíà. Ñîíãîëò õèéõ ÿâäàë íü 2 ç¿éëèéí íºëººí äîîð áàéäàã.
• Õóâü õ¿íèé øèíæ ÷àíàð. Õóâü õ¿íèé çàí áàéäàë ÿìàð áàéõààñ àñóóäàë õýðõýí øèéäýãäýõ íü øàëòãààëæ áîëíî.
• Ãàäíû íºëººëºë: Áóñàä ãàäíû ÿíç á¿ðèéí õ¿÷èí ç¿éëèéí íºëººãººð ÿìàð õóâèëáàð ñîíãîõ íü øàëòãààëæ áîëíî.
Õàìãèéí ñàéí õóâèëáàðûã ñîíãîõ íü øèéäâýð ãàðãàã÷èéí çîðèëò, ¿íýëýõ øàëãóóðàà õýðõýí òîãòîîõîîñ õàìààðíà. Õóâèëáàðóóäààñ ñîíãîëò õèéõäýý ìåíåæåð¿¿ä äàðààõ ¿íäñýí 3 õàíäëàãà áàðèìòàëäàã.
• ªìíºõ òóðøëàãà: Øèéäâýð ãàðãàõûí óðüä ºìíº íü õóðèìòëóóëñàí òóðøëàãà ÷óõàë ¿¿ðýã ã¿éöýòãýíý. Ó÷èð íü ºíãºðñºí ¿åä ãàðñàí àìæèëò, àëäàà íü çºâ ñîíãîëò õèéõýä òóñàëæ áîëíî. Ãýâ÷ ìåíåæåð õóðèìòëóóëñàí òóðøëàãàä õýò íàéäàõ áàñ õýðýãã¿é ãýäãèéã ñàíàõàä èë¿¿äýõã¿é.
• Øèíý òóðøèëò: Õóâèëáàðààñ íýãèéã íü ñîíãîí òóðøèëò õèéõ ¿ð ä¿íã íü ¿çýõ ÿâäàë áîë áàñ øàëãàðñàí àðãà þì. Òóõàéëáàë øèíý çàãâàðûí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã áàãà õýìæýýãýýð ¿éëäâýðëýýä òîäîðõîé çàõ çýýëèéí ñåãìåíòýä áîðëóóëæ, òóðøèæ áîëîõ þì. Òóðøèëòûã àðãûã ýðäýì øèíæèëãýý, ñóäàëãààíä ºðãºí àøèãëàäàã.
• Ñóäàëãàà øèíæèëãýý: Øèéäâýð ãàðãàõ õóâèëáàðóóäààñ ñîíãîëò õèéõ ¿ð àøèãòàé àðãûí íýã áîë ñóäàëãàà øèíæèëãýý õèéõ ÿâäàë þì. Ýíý àðãûí ¿åä øèíæëýõ óõààíû àðãà õýðýãñë¿¿äèéã àøèãëàí õóâèëáàðóóäûã ¿íýëýí ºíäºð ¿ð ä¿í ãàðñàí õóâèëáàðûã ñîíãîõ áîëîëöîî îëãîäîã.
Øèéäâýð ãàðãàëòûí ºìíºõ ¿éëäë¿¿ä çºâ áîäèòîé õèéãäñýí áîë ñîíãîëòûã õèéõýä õÿëáàð áàéõ áºãººä õóâèëáàðóóäûí ¿íýëãýýíä òóëãóóðëàæ õàìãèéí ¿ð àøèãòàé ãýæ ¿çñýíýý õýðýãæ¿¿ëýõýýð ñîíãîí àâàõ õýðýãòýé.
Õýðýãæ¿¿ëæ, ¿ð ä¿íã òîîöîõ: Øèéäâýð ãàðãàëòûí ¿éë ÿâö õóâèëáàðûã ñîíãîñíîîð äóóñãàâàð áîëîõã¿é. Õàðèí ñîíãîñîí õóâèëáàðûã õýðýãæ¿¿ëæ ýõëýõ ¸ñòîé. Ñàéí øèéäâýðèéã òààðóóõàí õýðýãæ¿¿ëýëò ìóóòãàäàã òàë áàñ áèé. Èéìýýñ õýðýãæ¿¿ëýõ àæëûã çºâ çîõèîí áàéãóóëàõ, íººö¿¿äèéã õ¿ðýëöýõ¿éö õýìæýýãýýð áýëòãýõ, õýðýãæ¿¿ëýõ õóãàöààã òîäîðõîé áîëãîõ, õ¿í á¿ðèéí ã¿éöýòãýõ ¿¿ðãèéã òîãòîîæ ºãºõ, áèåëýëòèéã õýðõýí õÿíàõ çýðýã îëîí ¿éë àæèëëàãààã àâ÷ õýðýãæ¿¿ëýõ øààðäëàãàòàé.
