21:26, 25 Долоодугаар сар 2009-ий байдлаарх засвар засварлах MelancholieBot (хэлэлцүүлэг \| оруулсан хувь нэмэр) Роботууд 3,714 edits б робот Нэмж байна: war:Panahon ← Өмнөх өөрчлөлт		22:55, 30 Наймдугаар сар 2009-ий байдлаарх засвар засварлах цуцлах Xqbot (хэлэлцүүлэг \| оруулсан хувь нэмэр) 20,036 edits б робот Нэмж байна: sr:Време (метеорологија); cosmetic changes Дараагийн ялгаа →
Мөр 1: [[~~Image~~Зураг:Navy-FloodedNewOrleans.jpg\|thumb\|right\|240px\|[[Катрина хар салхи]]ны дараа Шинэ Орлеаны [[үер]]т автагдсан байдал]] '''Цаг агаар''' гэдэг нь тухайн цагт, [[агаар мандал\|агаар мандлын]] тодорхой нөхцөл дэх бүх үзэгдлийн цогцыг хэлнэ. Энэ нэр томъёо нь [[цаг]], [[өдөр\|өдрөөр]] хэмжигдэх богино хугацаанд хэрэглэгддэгээрээ [[уур амьсгал]]аас ялгаатай болно. == Үндсэн механизм == Цаг агаар нь ихэвчлэн [[агаар мандал\|агаарын]] температурын өөрчлөлтөөс хамаарна. Региональ хэмжээнд, агаарын температурын ялгаа нь доорхи байдлаар илрэнэ. [[Дэлхий]]н [[экватор]] орчимд нэгж талбайд ноогдох [[нар]]ны энерги нь [[туйл]] орчмынхоос илүү их байна. Орон нутгийн хэмжээнд, температурын ялгаа нь, [[далай]], [[ой]], мөстлөг, хүний гараар бүтээгдсэн зүйлс зэрэг газрын гадаргуугийн [[физик]] ялгаанаас өөрөөр хэлбэл дулааны энергийг ойлгох байдал ([[альбедо]]), агаарын болон [[хөрс]]ний чийгшилт зэргээс хамаарна. Газрын гадаргуугийн температурын ялгаа нь [[даралт]]ын зөрүүг бий болгоно. Халсан газрын гадаргуу агаарыг халааж, агаарын даралтыг багасгана. Энэхүү [[агаарын даралт]]ын босоо чиглэл дэх өөрчлөлт нь [[салхи]] үүсэх нөхцөл (агаар нь их даралттай газраас бага даралттай газар луу шилжинэ) болно. Үүнд Дэлхийн эргэлт бас нөлөөлнө ([[Кориолис эффект]]). [[Туйл]] болон [[тропик]]ийн бүсийн [[температур]]ын үлэмж ялгаа нь маш хүчтэй агаарын урсгалыг үүсгэх ба дунд өргөргийн цаг агаар энэхүү агаарын урсгалын нөлөөнд оршино. Тропикийн цаг агаар нь улирлын салхи ([[борооны улирал]] - monsoons) ба [[бороо\|аадар бороо]]ноос хамаарна (thunderstorm systems). [[Дэлхий#Дэлхийн эргэлт ба орбит\|Дэлхийн эргэлтийн тэнхлэг]], [[Дэлхий#Дэлхийн эргэлт ба орбит\|орбитын хавтгай]]тайгаа харьцуулахад тодорхой өнцгөөр хазайсан байдаг нь жилийн [[улирал]] үүсэх нөхцөл болно. Учир нь энэхүү хазайлтын нөлөөгөөр газрын гадаргууд [[нар]]ны туяаны тусах өнцөг өөрчлөгдөнө. 