Øèéäâýð îíîâ÷ã¿é ãàðàõ íü îëîí õ¿÷èí ç¿éëýýñ õàìààðàëòàé. Òóõàéëáàë íèéãýì, óëñ òºð, ñýòãýë ç¿éí íºëºº, øèéäâýð ãàðãàëòûí à÷ õîëáîãäëûã äóòóó ¿íýëýõ, ¿å øàòóóäûã àëãàñ÷ äàðààãèéí ¿å øàòðóó ÿàðàí îðîõ, õóâèëáàðóóäûí äàâóó òàëóóäûí àëèíä íü èë¿¿ à÷ õîëáîãäîë ºãºõºº ìåíåæåð ìýäýõã¿é áàéõ, áàéãóóëëàãûí íýãæ õýñã¿¿äèéí äýä øèéäâýð õîîðîíäîî óÿëäààã¿é ãàðàõ ãýõ ìýò íèéòëýã øàëòãààíóóä îëîí áèé.
Øèéäâýð ãàðãàõ àðãóóä
Óäèðäëàãûí øèéäâýðèéã îíîâ÷òîé áàéëãàõ ¿¿äíýýñ øèéäâýð ãàðãàëòûí îëîí àðãóóäûã áîëîâñðóóëñààð èðæýý. Óäèðäëàãûí øèéäâýðò áîäèò áàéäàëòàé àäèëòãàõ çàãâàð÷ëàë, øèéäâýðèéí õ¿ñíýãò, øèéäâýðèéí ñàëàà ìº÷èð áóþó ìîä, òîãëîîìûí îíîë, øóãàìàí ïðîãðàì÷ëàë, õóãàðëûí öýãèéí øèíæèëãýý, äàðààëëûí çàãâàð, ýêñïåðòèéí àðãà ãýõ ìýò îëîí àðãûã àøèãëàæ áîëäîã.
Çàãâàð÷èëàëûí àðãà: Øèéäâýð ãàðãàõàä íºõöºë áàéäëûã çàãâàð÷èëàõ ÿâäàë ºðãºí áàéäàã. Çàãâàð ãýäýã áîë áîäèò áàéäëûí õèéñâýðëýë þì. Çàãâàðûã áèåò, á¿ä¿¿â÷, ìàòåìàòèê ãýæ 3 àíãèëäàã.
• Áèåò çàãâàð: Ýíý íü áîäèò áàéäëûí áàãàñãàñàí ýñâýë òîìñãîñîí õóóëáàð áºãººä ò¿¿íèé îíöëîã íü áîäèò áàéäàë õ¿ì¿¿ñò øóóä òºñººëºãääºã ÿâäàë þì. Òóõàéëáàë áàðèëãûí ñàëáàðò ýíý íü èõ ºðãºí àøèãëàãääàãèéã áèä ìýäíý.
• Á¿ä¿¿â÷ çàãâàð: Ýíý íü áîäèò áàéäëûí åðºíõèé õàíäëàãóóäûã àãóóëñàí çàãâàð þì. Æèøýý íü: ãðàôèê, ä¿ðñ õ¿ñíýãò ãýõ ìýò. ¯¿íèé îíöëîã íü á¿òýýõ áîëîí ººð÷ëºõºä õÿëáàð áàéäàã.
• Ìàòåìàòèê çàãâàð: Ýíý íü äýýðõ 2 çàãâàðûã áîäâîë èë¿¿ õèéñâýðëýë èõòýé. Áîäèò áàéäàë, ò¿¿íèé øèíæ ÷àíàðóóäûã òîäîðõîé òýìäýãëýãýý àøèãëàí õèéñâýðëýñýí áàéäàã. ¯¿íèé æèøýý áîë ìàòåìàòèê, ýäèéí çàñãèéí òîìú¸î òýìäýãëýãýýí¿¿ä þì.
Çàãâàðûã øèéäâýð ãàðãàëòàä àøèãëàñíààð õàðüöàíãóé áàãà çàðäàë ãàðäàã, àñóóäëûã òîäîðõîé áîëãîäîã, ¿íýëãýýíèé àðãàä ñàéí òîõèðäîã, àñóóäëûã òàíèí ìýäýõ, øèíæëýí ñóäëàõ ÿâäëûã õÿëáàðøóóëäàã ãýõ ìýò äàâóó òàëòàé. Ãýõäýý çàãâàð íü íýãýíò òºñººëºë ó÷ðààñ ò¿¿íèéã ºðººñãºë áàéäëààð àøèãëàâàë áóðóó òàéëáàðëàãäàæ áîëîõ òàëòàé. Èéìýýñ ìåíåæåð çàãâàðûã ÿìàð àñóóäëûã øèéäýõýä õýðõýí àøèãëàõ âý ãýäãýý ñàéí ìýäýæ áàéõ íü ÷óõàë.
Òîãëîîìûí îíîë: Áàéãóóëëàãûí àìæèëòûí ¿íäýñ íü ò¿¿íèé ºðñºëäºõ ÷àäâàðààñ èõýýõýí øàëòãààëäàã. Ýíý àðãà íü ºðñºëäºã÷èéí ãàðãàñàí øèéäâýð, ò¿¿íèé ¿ð äàãàâàðûã ¿íýëæ, çàãâàð÷ëàí øèéäâýð ãàðãàëòàä àøèãëàõ òóõàé àâ÷ ¿çäýã. Òóõàéëáàë ò¿¿íèé ººð÷ëºëò, íýìýëò ¿éë÷èëãýý áîëîí øèíý á¿òýýãäýõ¿¿íèéã áèé áîëãîõ çýðýãò ºðñºëäºã÷èéí ¿ç¿¿ëæ áîëîõ íºëººëëèéã óðüä÷èëàí òààìàãëàæ ò¿¿íä ÿìàð õàðèó ¿éëäýë ¿ç¿¿ëýõ âý ãýäãèéã øèéäâýðëýõýä ýíý àðãûã àøèãëàæ áîëíî. Òîãëîîìûí îíîëûã àíõ áàéëäààíû ñòðàòåãè áîëîâñðóóëàõ ÿâöàä ãàðãàñàí ò¿¿õòýé.
Øóãàìàí ïðîãðàì÷ëàëûí àðãà: Ýíý àðãà íü õÿçãààðëàãäìàë íººöèéã õàìãèéí ºíäºð àøèãòàé áàéõààð õýðõýí õóâààðèëàõ âý ãýäãèéã øèéäâýðëýõýä àøèãëàäàã. Òóõàéëáàë: íººöèéí çîõèöóóëàëò õèéõ, îíîâ÷òîé áàéðøèë îëîõ, òýýâýðëýëòèéí êàëåíäàð÷èëñàí òºëºâëºãºº áîëîâñðóóëàõ, àæèë÷äûã õóâààðèëàõ, ìàòåðèàëûã òýýâýðëýõ, á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿éëäâýðëýëèéí òºëºâëºëò õèéõýä àøèãëàäàã.
Õóãàðëûí öýãèéí øèíæèëãýý: Ýíý íü ¿éëäâýðëýëèéí àøèã àëäàãäëûí øèíæèëãýý õèéõýä ¿íäýñëýãääýã. ªºðººð õýëáýë ¿éëäâýðëýëèéí àøèã ÷ ¿ã¿é, àëäàãäàë ÷ ¿ã¿é öýãèéã /õóãàðëûí öýã ãýäýã/ îëæ, ò¿¿íýýñ ¿íäýñëýí ÿìàð íºõöºëä àøèã îëæ áîëîõ âý ãýäãèéã ìýäýõ áîëîìæ îëãîäîã. ¯¿íèéã òîìü¸îëâîë:
Profit – àøèã P - ¿íý
TC -íèéò çàðäàë Q - òîî õýìæýý
TR -íèéò îðëîãî
TFC-íèéò òîãòìîë çàðäàë VC-õóâüñàõ çàðäàë ãýæ òýìäýãëýâýë:
Profit= TR-TC ýíä TR=P*Q. TC=TFC+VC*Q ýíäýýñ õóãàðëûí öýãèéã îëâîë:
ͺõöºë íü Profit=0 áóþó TR=TC áàéíà ãýñýí ¿ã. ¯¿íèéã çàäàëæ áè÷âýë
P*Q=TFC+VC*Q áîëíî. Ýíäýýñ àøèã ÷ ¿ã¿é àëäàãäàë ÷ ¿ã¿é áàéõ ¿éëäâýðëýëèéí õýìæýý áóþó õóãàðëûí öýã: Q(BEP)= áîëæ áàéíà.