6-р сард, Дэлхийн бөмбөрцгийн хойд хагаст нарны туяа харьцангуй эгц, харин 12-р сард өмнөд хасагт эгц тусна. Дэлхийн эргэлтийн тэнхлэг хэдэн зуу, мянган жилд аажим өөрчлөгдөж, үүнтэй холбоотойгоор [[Дэлхий]]д [[Нар]]наас ирэх дулааны энергийн хэмжээ өөрчлөгдөн, улмаар [[уур амьсгал]]ын өөрчлөлтийг бий болгоно ([[Миланковичийн цикл]] сэдвийг үзнэ үү). == Эх газрын цаг агаар == Дэлхий дээр, цаг агаарын түгээмэл үзэгдэлд [[салхи]], [[үүл]], [[бороо]], [[цас]], [[шороон шуурга]], [[манан]] зэргийг багтаана. Мөн ховорхон тохиолдох [[хар салхи]], [[цасан шуурга]] зэргийг оруулна. Цаг агаарын дээр дурьдсан үзэгдлүүд [[агаар мандал\|тропосфер]]т үүсэх ба нарийвчилсан механизм нь одоо болтол тодорхой биш байгаа болно<ref>{{cite web\|url=http://www.gsfc.nasa.gov/topstory/20011018windsurface.html\|title=Weather Forecasters May Look Sky-high For Answers\|last=O'Carroll\|first=Cynthia M.\|publisher=[[Goddard Space Flight Center]] (NASA)\|date=2001-10-18}}</ref>. Дэлхийн [[агаар мандал\|агаар мандлын]] нэг хэсэг дэх багахан өөрчлөлт нь нийт системд хүчтэй нөлөөлдөг тул цаг агаарын өөрчлөлтийг олон хоногийн өмнө урьдчилан, алдаагүй хэлэх нь одоогийн түвшинд боломжгүй байна. === Дэлхийн гадаргуугийн хэлбэрт нөлөөлөх === Цаг агаар нь Дэлхийн гадаргуугийн хэлбэрийг өөрчилдөг ([[өгөршил\|өгөршлийг]] бий болгодог) нэг үндсэн хүчин зүйл юм. Өгөршлийн процесс нь [[чулуу\|хад чулууг]] эвдэн, жижиг хэсэг болгоно. Өгөршил үүсэх үндсэн хүчин зүйл нь [[температур]]ын өөрчлөлт, [[дулаан дамжуулалт]] юм. Өгөршил нь газрын гадаргуугийн элэгдэлд гол үүрэг гүйцэтгэнэ. === Цаг агаарын урьдчилсан мэдээ === [[~~Image~~Зураг:Newspaper_weather_forecast_-_today_and_tomorrow.svg\|frame\|right\|Цаг агаарын хоёр өдрийн урьдчилсан мэдээ. АНУ, өдөр тутмын хэвлэл - сониноос]] Цаг агаарын урьдчилсан мэдээ нь ирээдүйн цаг агаарын байдлыг урьдчилан таамаглах зорилготой шинжлэх ухаан технологийн аргачлал юм. === Цаг уурыг өөрчлөх, цаг уурын өөрчлөлт дэх хүний нөлөө === Эрт цагаас хүн төрөлхтний гол мөрөөдлүүдийн нэг нь цаг агаарын өөрчлөлтийг хянах, зохицуулах явдал байсан билээ. Орчин үед цэрэг дайны<ref>[http://www.ametsoc.org/policy/wxmod98.html American Meteorological Society]</ref> зориулалтаас эхлээд хөдөө аж ахуйн зориулалтаар цаг агаарыг өөрчлөхийг оролдсоор байна. === Цаг агаарын эрс тэс нөхцлүүд === Дэлхий дээр агаарын температур ±40 °C хэлбэлзэлтэй байдаг. Дэлхийн хамгийн хүйтэн буюу -89.2 °C-ыг, 1982 оны 6 сарын 21-нд [[Антарктид]] дахь Восток станц тэмдэглэсэн байдаг. Харин 1922 оны 9 сарын 13-нд [[Ливи]]д хамгийн халуун буюу 57.7 °C болсон байна. == Ишлэл == {{reflist}} == Мөн үзэх == [[Уур амьсгал]] [[Үүл]] Мөр 41: == Гадаад холбоос == *[http://www.ogimet.com/index.phtml.en Ogimet - online data from meteorological stations of the world] [[~~Category~~Ангилал:Цаг агаар\| ]] [[an:Orache]] Мөр 94: [[sl:Vreme]] [[sq:Moti]] [[sr:Време (метеорологија)]] [[sv:Väder]] [[sw:Hali ya hewa]]

Цаг агаар: Засвар хоорондын ялгаа