Æèøýý íü: Íýãæ á¿òýýãäýõ¿¿íèéã áîðëóóëàõ ¿íý íü 200 òºãðºã, íýãæèéí õóâüñàõ çàðäàë íü 130 òºãðºã, ¿éëäâýðëýëèéí íèéò òîãòìîë çàðäàë íü 700000 òºãðºã áîë õóãàðëûí öýãèéã îë.
íýãæ. Ýíäýýñ óã á¿òýýãäýõ¿¿íèéã 10000 øèðõýã ¿éëäâýðëýõýä çàðäëàà íºõºõ áà ¿¿íýýñ èõ õýìæýýãýýð ¿éëäâýðëýæ áàéæ, àøèã îëíî õàðèí áàãà ¿éëäâýðëýâýë àëäàãäàë õ¿ëýýíý ãýñýí ¿ã þì.
Øèéäâýðèéí ìîä àðãà: Ýíý àðãà íü øèéäâýðëýõ àñóóäëóóäûí áîëîìæèò õóâèëáàð á¿ðýýñ ¿ð ä¿íã ìîä õýëáýðòýéãýýð ñõåì÷ëýí õàðóóëäàã. ¯¿íèéã äàðààõ áàéäëààð ä¿ðñýëíý.
Ýðýëò ºíäºð 0.7 ¯éëäâýðëýëèéí õ¿÷èí ÷àäëûã íýìýãä¿¿ëýõ
[[Ангилал:Шийдвэрийн онол]]
¯éëäâýð áàéãóóëàõ À
[[ar:اتخاذ القرار]]
Ýðýëò áàãà 0.3
[[cs:Rozhodování]]
[[de:Entscheidung]]
Ýðýëò ºíäºð 0.6 ¯éëäâýðëýëèéí õ¿÷èí ÷àäëûã ýìýãä¿¿ëýõýýñ
[[en:Decision making]]
Õóäàëäààíû òºâ  òàòãàëçàõ
[[es:Toma de decisiones]]
íýýõ
[[fa:تصميم گيری ]]
Ýðýëò áàãà 0.4
[[fr:Prise de décision]]
- Òîõèîëäëûí óóëçâàð öýã
[[hr:Odlučivanje]]
[[id:Pengambilan keputusan]]
[[he:קבלת החלטות]]
- Øèéäâýðèéí öýã
[[ja:意思決定]]
[[pl:Proces decyzyjny]]
Äýýðõ çóðàãëàëûã òàéëáàðëàÿ. Æèøýý: Íýãýí áèçíåñìåí ìºí㺺 þóíä çàðöóóëàõ øèéäýõ ãýæ áàéíà ãýæ áîäü¸. Ò¿¿íä ¿éëäâýð áàéãóóëàõ, ýñâýë õóäàëäààíû òºâ íýýõ ãýñýí 2 õóâèëáàð áàéíà. Õóâèëáàð òóñ á¿ðèéí õóâüä çàõ çýýëèéí ýðýëò ºíäºð, íàì áàéõ 2 òîõèîäëûã ìàãàäëàëààð ºã÷ýý. Áèäíèé òîîöîîëîõ ç¿éë áîë òîõèîëäîë òóñ á¿ðèéí õ¿ëýýãäýæ áóé óòãûã îëîõ ÿâäàë þì. ¯¿íèéã îëîõîä äîîðõ òîîöîîëëûã õèéíý.
[[pt:Tomada de decisão]]
À òîõèîëäëûí õóâüä: 0,7x100.0+0.3x60.0=88.0 ñàÿ¥
[[ru:Процесс принятия решений]]
 òîõèîëäëûí õóâüä: 0.6x80.0+0.4x50.0=68 ñàÿ ¥
[[fi:Päätöksenteko]]
Ýíä áèçíåñìåí ¿éëäâýð áàéãóóëñàí íü èë¿¿ àøèãòàé ãýæ ãàð÷ áàéíà. Èéì ìàÿãààð òîõèîëäîë á¿ðèéí óòãûã íü õîéíîîñ íü óðàãø íü îëæ ýõíèé øèéäâýðèéí öýã õ¿ðòýë ýöñèéí ¿ð ä¿íã òîîöîîëîí ãàðãàñíààð õàìãèéí àøèãòàé õóâèëáàðûã øèéäâýð ãàðãàã÷ ñîíãîæ áîëíî.
[[ta:முடிவு செய்தல்]]
Á¿ëãèéí øèéäâýð ãàðãàëò
[[tr:Karar verme]]
Øèéäâýð ãàðãàëòûí äýýðõ àðãóóäààñ ãàäíà îð÷èí ¿åä á¿ëãýýð øèéäâýð ãàðãàõ àðãóóäûã èõýýõýí àøèãëàäàã áîëñîí. Á¿ëãèéí øèéäâýð ãàðãàëòûí ¿íäñýí ôèëîñîôè íü íýã õ¿íýýñ 2 õ¿í èë¿¿ ãýñýí çàð÷èìä ¿íäýñëýãäýã. Åð íü áàéãóóëëàãàä õóâü õ¿í äàíãààðàà øèéäâýð ãàðãàõ áóñ õàìò îëîí, òîäîðõîé áàã, õýñýã á¿ëã¿¿ä õàìòðàí øèéäâýð ãàðãàõ ÿâäàë ýëáýã áàéäàã. Á¿ëãýýð øèéäâýð ãàðãàõàä èõýýõýí öàã õóãàöàà çàðöóóëäàã áîëîâ÷ ºíäºð óð ÷àäâàðòàé õ¿ì¿¿ñ àñóóäàëä îðîëöñîíîîð îíîâ÷òîé øèéäâýð ãàðãàõ íºõöºëèéã á¿ðä¿¿ëäýã ñàéí òàëòàé. Á¿ëãýýð øèéäâýð ãàðãàõ äàðààõ àðãóóä áàéäàã. ¯¿íä:
[[zh:决策]]
Îþóíû äîâòîëãîî (Brainstorming): Èõýíõ òîõèîëäîëä á¿ëã¿¿ä áàéãóóëëàãûíõàà àñóóäàëä á¿òýýë÷ øèéäâýð ãàðãàõ õ¿ëýýëòòýé áàéäàã. Ýíý ¿åä îþóíû äîâòîëãîî íü á¿ëãèéí á¿òýýë÷ ¿ð ä¿íã íýìýãä¿¿ëäýã áºãººä íýã ñóë òàë íü ãàðãàæ èðñýí ñàíààã ¿íýëæ, à÷ õîëáîãäëîîð íü çýðýãëýäýãã¿é. Îþóíû äîâòîëãîî àðãà÷ëàë íü äàðààõ ä¿ðì¿¿äýýñ òîãòäîã áºãººä ãîë çîðèëãî íü øèíý ñàíàà áèé áîëãîõîä îðøèíî. ¯¿íä:
• ßìàð íýã øèíý ñàíàë, ñàíàà÷ëàãà ãàðãàâàë á¿ëãèéí ãèø¿¿ä äýìæèõ
• Ãàðãàñàí ñàíààã á¿ëýãò õàìààðóóëæ ¿çýõýýñ áèø õóâüä õ¿íä íü õàìààðóóëäàãã¿é
• ßìàð ÷ ñàíààã ø¿¿ìæèëæ áîëîõã¿é. Ãîë çîðèëãî íü ñàíààã ¿íýëýõýä áóñ ò¿¿íèéã áèé áîëãîõîä îðøèíî.
Äåëüôè (çºâëºã÷) àðãà: Ýíý àðãààð óðüä ºìíº ãàð÷ áàéñàí ñàíàà áà ìýäýýëëèéí ýìõòãýëèéã àãóóëñàí àñóóëãûã õ¿ì¿¿ñò òàðààí ºã÷, íýð òàâèóëàëã¿éãýýð øèíý ñàíàëóóäûã àâ÷ õàðüöóóëäàã. Äåëüôè àðãûã “Rand Corporation”-íèé ñýòãýëãýýíèé òºâä Í. Äîêè íºõäèéí õàìò àíõ áîëîâñðóóëæýý. Äåëüôè àðãà÷ëàëûí ãîë õýëáýð íü øóóäàíãààð èðñýí íýð çààãààã¿é àñóóëãûí õàðèó áóþó ñàíààã öóãëóóëàõ ÿâäàë þì. Æèøýýëáýë: Òîäîðõîé íýã ñàíàë àñóóëãûã øóóäàíãààð èëãýýãýýä áóöààãààä ººðèéí ñàíààíóóäàà ÿâóóëàõûã ãèø¿¿äýýñ õ¿ñíý. Èðñýí ñàíààíóóäûã íýãòãýæ ¿íýëýýä á¿ëãèéí åðºíõèé ñàíàëûã áóöààí èëãýýíý. Ýíý ìàÿãààð õýä õýäýí óäàà ñàíàëûã àâñíààð îíîâ÷òîé øèéäýëä õ¿ðíý ãýæ ¿çäýã. Ýíý àðãûí îíöëîã íü ãèø¿¿ä í¿¿ð í¿¿ðýý õàðàí óóëçäàãã¿é.
Íîìèíàëü á¿ëãèéí àðãà: Ýíý àðãà÷ëàëûí ¿åä õ¿ì¿¿ñ àñóóäëûã øèéäâýðëýõ çîðèëãîîð á¿ëãèéí óóëçàëò õèéäýã. Óóëçàëò äàðààõ ìàÿãààð ÿâàãääàã. 7-10 õ¿íèé á¿ðýëäýõ¿¿íòýé á¿ëýã øèðýý òîéðîí õîîðîíäîî ÿðèëöàëã¿é ñóóäàã áà õ¿í á¿ð ººðñäèéí ñàíààãàà öààñàí äýýð áè÷íý. Õýäýí ìèíóò ºíãºðñíèé äàðàà ãàðãàñàí ñàíààãàà áóñàäòàé õóâààëöäàã. Ãýõäýý õ¿í á¿ð íýã ë ñàíàà ãàðãàõ áà òóñãàé òîìèëîãäñîí õ¿í ñàíàà á¿ðèéã ñàìáàðò áè÷íý. Èíãýæ ñàíààíóóäûã àâñàíû äàðàà ñàíàà á¿ðèéã àâ÷ õýëýëöäýã. Èíãýõäýý ñàíàà á¿ðèéã òîäðóóëæ, òóñ á¿ðèéíõ íü õóâüä äýìæèæ áàéãàà òºâøèíã òîãòîîíî. ¯¿íèé äàðàà îðîëöîã÷ á¿ð ñàíààíóóäûã à÷ õîëáîãäëîîð íü çýðýãëýí áàéðëóóëæ, ýöñèéí ñàíàëàà áè÷ãýýð ºãäºã. Ýíäýýñ á¿ëãèéí øèéäâýðèéã ìàòåìàòèê àðãààð íýãòãýäýã.
Á¿ëãèéí øèéäâýð ãàðãàëò íü äàðààõ äàâóó ñóë òàëóóäòàé. ¯¿íä:
Äàâóó òàë:
• Îëîí õ¿íýýñ á¿ðääýã ó÷èð ìýäýýëýë õàíãàëòòàé öóãëóóëàõ áîëîìæòîé
• Àñóóäàë øèéäâýðëýõ ººð ººð àðãà áèé áîëãîõ áà õýòèéí ¿ð ä¿í ñàéí áàéäàã
• Á¿ëãèéí õýëöýë íü îþóíû óðàìøóóëëûã õàíãàæ ºãäºã.
• Õóâü õ¿íèé õóâüä øèíý ìýäýýëýë àâ÷, áóñäààñ ñóðàëöäàã.
Ñóë òàë:
• Íýã õ¿í á¿ëãèéí øèéäâýð ãàðãàëòàä õóâèéí çàí ÷àíàðààð õýò íî¸ðõîæ áîëíî.
• Çàðèì òîõèîëäîëä îðîëöîã÷ òóõàéí õýëýëöýæ áóé ñàëáàðò ºíäºð ìýäëýãòýé ýêñïåðò áàéõ òóë áóñäàä íºëººëºõèéã îðîëäîæ áîëíî.
• Àëü íýã ãèø¿¿í íü ººðèéí ñàíàëûã òóëãàæ áîëíî.
• Á¿ëãèéí äîòîðõ òààðàìæã¿é áàéäëààñ ¿¿äýí øèéäâýð ãàðãàõààñ çàéëñõèéõ ýñâýë øàõàëò ¿ç¿¿ëæ áîëíî
• Çîðèëãî ººð÷ëºãäºõ ÿâäàë îëîí ãàðäàã
• Èõýíõ õ¿ì¿¿ñ á¿ëãýýð çîõèöîí óóëçàõ äóðã¿é áàéäàã ãýõ ìýò.
| 